«دنیای اقتصاد» روند هفته گذشته بازار آتی سکه را بررسی کرد
ثبت ۳ تصویر در بازار فیوچرز
رکورد تاریخی قیمت و ترس تاریخی
۲۳ خردادماه رکورد تاریخی قیمت سکه در بازار آتی بود و البته همین شرایط در بازار نقدی هم تجربه شد. این وضعیت به معنای آن بود که بهای سکه آتی برای تحویل در سررسید دی‌ماه به ۲ میلیون و ۸۶۹ هزار تومان برسد اگرچه تا این اوج قیمتی شاهد رشد نسبتا ممتد و مستمر قیمت‌ها در این بازار بودیم. این در حالی بود که در همین روز قیمت سررسید دی‌ماه حتی به ۲ میلیون و ۹۳۶ هزار تومان هم رسیده بود ولی از همان روز روند کاهشی قیمت‌ها آغاز شد تا در نهایت روز پنج‌شنبه در بازار چیزی شبیه به دلهره خودنمایی کرد. همان‌گونه که رشد نرخ و رکوردهای قیمتی در این بازار تاریخی بود؛ می‌توان گفت که ترس در اواخر فعالیت در بازار هم تاریخی بود اگرچه باز هم طرز فکرهای مختلفی در این بازار ایفای نقش می‌کند. رفتار معامله‌گران در بازار و مخصوصا اواخر هفته نشان داد که تقابل داده‌ها و تفاوت طرز فکرها بسیار جدی است و هر کسی با رویکرد خود به معامله می‌پردازد ولی این تفاوت دلیل کافی برای منتفع شدن همه افراد از نوسان قیمت‌ها نیست.
در مورد ترس در اواخر بازار باید با صراحت بیشتری سخن گفت زیرا طرزفکر بسیاری از اهالی بازار از تغییر فاز قیمت‌ها حکایت دارد آن هم در شرایطی که اظهارنظرهای مختلف و بعضا متناقض و همچنین احتمال بیشتر مداخله دولت در بازار به این شرایط دامن می‌زند. این در حالی است که تنها در طول هفته گذشته بین سقف و کف قیمت‌ها اختلافی نزدیک به ۱۳ درصد مشاهده می‌شود یعنی بازار تا اواسط روز چهارشنبه با شتابی کم‌سابقه در مسیر رشد نرخ قرار داشته ولی الزامی به تداوم این رشد قیمتی وجود ندارد. در طول هفته گذشته در روزهای معاملاتی شاهد رشد قیمت دلار به‌صورت غیررسمی و البته ثبات نسبی بهای جهانی طلا بودیم که در کنار روند افزایشی قیمت‌ها در بازار آزاد دوره‌ای نجومی را در بازار آتی ایجاد کرد ولی تداوم آن به هیچ عنوان قطعیت ندارد. به‌صورت دقیق‌تر شاهد هستیم که بهای دلار با یک فاز عقبگرد قیمتی روبه‌رو شد ولی بازارهای جهانی بهای اونس طلا کاهش مهمی را تجربه کرد و ترس از تداوم افت قیمت طلا هم جدی است. این موارد در کنار فاصله‌گرفتن از اوج تاریخی قیمت‌ها و ثبت یک روز نزولی جدی می‌تواند به تزریق بیشتر دلهره در بازار منجر شود ولی این موارد تنها جو روانی در بازار است و به رفتار و طرز فکر و ادبیات معامله‌گران باز‌می‌گردد. از سوی دیگر تنها قیمت سکه نقدی است که در بازار آتی حرف اول و آخر را می‌زند اگرچه بازار به‌صورت مقطعی با مقاومت یا حمایت از برخی داده‌ها نوسان می‌کند ولی در نهایت فضای چندانی برای مانور قیمتی ندارد. این شرایط در کل روزهای پرالتهابی را در بازار آتی ترسیم خواهد کرد ولی هم‌اکنون تنها می‌توان به شرح رخدادهای پیشین پرداخت و تا زمان اعلام واقعی نرخ و آغاز به کار معاملات نمی‌توان اظهارنظر قاطعی داشت.
