عضو شورای عالی بورس تاکید کرد
تلاش رانت‌جویان برای حذف بازارهای شفاف
چالش‌های اصلی بازار سرمایه و هجوم برخی افراد به سمت بازارهای شفاف را در حال حاضر چطور می‌بینید و برای مبارزه با سودجویان اقتصادی چه تدابیری باید اندیشید؟
اگرچه در گذشته بازار سرمایه دارای پایه‌های ضعیفی بود، اما هم اکنون به یک واقعیت اقتصادی تبدیل شده است که می‌تواند نقش موثری در تامین مالی صنایع مختلف به ویژه تعدد بازارهای کالایی کشور داشته باشد. در این زمینه، اولین انگیزه از راه‌اندازی بورس کالای ایران مربوط به سلامت معاملات و کاهش سودجویی بود، البته بورس کالا امکانات گسترده دیگری همچون پوشش ریسک، نقد‌شوندگی، انجام معاملات آتی و... دارد و همه اینها می‌تواند انگیزه‌ای برای معاملات شفاف تولیدکنندگان باشد.بورس، کارآ است و تمامی کابینه دولت می‌دانند بورس کالا بازاری است که شفافیت آن باعث از بین بردن سودجویی شده است. اگر کالایی دولتی را زیر قیمت دنیا می‌فروشیم و در بورس با قیمت بالاتری به فروش رسیده است، مقصر بورس نیست، بلکه بورس تنها قیمت واقعی را تعیین کرده و هیچ‌کس نمی‌تواند استدلال علمی بیاورد که بورس در جهت گران شدن کالا مقصر است.
اگر به خاطر داشته باشید در دهه ۸۰ دو کارخانه فولاد مبارکه و ذوب آهن هر دو زیان‌ده بودند و در همان زمان نیز بحث بورس فلزات در شورای عالی بورس مطرح شد؛ بنده نیز همزمان با مطرح شدن راه‌اندازی بورس فلزات (بورس کالای کنونی) وارد شورای عالی بورس شدم، در ابتدا هدف این بود بتوانیم بورس فلزاتی راه‌اندازی کنیم که از یک طرف مساله واگذاری‌های مربوط به فروش را از این طریق انجام دهیم و از طرف دیگر جلوی سودجویی‌های غیرمنطقی را بگیریم.
از آنجا که آن زمان و قبل از تاسیس بورس، سیستم غیرشفاف بود، هر کسی که شرایطش را داشت می‌توانست از فولاد سهمی بگیرد و چون در آن سال‌ها اقتصاد رونق داشت و ساخت و ساز نیز زیاد بود، امتیازی برای سودجویان محسوب می‌شد؛ بنابراین هرکسی به هر بهانه‌ای کارگاهی تشکیل می‌داد و دنبال سهمیه از دو شرکت معتبر فولاد بود و از آنجا که بازار فولادمان هم مشترک بود و رقابت چندانی وجود نداشت، در نتیجه بازار غیر رسمی داغی به وجود آمده بود که نیاز به کنترل داشت.
بورس کالای ایران چقدر به بورس‌های دنیا نزدیک است؟
بورس‌ها ویژگی‌های ملی و محلی خودشان را دارند؛ یعنی بورس کالای ما در برخی امور با دیگر بورس‌های کالایی دنیا متفاوت است؛ به‌عنوان مثال، در بورس انرژی ما فروش نفت خام مطرح می‌شود، با توجه به اینکه ایران یک کشور نفت‌خیز است، این ضرورت برای ما وجود دارد، اما در کشوری مثل ترکیه چنین ضرورتی وجود ندارد.
البته روند و ابزارهای معاملاتی بورس‌ها در تمام جهان نزدیک به هم است و بهتر است برای نزدیک شدن به استانداردهای جهانی تلاش کنیم، اما از طرفی نیز محدودیت‌های بین‌المللی دست و پایمان را بسته است.
آیا واقعا گرانی‌ها را می‌توانیم به گردن بورس بیندازیم؟
طرح این موضوع همیشه از سوی کسانی بوده که سودهای غیرمنطقی کلان به دست آورده‌اند و منفعتشان کم شده است. ما هرچقدر برای این گروه استدلال می‌کنیم که بورس بازار رقابتی و شفاف ایجاد کرده است تا شما نیز وارد آن شوید، اما متاسفانه به سودهای منطقی بسنده نمی‌کنند و برای از میان برداشتن بازار شفاف به هر ریسمانی دست می‌اندازند.
به خاطر دارم تنها ۶ ماه از راه‌اندازی بورس فلزات گذشته بود که عده‌ای از سودجویان سعی کردند این بورس را به خطر اندازند، در آن زمان قیمت‌های جهانی حرکتی مثبت داشت و چون شناخت از بورس فلزات کامل نبود، سعی بر این داشتند که این بازار مالی را جوری جلوه دهند که گرانی به خاطر بورس است، در حالی که گرانی هیچ ارتباطی به بورس نداشت و قیمت‌های جهانی حرکت کرده بود. پافشاری ما در راه‌اندازی بورس فلزات به این دلیل بود که معاملات را شفاف کنیم.
از نظر شما تالار کشاورزی بورس کالای ایران تا چه میزان جای پیشرفت دارد؟
روشن است که در توسعه تالار کشاورزی ما هنوز پتانسیل زیادی داریم. مدت زیادی طول کشید که بتوانیم دولت را قانع کنیم که می‌توانند معاملات خرید تضمینی را در بورس کالا انجام دهند و از هزینه‌های خود بکاهند. علاوه بر توسعه سیاست قیمت تضمینی، ما می‌توانیم عرضه محصولات در رینگ کشاورزی را گسترش داده و تنوع ایجاد کنیم.
چشم‌انداز شما با توجه به شرایط امروز در مورد بورس کالای کشور چگونه است؟
ما در شورای بورس مصوبه‌ای در رابطه با بورس ارز داریم؛ همچنین ما تولیدکننده فلزاتی چون مس، آلومینیوم، روی و فولاد در سطح جهانی هستیم؛ بنابراین می‌توانیم ظرفیت‌هایمان را گسترش دهیم و در سطح جهانی جایگاهی پیدا کنیم. علاوه بر این، ما به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز دنیا این پتانسیل را داریم که به بزرگ‌ترین بورس اوره دنیا نیز تبدیل شویم.
پیشنهاد شما برای ارتقای بورس کالای کشور چیست؟
بورس کالای ایران می‌تواند برای نهادهای عمومی کشور ظرفیت ایجاد کند. بنیادها، شهرداری‌ها و سازمان‌ها می‌توانند وارد بورس شوند و از ظرفیت‌های آن استفاده کنند. همچنین، دولت می‌تواند فروش املاکش را از طریق بازار شفاف بورس کالا انجام دهد.
بورس کالای ایران تا جهانی شدن چه میزان فاصله دارد؟
ما در حوزه بین‌المللی چندان موفق نبودیم؛ چرا که زیربنای آن مهیا نبوده است. بورس کالای ما ماهیت صادراتی دارد، اما الان فضای عمومی مساعد نیست. در شرایطی که ما برای انتقال پول در سطح بین‌المللی با مشکل مواجهیم، طبیعی است که دست بورس کالا برای بین‌المللی شدن بسته باشد. در صورت مرتفع شدن این موانع، بدون شک بورس کالای ایران پتانسیل بالایی برای بین‌المللی شدن دارد.
ارسال نظر