ظریف که برای انجام سفری سه روزه و شرکت در اجلاس رایسینا به هند سفر کرده است، در حاشیه برگزاری این اجلاس با وزیر امورخارجه هند دیدار و در مورد مسائل مهم نفتی و بانکی گفت‌وگو کرد.

فرآیند پرداخت پول

پیش از دیدار ظریف با سواراج، مقامات بانکی هند ابراز کردند که پالایشگاه‌های هندی فرآیند پرداخت پول واردات نفت از ایران را با استفاده از روپیه آغاز کرده‌اند. این پرداخت اولین مورد از زمان اعمال دور جدید تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران در آبان‌ماه گذشته است. هند دومین مشتری بزرگ نفت ایران پس از چین است که در دوره تحریم‌ها با اخذ معافیت توانسته است به خرید نفت از ایران ادامه دهد.

طبق گزارش رویترز، چاران سینگ، مدیر اجرایی بانک دولتی یو‌سی‌او هند، گفته است که مبلغ خوبی را از برخی شرکت‌های نفتی دریافت کرده است. او اسامی پالایشگاه‌ها و اینکه چه مقدار پول به این بانک (به‌عنوان پول واردات نفت از ایران) پرداخت شده است را بیان نکرد. دهلی‌نو اخیرا پرداخت‌ها به شرکت ملی نفت ایران به خاطر واردات نفت از آن را از اخذ مالیات معاف کرده است تا پالایشگاه‌های هندی بتوانند ۵/ ۱ میلیارد دلار پرداختی معوق خود به شرکت ملی نفت ایران را تسویه کنند. یک منبع مطلع در بخش صنعت نفت هند گفته است که شرکت ایندیان اویل و شرکت پالایشگاهی و پتروشیمی منگلور پول واردات نفت از ایران را پرداخت کرده‌اند.

شرکت در نشست رایسینا

اما یکی از محورهای مهم سفر ظریف به هند برای شرکت در نشست سالانه رایسینا (Raisina Dialogue) است. نشستی که در قالب یک کنفرانس چندجانبه توسط بنیاد تحقیقات نظارتی هند (Observer Research Foundation) موسوم به ORF برگزار می‌شود و در آن مدعوین که عموما از دیپلمات‌های کشورهای مختلف و برخی از مقامات سیاسی هند هستند، به تجزیه و تحلیل مسائل چالش‌برانگیز جامعه جهانی می‌پردازند. نشست سال ۲۰۱۹ از ۸ تا ۱۰ ژانویه برگزار می‌شود. 

ظریف در این سخنرانی بر ضرورت ایجاد منطقه قوی به جای مردان قوی تاکید کرد و گفت: «نیاز است تا با ادراک بهتری تغییرات در نظم جهانی را تجزیه و تحلیل کرد.» او مشارکت همه کشورهای مرتبط با منطقه در تضمین صلح از طریق نهادهای منطقه‌ای و ترتیبات مقتضی، تجارت و تعاملات مردمی به‌جای مداخله قدرت‌های بزرگ را ضروری خواند.

ظریف همچنین در صحبت‌هایش مولفه‌های منطقه قوی را برشمرد و به موارد زیر اشاره کرد: «۱- ثبات سیاسی و سرزمینی بومی، ۲- اتکا به مردم به‌عنوان منبع مشروعیت، امنیت و کامیابی، ۳-هماهنگی هویت‌های ملی و شهروندی منطقه‌ای، ۴-مشارکت همه کشورهای مرتبط منطقه‌ای در تضمین صلح در منطقه از طریق سازمان‌های منطقه‌ای یا ترتیبات مقتضی، ۵- اطمینان، تجارت و تعامل بیشتر میان کشورهای منطقه به جای قدرت‌های خارجی، ۶- روابط اقتصادی و تعاملات مردم محور که روی آوردن به جنگ را هزینه‌بر و غیرقابل دفاع کند، ۷- فرهنگ منطقه‌ای که امنیت ملی را منطبق بر امنیت منطقه‌ای کند. ۸- محیط منطقه‌ای پایدار.»

رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین بیان کرد که ما برای حرکت در این مسیر، مجددا دست دوستی، خود را به سوی همسایگان‌مان در منطقه خلیج‌فارس دراز می‌کنیم.

سقف نامحدود سرمایه‌گذاری هند در چابهار

یکی از محورهای مهم گفت‌وگوهای ظریف در دهلی مذاکره درباره توسعه بندر چابهار بود که هندی‌ها نگاه جدی‌ای به سرمایه‌گذاری در آن دارند. در همین ارتباط سفیر ایران در هند گفت: «هندی‌ها برای گسترش همکاری‌ها در بندر چابهار اراده جدی دارند و برای سرمایه‌گذاری در این بندر سقفی تعیین نکرده‌اند.» علی چگنی در حاشیه سفر وزیر امورخارجه در گفت‌وگو با خبرنگاران درباره روابط ایران و هند طی ماه‌های اخیر و بعد از اعمال تحریم‌های یکجانبه آمریکا، افزود: «مکانیزم‌هایی که می‌تواند دو کشور را به این هدف نزدیک کند تحت بررسی است. کاربرد این مکانیزم‌ها تاکنون هم موفق بوده است.» 

چگنی ادامه داد: «برای مثال خرید نفت براساس پول ملی دو کشور و روپیه انجام و محاسبه می‌شود و ما می‌توانیم از پول خود برای خرید مایحتاجی که نیاز داریم، استفاده کنیم.» او تاکید کرد: «علاوه بر رفع نیازهای فوری و معمولی و سرمایه‌گذاری مشترک در دو کشور، در زیرساخت‌های اقتصادی ایران و هند هم این مکانیزم قابل استفاده است.»

معافیت از مالیات

سفیر ایران در هند در پاسخ به سوالی درباره اعطای معافیت مالیاتی به خریداران نفت ایران گفت: «معافیت مالیاتی سال گذشته هم وجود داشته است. پولی که از خزانه به بانک تجاری واریز شود باید مالیات آن را بپردازند و از آنجا که این پول در قالب ارز خارجی نبوده و ارز ملی بوده، مصوبه قانونی گرفتند که از پول ما که به حساب یک بانک ریخته و به روپیه حساب می‌شود، مالیات نگیرند.»

سفیر ایران در هند درباره سرمایه‌گذاری هندی‌ها در چابهار تاکید کرد: «تسهیلاتی که ما در چابهار فراهم کرده‌ایم، جذابیت لازم برای جذب سرمایه‌گذاران هندی را فراهم می‌کند. امکاناتی همانند بخشودگی مالیاتی ۲۰ ساله و مزایای دیگر برای سرمایه‌گذاران در چابهار وجود دارد. همچنین یکی از بندهایی که ما پیش‌بینی کردیم و در مکانیزم مالی که بانک مرکزی دو کشور امضا کردند وجود دارد، استفاده از پول ملی برای سرمایه‌گذاری طرفین در خاک یکدیگر است.»

دیدارهای حاشیه‌ای

وزیر امورخارجه در حاشیه این اجلاس با خوزه بورل همتای اسپانیایی خود دیدار کرد. پائولو جنتلونی نخست‌وزیر سابق ایتالیا نیز با وزیر امورخارجه ایران در دهلی نو دیدار و گفت‌وگو کرد.