نگاه بازارهای کالایی جهان به نفت
در شهریورماه سال گذشته به پیش‌بینی یک فاز جدید از رکود در بازارهای جهانی پرداختیم که در آن بازه زمانی دقیقا کاهش نرخ به ثبت رسید و در بازارهای کالایی و مالی توأمان اثرگذار شد ولی عمق و گستردگی آن به قدری نبود که بتواند به اقصی نقاط جهان گسترش یابد. این بار هم شاید فاز دوم از همان رکود را شاهد باشیم ولی اوضاع اقتصادی در جهان شکننده‌تر از قبل شده است و می‌تواند نگرانی‌های جدیدی را موجب شود اما این موارد یک پاشنه‌آشیل مهم دارد و رکود و افت قیمت‌ها در بازارهای کالایی همه ماجرا نیست.
کاهش قیمت‌ها در اغلب بازارهای کالایی و حتی شاخص‌های کالایی در روزها و هفته‌های اخیر در حال خودنمایی است و شاید تنها شاخص بورس فلزات لندن است که از تداوم روند نزولی در امان بوده اگرچه همین شاخص نیز هم‌اکنون در کمترین سطح از ابتدای سال ۲۰۱۹ تاکنون قرار دارد. بازارهای دیگر اغلب در مسیر کاهش نرخ مستمری قرار گرفته‌اند که البته این بار روند نزولی به بازارهای پتروشیمیایی‌ها هم رسیده است. به‌صورت دقیق‌تر می‌توان یک تناقض را در بازارهای جهانی ارزیابی کرد. کالاهایی که قرابت بیشتری با نفت دارند چندان هم از رشد بهای نفت خام منتفع نشده و بالعکس سایر کالاهایی که تقارن کمتری با نوسان بهای نفت خام از لحاظ فنی یا حتی روانی و هیجانی دارند از حفظ سطوح فعلی در بازار نفت و داده‌های جانبی دیگر همچون مذاکرات و دیدارهای سران برخی از کشورها به‌عنوان اهرمی برای افزایش قیمت‌ها سود برده‌اند. این وضعیت را باید جدی گرفت زیرا در صورت صحت این ادعا اگر بهای نفت خام کاهش نرخ جدید و جدی داشته باشد یک فاز کاهش قیمت گسترده در بازارهای جهانی رخ خواهد داد همان‌گونه که در ژوئن سال گذشته میلادی شاهد بودیم و تا پایان سال ۲۰۱۸ هم ادامه یافت.
پارسال همین روزها بود که تکانه‌های کاهش نرخ در بازارهای کالایی آغاز شد و شرایط سختی را فراهم آورد و هیچ بعید نیست که امسال نیز همین رخداد به ثبت برسد. تنها سرعت‌گیر افت قیمت‌ها در بازارهای جهانی نفت خام است و اگر تنش‌های سیاسی در منطقه یا تصمیمات اوپک در مورد حفظ سطوح تولید یا کاهش آن بر نوسان قیمت‌ها اثرگذار نباشد کاهش نرخ جدی در بازار نفت خام خواهیم داشت و این افت قیمت‌ها بازارهای کالایی را درمی‌نوردد. این وضعیت به بازارهای مالی نیز سرایت کرده و امکان دارد چهره اقتصادی جهان همچون ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۸ و حتی عمیق‌تر از آن دگرگون شود. کاهش قیمت جهانی نفت خام مستقیما بر حجم تولید در شیل‌های نفتی اثرگذار بود و بازگشت سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته را مختل خواهد کرد که اثرگذاری آن بر سهم‌های حوزه انرژی را موجب می‌شود. با توجه به این موارد منافع اقتصادها و بازارهای متزلزل فعلی، حفظ همین نرخ در بازار جهانی نفت خام است. نکته جالب توجه اینکه بازارهای کالایی که قرابت‌های بالاتر با بازارهای مالی و حتی بازارهای بورسی حوزه انرژی دارد اوضاع قیمتی مساعدتری داشته و میل به کاهش نرخ در آنها کمتر است و بالعکس بازارهای پتروشیمی حال و روز خوبی ندارد.
به‌عنوان مثال میانگین ماهانه بهای هر تن اتیلن در بازار نقدی منطقه خلیج‌فارس در ماه جاری با ۸۰ دلار کاهش به زیر ۸۰۰ دلار در هر تن رسیده است که کمترین رقم از ماه مه سال ۲۰۰۹ تاکنون است. این روند نزولی که از ماه مارس آغاز شده تاکنون ۳۹۰ دلار از ارزش این کالا را از بین برده که البته دلیل اصلی آن را باید در برتری عرضه بر تقاضا جست‌وجو کرد. بهای نفتا به‌عنوان مهم‌ترین خوراک مایع در صنایع پتروشیمی در جهان نیز در یک مسیر نزولی نوسان کرده است اگرچه تثبیت بهای جهانی نفت خام در روزهای اخیر اجازه افت نرخ بیشتر را به این بازار نداده است و حجم تقاضا در این حوزه نیز به نسبت محدود شده است. اگر این بازار با یک فاز افت قیمت جدید روبه‌رو شود باید بهای نفتا را با قیمت‌های سال ۲۰۱۷ و حتی پیش‌تر از آن مقایسه کرد که به معنی یک فاز کاهش نرخ جدی در این بازار خواهد بود. میزان تقاضا از سمت محصولات پتروشیمی، پلیمرها و همچنین محصولات نهایی به شدت کاهش یافته است و جنگ تجاری به تداوم مشکلات کمک می‌کند. اگر نفت خام به هر دلیل کاهش نرخ داشته باشد دنیا باید با ثبات شکننده فعلی در بازارهای کالایی و مالی خداحافظی کند؛ رخدادی که برای برخی جذاب و برای برخی دیگر نابودکننده خواهد بود.
ارسال نظر