در صورت تداوم این روند افزایشی دیگر نمی‌توان هیچ اظهارنظر قاطعی را در مورد بازار عنوان کرد. از سوی دیگر شاید قیمت آتی بیش از ۳ میلیون تومان برای تصمیم‌سازان اقتصادی یک سیگنال جدی به شمار رفته و برای حمایت از بازار و مدیریت قیمت‌ها کاری کنند؛ اگرچه حجم اهمیت بازار سکه در مقایسه با کل اقتصاد در کشور شاید چندان برجسته نباشد. مخالف این نظر باید گفت که حتی با فرض وجود حباب جدی در بازار سکه باز هم می‌توان این بازار را به‌عنوان یکی از فاکتورهای تعیین‌کننده در نوسان قیمت دلار به شمار آورد؛ یعنی نوسان قیمت‌ها در بازار سکه فرصتی برای سودآوری سفته‌بازی به جای بازار ارز خواهد بود. البته قیمت‌های بالای فعلی در بازار سکه آتی به قدری جذاب است که فروش و خروج از بازار را توجیه کرده و در برابر آن خرید را خطرناک نشان می‌دهد.

از سوی دیگر فاصله قیمتی بین نزدیک‌ترین سررسید یعنی تیرماه برای تحویل در بیست و چهارم همین ماه بالاتر از قبل بوده که هم نشان می‌دهد بازار چشم‌انداز افزایشی جدیدی را برای هفته‌های آینده در نظر گرفته و هم این شائبه را مطرح می‌کند که برخی برای خروج از بازار گویا به قیمت‌های بالاتری نیاز دارند. در هر حال بازار آتی هنوز هم از نوسان قیمت‌ها در بازار نقدی تبعیت کرده و روند افزایشی نرخ در بازار آتی همگام با افزایش قیمت‌ها در بازار نقدی نوسان کرده است.

نمودار نوسان قیمت‌ها، رکوردشکنی‌های مداوم در بازار نقدی و سکه آتی و مخصوصا شکسته شدن جو روانی سکه آتی ۳ میلیون تومانی مواردی است که بازار به خوبی از آن مطلع شده و شاید داده دیگری برای توضیح وضعیت بازار نیاز نباشد. انتظارات تورمی در بازار سکه نقدی به قدری افزایش یافته که حتی رکوردهای قیمتی پیشین را به رسمیت نمی‌شناسد و گویی سقفی برای آن متصور نیست. این در حالی است که قیمت سکه که به راحتی از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان عبور کرده هم خود محرک مضاعفی برای بازار آتی است و اگر روند افزایشی قیمت‌ها ادامه یابد، شرایط غیرمنتظره‌ای را باید شاهد باشیم.

در برابر این موارد قیمت بالای ۳ میلیون تومانی برای آتی سکه به معنای آن است که بازار از تمایل به رشد قیمت‌ها برخوردار است بنابراین زمینه بهتر و توجیه بیشتری را برای مداخله دولت فراهم می‌آورد. این سیگنال یعنی رصد جو روانی و انتظارات قیمتی را باید یکی از موهبت‌های بازار آتی به شمار آورد که می‌تواند شرایط بازار را بیش از پیش شفاف سازد. شاید پیش‌بینی آینده بازار نقدی و آتی سکه طلا نه به تحلیل بلکه به پیشگویی نیاز داشته باشد و اهالی بازار هم این نکته یعنی دورنمای مبهم قیمت‌ها و پتانسیل بروز هر رخداد پیش‌بینی نشده جدید را دریافته‌اند؛ آن ‌هم در وضعیتی که مشخص نیست دورنمای مناسبات ایران و سایر کشورها، مراودات ارزی، مهاجرت نقدینگی و دقیق‌تر مسیر حرکت غول نقدینگی به چه سمتی است. این در حالی است که قیمت‌های بالای فعلی ترسناک ولی انتظارات افزایشی جذاب است و نمی‌توان نتیجه‌گیری کرد که مسیر اصلی قیمت‌ها در چه فازی خواهد بود.

نگاهی به نوسان قیمت‌ها نشان می‌دهد میل به رشد قیمتی جدی‌تر از چیزی است که به نظر می‌رسد؛ آن‌هم در وضعیتی که برخی قوانین شاید از رشد بیشتر قیمت‌ها ممانعت می‌کنند یعنی روزهای آینده اگر جو پایان هفته گذشته در کار باشد روند صعودی باز هم ادامه می‌یابد؛ رخدادی که نه می‌توان آن را تایید و نه آن را رد کرد.