اوراق پیش‌خرید سکه
سیگنال دیگر روزهای اخیر تصمیم جدید بانک مرکزی برای انتشار اوراق پیش‌خرید سکه است که خود بخشی از جذابیت خرید سکه را کاهش داده اگرچه در بخش‌های دیگر «دنیای اقتصاد» می‌توان جزئیات این شیوه معاملاتی را رصد کرد. تجربه نشان داده که این موارد تاثیر مستقیمی بر قیمت نقدی و آتی سکه برجای می‌گذارد آن هم با این پیش‌فرض که این اوراق از پتانسیل خرید و فروش برخوردار است. اگرچه نمی‌توان گفت که این بازار جایگزین بازار آتی سکه خواهد شد ولی بخشی از جذابیت این بازار را به خود اختصاص می‌دهد. البته تاثیر اصلی این بازار احتمالا در قیمت‌های نقدی خودنمایی خواهد کرد که باز هم به‌صورت مستقیم در بازار آتی نیز قابل لمس است. احتمال افزایش عرضه سکه را می‌توان یکی از داده‌های تاثیرگذار اصلی در این شیوه جدید معاملاتی به شمار آورد که در گام اول در برابر رشد بیشتر قیمت سکه ایفای نقش کرده و حتی یک سیگنال منفی جدی هم در بازار آتی و هم در بازار نقدی خواهد بود. البته این سیگنال را باید در کنار سایر موارد مورد بررسی قرار داد اگرچه حجم تاثیرگذاری این شیوه معاملاتی بالاست.
ترس از مهاجرت سرمایه
جذابیت بالای بازار سهام در روزهای اخیر و عقبگرد قیمتی در اواخر فعالیت بازار در هفته گذشته موجب شده تا پتانسیل مهاجرت سرمایه از بازار آتی به بازار سهام تقویت شود که این داده در نهایت برای بازار آتی چندان مطلوب نیست. از سوی دیگر جذابیت قیمت‌ها در بازار سهام نه تنها بازار آتی بلکه بازار نقدی سکه را دستخوش تغییر خواهد کرد و موجب می‌شود تا در این بازار هم شاهد مهاجرت سرمایه باشیم و این احتمال وجود دارد که روزهای خوش بازار سهام ادامه یابد و بازار سکه را در حاشیه خود با تغییراتی جدی همراه سازد. این در حالی است که ارزش بازار سهام بسیار بیشتر از بازار سکه است و همچنین حجم معاملات بازار بورس در روزهای گذشته نیز بسیار برجسته ارزیابی می‌شود. تجمیع این موارد در نهایت یک نگرانی دیگر در بازار آتی را تقویت می‌کند و آن مهاجرت سرمایه از بازار آتی است. البته با توجه به تجربیات پیشین باید این نکته را مطلبی حاشیه‌ای به شمار آورد که حجم تاثیرگذاری چندانی به‌صورت مستقیم بر قیمت‌ها در بازار آتی ندارد ولی در بازار نقدی سکه مهم‌تر ارزیابی می‌شود.
رکوردشکنی تاریخی حجم معاملات
حجم قراردادهای آتی منعقد شده در طول هفته گذشته بیشترین رکورد در تاریخ بورس کالا بود آن هم در وضعیتی که سختگیری‌های اعمالی بر حجم معاملات تاثیر بسیاری بر جای گذاشته است. این وضعیت به معنی آن است که هم تعداد بیشتری از افراد به جمع معامله‌گران افزوده شده و هم معامله‌گران سنتی اوج فعالیت خود را در هفته گذشته به ثبت رساندند. همین شرایط نشان می‌دهد که بازار حتی در اواسط هفته نگران تغییر فاز قیمت‌ها بوده یا حتی در طول هفته تلاش کرده بود تا هم از کمترین نوسان کسب سود کند و هم کمترین ریسک احتمالی را بپذیرد. این در حالی بود که بازار هم این نوسان قیمت‌ها را به معامله‌گران تقدیم کرده بود تا یک هفته ایده‌آل و رویایی برای سفته‌بازی و نوسان‌گیری ایجاد شود ولی در پایان هفته همه چیز تغییر کرد.
هفته گذشته شاهد ۲۶۵ هزار و ۳۹۷ قرارداد آتی در بورس کالا بودیم که به نسبت هفته قبل از آن ۴۱۰ درصد رشد را نشان می‌دهد اگرچه هفته قبل را باید زمانی نیمه‌تعطیل به شمار آوریم. این حجم معاملاتی از سویی جذاب‌تر ارزیابی می‌شود که متوسط حجم معاملات هفتگی در سال گذشته ۸۰ هزار قرارداد بوده است؛ یعنی در هفته گذشته بیش از ۳ برابر متوسط سال گذشته حجم معاملات به ثبت رسید. این حجم از قراردادها اگرچه رکوردشکنی تاریخی بورس کالا محسوب می‌شود ولی ذات شکسته‌شدن تمامی رکوردهای معاملاتی پیشین به صراحت از جذابیت‌های این بازار حکایت داشته آن‌هم در وضعیتی که جذابیت‌های قیمتی و ثبت بیشترین قیمت در تاریخ بورس کالا مهم‌ترین محرک این بازار بوده است. این حجم بسیار بالای معاملات در صورتی که ادامه داشته باشد شاید بتواند از این بازار حمایت کند ولی این داده را نمی‌توان چندان مهم ارزیابی کرد زیرا ملاک اصلی قیمتی در بازار آتی همان نوسان قیمت‌ها در بازار نقدی است.
