«گواهی سپرده برنج» از مزرعه تا سفره را در بر می‌گیرد
سیگنال درست قیمتی به بازار برنج
استفاده بیشتر از قراردادهای گواهی سپرده کالایی در حالی است که رونق این شیوه معاملات به افزایش عمق بازار منتهی شده و فضا را برای واسطه‌گری مخرب محدود می‌سازد. شاید در نگاه اول قراردادهای گواهی سپرده کالایی وزن محدودی در سبد معاملات داشته باشند، ولی مهم‌ترین ویژگی آن ارائه سیگنال درست قیمتی به اهالی بازار است که در هر نقطه‌‌ای از جهان می‌توان به قیمت روزانه نقدی برای تحویل در حجم محدود دست یافت. این ویژگی مهم یعنی انتشار آزاد اطلاعات که در بازاری همچون برنج اهمیت بسیاری دارد، خود یکی از ویژگی‌های برجسته بازارهای کارآ است و هرچه به این نقطه مثبت نزدیک‌تر شویم، کارآیی بازارها افزایش می‌یابد. هم‌اکنون برنج پس از سکه طلا، زعفران، زیره، پسته و سیمان وارد بازار گواهی سپرده کالایی شده و به‌زودی می‌تواند به یکی از اجزای اصلی تعیین نرخ در بازارها بدل شود.
نکته دیگر آنکه قراردادهای گواهی سپرده می‌تواند به شاخصی برای مقایسه قیمت‌ها با یکدیگر بدل شود. به‌عنوان مثال، با استفاده از یک کالای شاخص مانند برنج طارم می‌توان گفت که نه‌تنها بازار این کالا، بلکه بازار انواع مشابه برنج هم از یک سیگنال قیمتی مشخص بهره می‌برد، تا جایی که به‌زودی قراردادهای گواهی سپرده برنج بورس کالا به شاخص قیمت بازار برنج بدل خواهد شد و سایر انواع نیز می‌توانند قیمت‌گذاری خود را با این سیگنال نرخ تطبیق دهند. این وضعیت، چهره جدیدی از بازارها ترسیم خواهد کرد که خروجی آن کاهش توان واسطه‌گری، تقلیل فاصله قیمتی بین فروش کشاورز و خرید مصرف‌کننده واقعی، کاهش هزینه مبادله، افت ریسک معاملات و نقدشوندگی سریع بازار است. امید است هرچه سریع‌تر این شیوه معاملات به سایر بازارها همچون فولاد و محصولات پتروشیمی نیز تسری یابد. به احتمال قوی روزهای بهتری در انتظار بازارهای مختلف از مسیر قراردادهای گواهی سپرده کالایی است.
نبض بازار برنج در اختیار کشاورزان
معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران گفت: در بازار گواهی سپرده برنج، نبض بازار برنج به جای واسطه‌ها در اختیار کشاورزان است. علیرضا ناصرپور در برنامه گفت‌وگوی ۱۸:۳۰ شبکه خبر با بیان اینکه معمولا مشکلاتی در بازه زمانی تولید و مصرف خرده‌فروشی محصولات کشاورزی وجود دارد و برنج نیز از آن مستثنی نیست، گفت: از این رو، بورس کالا با همکاری نهادهای تولیدکننده و وزارت جهاد کشاورزی همچون سایر محصولات کشاورزی اقدام به راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی برنج کرد.
وی افزود: فرآیند کار به این نحو است که انبارهایی در مراکز تولید مورد پذیرش قرار می‌گیرند. در مورد برنج، نخستین انبار در استان مازندران به‌عنوان یکی از قطب‌های تولید برنج پذیرش شد. کشاورزان با مراجعه به این انبارها در ازای تحویل محصول، قبض انبار دریافت می‌کنند و یک روز کاری بعد به گواهی سپرده کالایی تبدیل می‌شود و در کد سهامداری این افراد قابل فروش خواهد بود. به محض فروش نیز یک روز کاری بعد وجه به حساب کشاورزان از طریق کارگزار واریز می‌شود. به گفته ناصرپور، گواهی سپرده کالایی سازوکار ساده‌ای برای انجام معاملات برنج در بورس کالای ایران است. وی یادآور شد: خرید و فروش در این سازوکار و براساس این مکانیزم محدودیتی ندارد؛ چراکه امکان خریدهای خرد نیز پیش‌بینی و فراهم شده است. در این سازوکار امکان بررسی مستقیم بازار فراهم است تا خریداران از فروشندگان واقعی، محصول را خریداری کنند. از طرف دیگر شکاف قیمت از محل تولید تا مصرف به میزان زیادی در این روش قابل کاهش است تا محصول با قیمت مناسب‌تری به دست مصرف‌کننده برسد.
معاملات برنج در بورس کالا قد کشید
دومین نماد معاملاتی گواهی سپرده برنج طارم مازندران در حالی روز یکشنبه ۲۱شهریورماه در بورس کالای ایران گشایش یافت که معاملات ۱۴هزار و ۷۷۶گواهی سپرده معادل ۱۴تن و ۷۷۶کیلوگرم برنج در نخستین هفته کاری این نماد به ثبت رسید.
به گزارش کالاخبر، انبار از روز سه‌شنبه ۱۶ شهریورماه آماده پذیرش محصول برنج سفید طارم محلی بوجارنشده مشتریان شد و با اعلام آمادگی برای پذیرش محصول، نماد معاملاتی گواهی سپرده کالایی برنج تحت عنوان برنج طارم ۰۱۰۴ گشایش یافت و در نخستین هفته معاملاتی این نماد بیش از ۱۴هزار گواهی سپرده مورد معامله قرار گرفت. محصول تحویلی به انبار باید تولید سال زراعی جاری و در کیسه‌های پلاستیکی باشد و انباردار، کالای تولیدی سال‌های زراعی گذشته را پذیرش نخواهد کرد.
به گفته مدیر توسعه بازار فیزیکی بورس کالای ایران، گواهی سپرده برنج مبتنی بر قبض انبار برنج است و انبار پذیرش‌شده برای این معاملات در شهرستان آمل قرار دارد و برنجی که در این نماد مورد معامله قرار می‌گیرد، برنج طارم و مشخصات کیفی این محصول در اطلاعیه گشایش نماد همراه با تمام آیتم‌ها و آنالیز آن مشخص شده است. جواد فلاح افزود: همه افراد دارای کد سهامداری می‌توانند از این نماد اقدام به خرید برنج کنند. معاملات به صورت کیلوگرم است و هر فردی می‌تواند حداقل یک کیلوگرم برنج خریداری کند. اما اگر کسی بخواهد برنج را از انبار تحویل بگیرد، باید حداقل ۱۰۰کیلوگرم برنج خریداری کرده باشد تا بتواند درخواست ترخیص کالا را اعلام و برنج خود را دریافت کند. معاملات گواهی سپرده برنج طارم مازندران برای نخستین‌بار از روز شنبه ۱۴فروردین‌ماه آغاز شده بود که سررسید نماد معاملاتی مذکور ۳۱ خردادماه امسال بود. هر گواهی سپرده برنج طارم یک کیلوگرم از این محصول است و سررسید انبار جدید ۲۹ تیرماه ۱۴۰۱ بوده و آخرین روز معاملاتی نماد ایجادشده ۲۲ تیرماه است و پس از آن معاملات نماد برای فرآیند تحویل و تسویه حساب با انبار متوقف خواهد شد.