اگرچه قیمت‌های بالای فعلی و شواهد معاملاتی و رخدادهای جانبی در بازار نقدی سکه احتمال کاهش قیمت‌ها را غیرممکن نمی‌داند ولی جو عمومی در بازار نقدی است که هم‌اکنون و در گذشته برای بازار آتی تعیین تکلیف کرده و تا زمانی که این روند ادامه دارد، باز هم بازار با رشد قیمت‌ها روبه‌رو خواهد شد. اگر در هفته‌های گذشته از قیمت بالای ۳ میلیون تومان برای بازار آتی سخن می‌گفتیم قطعا مورد انتقادات بسیاری قرار می‌گرفتیم اگرچه در همان زمان هم پتانسیل رشد قیمت‌ها با اهرم جو روانی را مورد توجه قرار دادیم. هم‌اکنون هم باید پذیرفت که بازار هنوز در فاز افزایشی قرار داشته و تا زمانی که برای مدیریت بازار و حمایت از آرامش قیمتی اقدامی صورت نپذیرد، این شرایط کلی و نوسان نرخ ادامه می‌یابد ولی این ادعا به معنی احتمال رشد قیمت‌ها به صراحت نیست.

   کاهش حجم معاملات و اما و اگرهای آن

در هفته گذشته شاهد داد و ستد ۱۷۷ هزار و ۶۵ قرارداد سکه آتی در بورس کالا بودیم که به نسبت مدت مشابه در هفته قبل ۵۴/ ۱۱ درصد یا ۲۳ هزار و ۹۳ قرارداد کاهش داشته است. این شرایط معاملاتی نشان می‌دهد این بازار هنوز هم با جذابیت‌های بسیاری روبه‌رو است؛ زیرا متوسط حجم معاملات هفتگی در سال گذشته نزدیک به ۸۰ هزار قرارداد بوده است. در هفته قبل ۸ هزار و ۲۷۲ خریدار - قرارداد در بازار ایفای نقش کرده و در برابر آن ۸ هزار و ۳۰۳ فروشنده - قرارداد به معامله پرداخته‌اند. این وضعیت یعنی برتری ۳۱ واحدی فروش نشان می‌دهد که بازار به فروش متمایل بوده، ولی بسیار جزئی است. در نوسان قیمت و رشد نرخ این نکته مهم ارزیابی می‌شود.

به‌رغم افزایش قیمت‌ها در بازار آتی و نقدی سکه، در هفته گذشته شاهد کاهش حجم معاملات بودیم، اگرچه این روند کاهشی در شرایطی رخ داده که روز ابتدایی هفته قبل به دلیل تعطیلی معاملاتی ثبت نشده است. این نکته کاهش حجم معاملات را در نگاه اول توجیه می‌کند، اگرچه به نسبت مدت مشابه در هفته قبل تنها ۵۴/ ۱۱ درصد از حجم معاملات کاسته شده یعنی اگر به نسبت یک روز معاملاتی که ۶/ ۱۶ درصد از حجم معاملات را در بر می‌گیرد نادیده بگیریم، حجم معاملات در هفته قبل حتی افزایشی بوده است. با توجه به این شرایط اگر در هفته قبل شاهد یک روز تعطیل نبودیم، یک رکورد جذاب معاملاتی به ثبت رسیده بود. از سوی دیگر سختگیری‌های بورس کالا خود دلیلی برای محدودیت معاملات به شمار می‌رود یعنی پتانسیل‌های بازار آتی از لحاظ حجم معاملات بیش از چیزی است که به نظر می‌رسد. تجمیع این موارد وضعیت مثبت و مهم معاملاتی در بورس کالاست که همین داده در صورت توجه بیشتر به آن می‌تواند یکی از ابزارهای مدیریت قیمتی در بازار سکه نقدی باشد که البته از سوی تصمیم‌سازان اقتصادی توجه کمتری به آن شده است؛ انتقادی که در بسیاری از گزارش‌ها به آن پرداختیم زیرا کم‌توجهی به این ابزار مهم معاملاتی در بورس کالا تضعیف توان مدیریتی دولت در بازار سکه به شمار می‌رود؛ رخدادی که اگر در بازارهای مشابه همچون طلای آب‌شده یا فلزات پایه همچون مس یا آلومینیوم مورد توجه قرار بگیرد مکانیزم جدید و جذابی برای معاملات در این حوزه‌های قیمتی نیز به شمار خواهد رفت.  همان‌گونه که عنوان شد فشار فروش در بازار آتی سکه در هفته گذشته وجود داشته ولی این عدد ۳۱ واحدی ناچیز ارزیابی می‌شود. با توجه به قیمت‌های بسیار بالای فعلی و البته رکوردشکنی‌های پیاپی، ساده‌ترین نتیجه‌گیری ترس از قیمت‌های بالای فعلی و نگرانی از عقبگرد نرخ در بازار نقدی و آتی سکه است که موجب شده تا آزادی‌عمل چندانی را برای معامله‌گران فراهم نکرده و پس از هر معامله و کسب سود مقطعی اقدام به خروج از بازار و حفظ سود محدود خود کنند. این در حالی است که در روند افزایشی هفته گذشته سودهای ذکر شده چندان هم محدود نبوده و معامله‌گران در صورت حدس رشد نرخ می‌توانستند از منافع جذابی بهره ببرند. در هر حال حضور مقطعی در بازار را می‌توان از واقعیت‌های هفته گذشته به شمار آورد که نشان می‌دهد هم جذابیت خرید و هم ترس از افت قیمت‌ها هر دو در معاملات ایفای نقش کرده و حتی می‌توان گفت که هر دو این سیگنال‌ها از وزن و قدرت تاثیرگذاری نسبتا یکسانی برخوردار بوده‌اند. این شرایط چهره واقعی بازار در هفته گذشته بود یعنی چیزی که بیش از همه در حجم معاملات قابل ارزیابی است تقابل خوش‌بینی - ریسک‌ در بازار آتی بوده اگرچه در هفته‌های اخیر این چهره را به کرات در بازار مشاهده کرده‌ایم.