در هفته گذشته ۱۲ هزار و ۱۱ خریدار - معامله در بازار آتی ایفای نقش کردند ولی در برابر آن ۱۱ هزار و ۲۵۶ فروشنده- قرارداد به ثبت رسید که نشان می‌دهد در طول هفته موضع‌گیری بازار در مسیر فروش بوده و فروش از قدرت بیشتری برخوردار بوده است. این وضعیت در حالی خودنمایی کرد که فاصله این دو عدد ۷۵۵ نفر-معامله بوده که این عدد هم قوی‌ترین فاز فروش از اواسط آبان‌ماه سال گذشته تاکنون بوده است. این مطلب به معنای آن است که برخی از فعالان برجسته در خلال فعالیت بازار در طول هفته گذشته و احتمالا در اوج قیمت‌ها از بازار خارج شده‌اند و سود خود را نقد کرده‌اند؛ رخدادی که نشان می‌دهد تجربه و اشراف بر داده‌های جانبی، حاشیه‌ای و تاثیرگذار بر بازار چقدر می‌تواند در موفقیت افراد موثر باشد.
همین داده نشان می‌دهد که خروج از بازار جدی‌تر از چیزی است که به نظر می‌رسد و همچنین تغییر فاز قیمتی را باید بسیار جدی ارزیابی کرد همان‌گونه که معامله‌گران آن را جدی گرفته‌اند. از سوی دیگر حجم بالای خرید در طول هفته گذشته نشان می‌دهد که هنوز بازار به ثبت قیمت‌هایی نزدیک به سطوح فعلی خوش بین است و به‌صورت کامل و جامع از بازار خارج نشده و حتی در نرخ‌های موجود هم مایل به تداوم حضور در این بازار است. این سیگنال را باید جدی ارزیابی کرد، زیرا می‌تواند تا حدودی از شتاب تغییر فاز قیمتی خودداری کند ولی در کل از تاثیرپذیری بازار آتی از بازار نقدی ممانعت به عمل آورد. البته در صورت تداوم افت قیمت‌ها آن هم با شتابی جدی باز هم شاهد تغییراتی برجسته در تراز سود و زیان معامله‌گران خواهیم بود و شاید بسیاری از آنها مخصوصاً افرادی که تجربه و دانش کمتری در این بازار دارند شرایط وخیمی را تجربه کنند.
نوسان قیمت‌های جهانی طلا
کاهش قیمت‌های جهانی طلا و رسیدن به سطوحی نزدیک به ۱۲۸۰ دلار در هر اونس به معنی کاهش قیمت‌های جدی در بازار جهانی است آن هم در وضعیتی که طلا توانسته بود خود را به سطوحی نزدیک به ۱۳۰۰ دلار در هر اونس (و حتی بیشتر) برساند. این وضعیت خود یک داده مهم به شمار می‌رود چون موجب شد تا طلای جهانی نزدیک به ۵/ ۱ درصد (یا بیشتر) از ارزش خود را از دست بدهد. این شرایط اگر با افزایش نرخ محاسباتی دلار در تعیین قیمت‌ها در بازار داخلی مرتفع نشود یک سیگنال نزولی مهم به شمار رفته و البته این نگرانی را برجسته‌تر می‌سازد که قیمت‌های جهانی طلا باز هم کاهش بیشتری پیدا کند. افزایش ارزش دلار در بازارهای جهانی که همگام با دو رخداد افزایش نرخ بهره و کاهش پایه پولی (M۰) آمریکا خودنمایی کرد یک داده مهم در تضعیف قیمت جهانی طلا بود ولی باز هم طلا در کوتاه مدت توانسته بود تا از این سیگنال منفی عبور کرده و خود را به سطوحی نزدیک به ۱۳۰۰ دلار در هر اونس برساند.
