استمرار تولید در زنجیره ارزش محصولات پتروشیمیایی با قراردادهای کشف پریمیوم
بورس کالا اخیرا در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که امروز، برای نخستین بار ۱۵۰۰ تن پی وی سی S۶۵ شرکت پتروشیمی غدیر در قالب قرارداد کشف پریمیوم در بورس کالای ایران عرضه می‌شود. از این رو برای اطلاع از جزئیات بیشتر دکتر محمد متقی، رئیس دفتر توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی در گفت و گویی با «اینپیا» به موشکافی بیشتر آن پرداخته است.
چه چیزی باعث شد پس از مدت‌ها قراردادهای کشف پریمیوم اجرایی شوند؟
این نوع قرارداد تاکنون در معاملات محصولات پتروشیمی انجام نشده است. البته قرارداد بلندمدت به روش کشف پریمیوم یکی از ابزارهای بورس کالا در جهت تنوع‌بخشی به معاملات بوده که درخصوص برخی کالاها مثل وکیوم باتوم اجرایی شده است.
یکی از مطالبه‌های مهم سال‌های اخیر صنایع تکمیلی پتروشیمی، تامین مناسب و مستمر خوراک بود به نحوی که بتوانند با ریسک کمتری در این زمینه نسبت به تولید مستمر برنامه‌ریزی و اقدام کرده و تعهدات و قراردادهای خود را با حاشیه سود مناسب پاسخ دهند.
در قراردادهای جاری مثل سلف، باید در زمان معامله کل مبلغ پرداخت شده و محصول در آینده تحویل گرفته شود که این حالت تبعات ناشی از تغییر قیمت وکمبود محصول را به دنبال داشت. در نتیجه با پیگیری مستمر و اقدامات دفتر توسعه صنایع تکمیلی و مشورت کمیته تخصصی پتروشیمی قراردادهای بلندمدت با روش کشف پریمیوم اجرایی شد که از مزایای بسیاری برخوردار است.
این مزایا را می‌توان به این ترتیب برشمرد:
تضمین فروش در آینده: اطمینان عرضه‌کننده از فروش در آینده و خریدار از وجود محصول.
کمک به رونق تولید: با توجه به استمرار دریافت مواد اولیه مطمئن.
گارانتی معامله‌گران: معامله برد-برد برای هر دو طرف عرضه‌کننده و خریدار.
مدیریت ریسک: پوشش ریسک‌های قیمتی(ناشی از نوسانات قیمت‌های جهانی و ارز) و همچنین ریسک تولید (ناشی از نبود مواد اولیه).
حذف سفته‌بازان: ورود مصرف‌کنندگان عمده و واقعی بازار (تولید‌کنندگان در صنایع تکمیلی).
تضمین (بیمه) استمرار تولید: هم عرضه‌کننده و هم مصرف کننده، استمرار تولید خود را گویی بیمه می‌کنند.
پیش‌نگری آینده: باتوجه به آنالیز روند تولید، قیمت‌های جهانی و عوامل موثر بر تجارت این محصولات هم عرضه‌کننده و هم خریدار می‌توانند آینده بازار و حتی صادرات خود را برنامه‌ریزی کنند.
به نظر شما عرضه محصولات پتروشیمی در قالب کشف پریمیوم می‌تواند به رونق بازار کمک کند؟
بله قطعا کمک خواهد کرد. اصولا ذات این نوع قراردادها برای کمک به پایداری تامین مواد اولیه در دراز مدت است. هم عرضه‌کننده و هم خریدار اطمینان پیدا می‌کنند که در هر فصل از سال در زمینه تولید و خرید محصول مشکلی ندارند و این مساله مستقیما باعث رونق تولید در کشور خواهد شد. طبق برآوردهای صورت گرفته میزان معاملات PVC-S65 در سال 99 حدود 76درصد از عرضه‌های شرکت‌های پتروشیمی را شامل شده است که به نظر می‌رسد با اجرای قراردادهای بلندمدت و همچنین استفاده از ابزار فروش اعتباری؛ میزان معاملات حداقل 10درصد افزایش یابد.
اجرایی شدن قراردادهای کشف پریمیوم، تاثیری بر کاهش فعالیت سفته‌بازان و تولید‌کننده نماها خواهد داشت؟
معاملات کشف پریمیوم که اولین تجربه آن در بورس فلزات لندن رقم خورد، راهکاری مناسب برای پوشش ریسک‌های قیمتی و حذف سفته‌بازان از بازار است. در این نوع قرارداد چون دوطرف قرارداد عرضه‌کننده ومصرف‌کننده واقعی و چون میزان عرضه‌ها در تناژ بالا است و همچنین به دلیل تحویل کالا در آینده، قطعا سوداگران و سفته‌بازان که به دنبال سودهای مقطعی هستند از بازار حذف خواهند شد.
آیا قراردادهای کشف پریمیوم ادامه خواهند داشت؟
قطعا این ابزار در سطح گسترده‌تری به کار گرفته خواهد شد و به کلیه محصولات پتروشیمی تعمیم پیدا خواهد کرد این اولین تجربه عرضه محصولات پتروشیمی در قالب کشف پریمیوم، برای محصول PVC-S65 به میزان 1500 تن است.
ما امیدواریم که انشالله قرارداد بلندمدت کشف پریمیوم در آینده در سطح گسترده‌ای مورد استقبال قرار گیرد.
به نظر شما صنایع تکمیلی از این عرضه‌ها استقبال خواهند کرد؟
همان گونه که در صحبت‌های قبلی اشاره کردم این موضوع در راستای وظایف و ماموریت‌های این دفتر است و برنامه منسجمی در این زمینه داریم کما اینکه از مطالبات جدی تشکل‌ها و انجمن‌های صنایع تکمیلی در جلسات مختلف بوده که خواستار اجرایی شدن قراردادهای بلندمدت به منظور تامین مستمر و به موقع مواد اولیه خود بوده‌اند. از آنجا که در قراردادهای بلندمدت معمولا عرضه‌ها در تناژهای بالایی انجام می‌شود و همچنین با تسهیلاتی که عرضه‌کنندگان قائل خواهند بود (از قبیل فروش اعتباری) مصرف‌کنندگان بزرگ بازار قطعا از این نوع قرارداد استقبال کرده و موجبات رونق تولید خواهندبود.
آینده این قراردادها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به تجربه عرضه‌های پریمیوم وکیوم باتوم در بورس کالا و موارد مشابه در بورس انرژی و موفقیت و رضایت موجود آینده این قراردادها را روشن می‌بینم.
در سال 96 که اولین عرضه پریمیوم وکیوم باتوم انجام شد، به دلیل حجم بسیار بالای عرضه (120هزارتنی) فقط یک خریدار موفق به خرید شد که درعرضه‌های بعدی با رفع موانع و آسیب شناسی عرضه‌ها، تعداد عرضه‌ها و همچنین خریداران به فزونی رفت، به طوری‌که در سال1400 حدود 70 قرارداد عرضه پریمیوم وکیوم باتوم با حدود 130 شرکت خریدار انجام شد. با توجه به تجربه ذکر شده و با عنایت به تنوع محصولات پتروشیمی، قطعا در آینده از قراردادهای بیشتری در این حوزه رونمایی خواهد شد.
