حجم عرضه‌ها در بورس انرژی به یک رکورد جدید دست یافت
دورخیز صادراتی فرآورده‌ها
ارزش معاملات بورس انرژی در دی‌ماه به رقمی نزدیک به ۵ هزار و ۳۸۷ میلیارد تومان بالغ شد که بعد از آذرماه سال‌جاری، دومین رکورد بالای ارزش معاملات ماهانه در تاریخ فعالیت بورس انرژی به‌شمار می‌رود. این درحالی است که ارزش معاملات دی‌ماه به نسبت ماه قبل از آن افت ۳۵ درصدی داشته ولی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افزایش ۵۱۶ درصدی را به ثبت رسانده است یعنی ارزش معاملات دی‌ماه سال‌جاری در مقایسه با دی ۹۷ بیش از ۶ برابر شده است. این ارقام به خوبی واقعیت‌های معاملاتی ماه گذشته را ترسیم کرده اگرچه کاهش ارزش معاملات نیز قابل بررسی است.حجم معاملات در بازار فیزیکی بورس انرژی در دی رقمی نزدیک به ۸۴۳ هزار و ۴۴۵ تن بود که باز هم در مقایسه با ماه قبل از آن یعنی رکورد معاملاتی تاریخ بورس انرژی، افت ۳۷ درصدی را نشان می‌دهد. البته حجم معاملات در دی‌ماه سال‌جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن رشد ۲۸۳ درصدی داشته یعنی حجم معاملات در مقایسه با پارسال کمتر از ۴ برابر شده است.
شاید مهم‌ترین ویژگی معاملات در دی‌ماه را بتوان در حجم عرضه‌ها جست‌وجو کرد آن‌هم در وضعیتی که یک رکورد عجیب در بازار فیزیکی بورس انرژی ایران به ثبت رسید و آن ثبت عرضه نزدیک به ۱۰ میلیون تنی نفت‌خام، انواع فرآورده‌ها و محصولات پتروشیمی بود. البته این رقم به نسبت ماه قبل از آن رشد ۶۲ درصدی داشت که از جذابیت نسبی فروش در بورس انرژی حکایت دارد. در ماه‌های اخیر حجم عرضه‌ها در بورس انرژی در مسیر رشد قرار داشته است و البته این روند افزایشی به مرور زمان شدت بیشتری به خود می‌گیرد. در مهر سال‌جاری حجم عرضه‌ها در بورس انرژی رقمی نزدیک به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن بود که در آبان‌ماه به ۳ میلیون و ۲۰۰هزار تن افزایش یافت. این درحالی بود که حجم عرضه آذرماه سال‌جاری با رشد ۹۱ درصدی به ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تن نزدیک شد که یک افزایش جدی حجم عرضه و رشد توانمندی صادراتی را نشان نمی‌دهد. رشد عرضه‌های بنزین در آذرماه مهم‌ترین دلیل برای رشد عرضه‌های این ماه به‌شمار می‌رود اگرچه هنوز روند افزایش حجم عرضه‌ها در بورس کالا ادامه دارد و در دی‌ماه به ۶۲درصد رشد به رکورد تاریخی جدید و عجیبی دست یافته است. البته این امکان را باید در نظر گرفت که عرضه‌های موجود در بورس انرژی چند بار پیاپی روی تابلوی فروش ثبت شود بنابراین میزان عرضه‌ها به معنی امکان صادراتی این ارقام نیست. رشد عرضه‌ها به این معنی است که مهم‌ترین بستر برای رشد حجم معاملات در بورس انرژی فراهم شده است و انتظار افزایش حجم معاملات بر مبنای این حجم از عرضه‌های ثبت شده نیز وجود خواهد داشت. هم‌اکنون بورس انرژی زیرساخت‌های اصلی برای رشد جدی حجم معاملات را در دست دارد و برای ماه‌های آینده احتمال استفاده از این ظرفیت‌های بالقوه جدی است. از ویژگی‌های مهم معاملاتی دی‌ماه کاهش جدی درصد داده و عرضه‌ها در بورس انرژی است یعنی نسبت کمتری از عرضه‌هایی که ثبت شده مورد معامله قرار گرفته است آن‌هم در شرایطی که این کاهش درصد معاملات جدی است. در شهریورماه سال‌جاری نزدیک به ۳۵درصد عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفته بود ولی این رقم در نهایت در آذرماه سال‌جاری به ۷۵/ ۲۱ درصد رسید که هنوز از تعادل نسبی در این بازار حکایت داشت آن‌هم در شرایطی که این درصد معاملات توانست به ثبت رکورد تاریخی ارزش معاملات ماهانه در بورس انرژی منجر شود. در هر حال دی‌ماه سال‌جاری زمانی برای افزایش جدی حجم عرضه‌ها در بورس انرژی بود ولی حجم معاملات کاهش ۳۵درصدی داشت که به معنی افت جدی درصد معامله عرضه‌های ثبت شده است.
در دی‌ماه تنها ۴۴/ ۸ درصد از عرضه‌ها مورد داد و ستد قرار گرفت که اصلا رقم خوبی نیست ولی نیاز به موشکافی دقیق‌تری دارد. در دی‌ماه شاهد اوج تنش‌های منطقه‌ای بودیم، بنابراین کاهش جذابیت خرید فرآورده‌ها از بورس انرژی با اهداف صادراتی کاملا منطقی و توجیه‌پذیر به‌شمار می‌رود آن‌هم در شرایطی که رشد عرضه‌ها به معنی کاهش نسبی درصد معامله عرضه‌ها خواهد بود، بنابراین چنین وضعیتی تنها برای دی‌ماه با انتقاد کمتری روبه‌روست. از سوی دیگر نوسان قیمت جهانی نفت‌خام در دی‌ماه شدت بسیاری داشت و برنت از اوج ۵۰/ ۶۹ دلاری تا کف ۸۰/ ۶۳ دلاری نوسان کرد که همین رفت و برگشت‌های قیمتی جذابیت خرید به منظور صادرات به سایر کشورهای جهان را کاهش می‌دهد. این وضعیت البته در بازارهای جهانی و بر سایر تولیدکنندگان نیز اثرگذار بوده است اگرچه ثبات نسبی قیمت‌ها و تلاش برای استفاده حداکثری از عرضه‌های موجود می‌تواند چهره بهتری را برای بهمن‌ماه ترسیم کند. شرایط کلی در بورس انرژی متعادل است و در صورت تداوم ثبت همین حجم از عرضه‌ها می‌توان پتانسیل رشد بیشتر حجم و ارزش معاملات در ماه جاری را مطرح کرد و هیچ بعید نیست که بورس انرژی در دو ماه باقی‌مانده تا پایان سال‌جاری باز هم یک رکوردشکنی دیگر را تجربه نکند. وضعیت کلی برای بهبود بازارها مساعد است اگرچه نوسان بهای نفت‌خام در روز گذشته موجب شد تا بخشی از خوش‌بینی‌های پیشین نادیده گرفته شود.