همین نکته را که از آمارهای معاملاتی قابل رهگیری است‌، می‌توان به‌عنوان یک سیگنال اصلی مدنظر قرار داد یعنی بازار آتی در طول هفته گذشته میل به رشد قیمتی نداشته، زیرا برآیند تقابل داده‌های مثبت و منفی ناچیز است و بازار آتی گویی تنها نظاره‌گر بازارهای نقدی بوده و از سیگنال‌های آن تاثیر پذیرفته است؛ رخدادی که مدت‌هاست در بازار ایفای نقش کرده ولی در هفته گذشته این مطلب با صراحت بیشتری خودنمایی کرده است. از همین داده می‌توان تاثیرگذاری بازار آتی بر بازار نقدی حداقل در هفته گذشته را نقد کرد رفتار معامله‌گران در بازار آتی نشان می‌دهد که هیچ سمت و سویی برای دورنمای بهای سکه نقدی در بازار داخلی متصور نیست. این نکته را باید جدی گرفت؛ زیرا یکی از اهرم‌های تاثیرگذار بر روند قیمت‌ها و البته نشان‌دهنده بخشی از واقعیت‌های طرزفکر معاملاتی در بازار آتی حداقل در هفته گذشته خنثی شده و از لحاظ تحلیل و ارائه سیگنال؛ بازار آتی چیز خاصی برای عرضه نداشته است. البته رشد عمومی قیمتی در بازار نقدی خود توجیه‌گر رفتار فعالان بازار و خوش‌بینی بسیار محدود به دورنمای قیمتی است.

نکته دیگر درخصوص حجم معاملات در هفته‌های اخیر توجه بازار به حفظ حجم معاملاتی نزدیک به ۲۰۰ هزار قرارداد است یعنی بازار با احتساب التهاب قیمتی فعلی این رقم را تجربه می‌کند و به معنی آن است که در شرایط فعلی بازار آتی به دلایل فنی و غیرفنی توان رشد جدی حجم معاملات و تجربه رکوردهای معاملاتی پیشین را ندارد. به احتمال قوی دلیل اول عدم رشد جدی حجم معاملات سختگیری‌های بورس کالاست، ولی مطلب دیگر در وضعیت معاملاتی در همین بازار خلاصه می‌شود حتی اگر خریداران در شرایط فعلی آزادی ‌عمل صد در صدی داشته باشند باز هم حجم معاملات از رکوردهای پیشین بیشتر نمی‌شود، زیرا هیچ اجماعی در طرزفکر افزایشی در بازار نقدی و سکه آتی وجود ندارد و هر‌چه در بازار آتی ایفای نقش می‌کند تاثیرگذاری قیمت‌های نقدی بر بازار آتی است. این شرایط دست بورس کالا را برای آزادی عمل بیشتر باز‌ می‌گذارد، ولی در تناقض با این طرزفکر اگر به هر دلیل رخدادهای پیشین یعنی افت قیمت‌ها در بازار آتی به ثبت برسد هم زیان‌هایی نجومی نصیب بسیاری از معامله‌گرانی خواهد شد که از آزادی عمل حداکثری، حداکثر استفاده را برده‌اند.

14 (2)

14 (1)