به‌عنوان مثال قیمت مس در هفته گذشته به میزان حدود ۲ درصد کاهشی بوده است اما فولاد در محدوده یک درصد با رشد روبه‌رو‌ شده است. قیمت سرب در حدود نیم درصد کاهش را در این بازه زمانی تجربه کرده اما آلومینیوم ۶/ ۱ درصد افزایش قیمت را به ثبت رسانده است. قلع ۲ درصد رشد قیمت را از سر گذرانده ولی روی ۴ درصد منفی شده است. بهای نیکل نیز در همین دوره یک هفته ۲/ ۳ درصد افت را در کارنامه خود به ثبت رسانده است. قیمت سنگ‌آهن ۶۲ درصد نیز با حدود یک درصد رشد روبه‌رو‌ شده که این رشد در ارتباط با بازار فولاد تحلیل می‌شود. به عبارتی طی یک هفته گذشته بازار فولاد تا حدی اندک تحت تاثیر اخباری متفاوت که یکی از آنها تحریم فولاد ایران است قرار گرفته اما در حوزه فلزات این میزان تاثیر مشاهده نمی‌شود و بازار روال گذشته خود را در پیش گرفته است.

حالا به بازار نفت توجه کنید. طی هفته گذشته بازار نفت تحت تاثیر اتفاقات فجیره و حمله به نفتکش‌ها و... قیمت نفت روند کاهشی را در این مدت تجربه کرده است و به میزان ۵/ ۱ درصد منفی است. البته نفت برنت به میزانی اندک با رشد روبه‌رو‌ است اما آن هم بسیار کمتر از انتظارات است. بر این اساس باید گفت متغیرهای دیگری بازارهای جهانی را در کنترل خود دارد نه تحریم ایران و نه مشکلات ژئوپلیتیکی در خاورمیانه. اما این عامل چیست؟ کارشناسان می‌گویند عامل اصلی این موضوع همزمانی با جنگ‌های تجاری بین چین و آمریکا است که همچون پوششی است که مانع از بروز سایر مولفه‌ها می‌شود.

جنگ تجاری از زمان توقف معافیت‌های هشت کشور خریدار نفتی آغاز و مانع از رشد شدید قیمت شد و هنوز هم این موضوع اثرات خود را بر بازار دارد. به گفته رویترز آمریکا در تلاش است تا نابرابری‌های تجاری را در برابر چین اصلاح کند. چین اما هفته جاری اعلام کرد که در برابر ۶۰ میلیارد دلار کالای وارداتی از آمریکا تجدیدنظر خواهد کرد که این رقم کمتر از رقم ۲۰۰ میلیارد دلار محصولات چینی است که واشنگتن برای آنها تعرفه در نظر گرفته است. کارشناسان در این ارتباط می‌گویند جنگ تجاری به خودی خود نمی‌تواند چنان اثری به همراه داشته باشد که همه سیگنال‌های دیگر را تحت تاثیر قرار دهد، اما واقعیت آن است که جنگ تجاری می‌تواند مقدمه یک رکود اقتصادی در جهان باشد که چنین موضوعی افزایش قیمت نفت یا فولاد یا فلزات و... را در این شرایط منتفی می‌کند.

 از جولای پارسال تاکنون چین در مجموع روی ۱۱۰ میلیارد دلار کالای آمریکایی تعرفه ۲۵ درصدی وضع کرده است اما هنوز می‌تواند این رقم را افزایش دهد. آمریکا نیز آماده است سیاست‌های تعرفه‌ای جدیدتری را به میزان ۳۰۰ میلیارد دلار دیگر کالای چینی در نظر بگیرد و تمام اینها نشان می‌دهند رکود اقتصادی می‌تواند به وقوع بپیوندد و این مساله فعلا بازی بازیگران بازارهای کالایی دنیا را در کنترل خود دارد و به همین دلیل سایر مولفه‌ها تحت الشعاع این موضوع قرار گرفته‌اند. در این شرایط تحریم‌های جدید آمریکا علیه فولاد و فلزات و حتی نفت نتوانسته آن اثری که انتظار می‌رفت را محقق سازد. S&PGLOBAL در این ارتباط در گزارشی می‌نویسد تحریم‌های جدید هنوز روی بازارهای جهانی اثری نداشته و برخی نیز پیشتر معتقد بودند که با توجه به سهم اندکی که ایران به خصوص در حوزه فلزات غیرآهنی دارد نتوانسته لااقل در کوتاه مدت اثری بر بازارهای جهانی بر جای بگذارد با این حال در حوزه فولاد و سنگ‌آهن اندک تحرکاتی را شاهد بودیم.

البته باید به این نکته نیز اذعان کرد که واله به دنبال آن است تا اقداماتی برای عرضه مجدد سنگ‌آهن به بازارهای جهانی انجام دهد که در این صورت تهدیدهای مربوط به کمبود عرضه سنگ‌آهن تا حدی برطرف می‌شود. اما ایران در تلاش است از این شرایط به نفع خود استفاده کند. به این معنا که با کاهش قیمت‌ها ایران می‌تواند از ظرفیت صادرات به برخی کشورها از جمله کشورهای همسایه خود یا شمال آفریقا استفاده کند و در عین حال چین و هند را متقاعد کند به خریدهای خود ادامه دهند. اما مشکلی که در این زمینه بعد از تحریم وجود دارد آن است که کاهش قیمت‌های جهانی شانس کشورهای مذکور را در تامین مواد اولیه مورد نیاز خود از سایر کشورها منهای ایران افزایش می‌دهد.  به عبارتی شرایطی پیچیده در حال حاضر تجربه می‌شود. گزارش‌ها نشان می‌دهند در چند ماه گذشته که ترامپ فشارهای خود را بر ایران افزایش داده اما تهران تجارت فولاد، آلومینیوم، گرافیت و زغال سنگ خود را با منطقه منا به خوبی پیش برده است و حتی در زمینه انتقال فناوری و همکاری شرکت‌های ایرانی و خارجی مواردی از نقض تحریم‌ها به‌طور مشخص تجربه شده که نشان می‌دهد هنوز امیدها از دست نرفته است و ایران می‌تواند راه‌های جدیدی را برای حضور در بازارهای دنیا و منطقه امتحان کند، هرچند شرایط سخت تر و هزینه‌های بیشتری به آن تحمیل خواهد شد.

کارشناسان می‌گویند ایران در دور قبلی تحریم‌ها که توسط شورای امنیت اعلام شده بود همچنان فعالیت‌های اقتصادی خود را انجام می‌داد و تحریم‌های کنونی که بیشتر حالت روانی دارد و تهدید محسوب می‌شود هنوز نتوانسته کانال‌های تعامل ایران با مشتری هایش را مسدود سازد.  به گفته آنها اتفاقا در دوره تحریم‌ها به‌عنوان مثال در حوزه فولاد ایران توانست واردات خود را به شدت کاهش و به یک کشور صادرکننده این محصولات تبدیل شود و تراز حوزه فولاد را برای اولین بار مثبت کند. این موضوع نشان می‌دهد ایران ظرفیت‌های ناشناخته مناسبی را برای عبور از وضعیت تحریم‌ها داراست.

به‌عنوان مثال روابط خوب ایران با کشورهایی مثل هند و چین یا کشورهای حوزه آسه‌آن، روابط اقتصادی مناسبی که با عراق و قطر دارد، روابط با کشورهای آسیای میانه، آفریقا و... همگی برای ایران ظرفیت محسوب می‌شود.  اکنون بازسازی در عراق و سوریه ظرفیت‌های فروش محصولاتی از قبیل فولاد و فلزات و محصولات پتروشیمی را برای ایران افزایش داده و روابط مربوط به توسعه جاده ابریشم و پروژه یک کمربند یک جاده باعث شده تا روابط کشورهای مسیر این پروژه تقویت شود که همه این موضوعات در شرایط جدید می‌تواند بخشی از مشکلات تحریم را کاهش دهد. گزارش سالانه منتشر شده از سوی Globe Steel Trade Monitor اداره تجارت بین‌المللی ایالات متحده، ایران را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادر‌کننده‌های فولاد در جهان طبقه بندی کرد که این موضوع ظرفیتی غیرقابل انکار برای کشور محسوب می‌شود و جایگزین کردن آن برای سایر کشورهای خریدار چندان کار آسانی نیست. حتی برای اروپا نیز کار آسانی نیست که از فولاد ایران به راحتی چشمپوشی کند.

12 (2)