برای بررسی دقیق‌تر رخدادهای موجود؛ اول باید دلایل بالا بودن قیمت طلا به نسبت نوسان ارزش دلار را بررسی کرد. اولین دلیل حمایت از قیمت طلا پایین بودن نسبی حجم تولید طلا در جهان بود یعنی داده‌های معدنی نشان از رشد جدی حجم عرضه نداشت، ولی حجم تقاضا به آرامی در حال افزایش بود. همین سیگنال را باید در شرایطی مورد توجه قرار دهیم که از این پس سختگیری‌های بیشتری بر معاملات طلا با توجه به شرایط تولید و تاثیرات زیست‌محیطی آن اعمال خواهد شد آن هم در وضعیتی که حجم سرمایه‌گذاری‌ها بر معادن و اکتشاف طلا چشمگیر نبوده است. این داده دو تاثیر متفاوت را بر بازار برجای می‌گذارد یعنی در فاز اول احتمال عدم رشد عرضه یا حتی کاهش عرضه جدی گرفته می‌شود ولی در تضاد با آن بورس‌های بزرگ در جهان دیگر تمایل چندانی به معاملات طلایی که از استانداردهای آنها تبعیت نمی‌کنند را نخواهند داشت. همین مطلب با فرض داد‌و‌ستد اصلی در بورس‌های بزرگ بیشتر تاثیر منفی بر بازار طلا داشته تا تاثیر مثبت اگرچه از لحاظ فنی همین نکته هم باید مورد ارزیابی دقیق‌تری قرار بگیرد.
تحلیل طلا در فاز فنی تولید
طلا یکی از سخت‌ترین فلزات در جهان از لحاظ شرایط معدنکاری است و البته ریسک‌های اجرایی بسیاری دارد. معادن طلا به‌صورت کلی در ۳ فاز مورد استحصال قرار می‌گیرد یکی معادن رگه‌ای طلا در جهان که از گستردگی بسیار کمی برخوردار بوده و اغلب ذخایر آنها محدود است. دیگری ذخایر پروفیری است که به معنی وجود درصد بسیار کمی از طلا ( مثلا یک گرم یا کمتر در هر تن ماده معدنی) در منطقه زمین شناسی است که اغلب معادن طلا در این گروه جای گرفته، ولی همین ویژگی موجب شده تا فرآوری طلا بسیار پرهزینه و آلاینده به شمار رود و دیگری وجود طلا در کنار سایر فلزات همچون مس است که در دو گروه بالا جای می‌گیرد، اگرچه در این ذخایر اصل ماده معدنی طلا نیست و در کنار استخراج اصلی تولید شده ولی اهمیت دارد.
در فرآیند استحصال طلا به‌صورت گسترده از سیانور استفاده می‌شود و همین داده مخصوصا برای معادن قدیمی‌تر به معنی آسیب‌های زیست محیطی بسیاری است که در صورت کم‌توجهی به اصول ایمنی و حفاظت از محیط‌زیست بسیار خطرناک است. همین نکته موجب خواهد شد تا شرکت‌های بزرگ به بازنگری در شیوه‌های استحصال خود ملزم شوند که می‌تواند هزینه تولید هر اونس طلا را افزایش داده ولی تاثیرات آن پس از جو روانی و تاثیرات آنی، در میان‌مدت تا دراز‌مدت خودنمایی کرده و به محرک جدیدی برای حمایت از بهای طلا بدل خواهد شد.
نکته دیگری که از نوسان قیمت طلا در روزهای گذشته حمایت کرده بود تاثیرپذیری طلا از قیمت سایر فلزات بوده زیرا طلا هم یک فلز بوده و از شرایط نسبتا مشابهی با بازارهای فلزی دیگر در فاز تولید و مصرف برخوردار است. این در حالی است که حتی در بازه‌هایی از زمان خود طلا لیدر بازار فلزات هم محسوب شده و تاثیرگذاری متقابل آن کم و بیش به اثبات رسیده است. حال در شرایطی که شاهد کاهش دسته‌جمعی بهای فلزات در بازارهای جهانی هستیم عقب‌نشینی بهای طلا هم رخداد غیرمنتظره‌ای محسوب نمی‌شود.نکته دیگری که از قیمت طلا در جهان حمایت کرده بود وجود پتانسیل تنش‌های ژئوپلیتیک بود اگرچه این سیگنال هم چندان جدی نبوده و نیست ولی باز هم در مسیر نوسان قیمت طلا مؤثر بوده است.
با توجه به تمامی موارد ذکر شده بهای طلا اگرچه با داده‌های منفی روبه رو شده ولی دورنمای مبهمی نیز پیش‌رو دارد مخصوصا در شرایطی که بازارهای کالایی نیز با همین داده دست و پنجه نرم کرده و نمی‌توانند از قیمت طلا حمایت کنند. این در حالی است که حتی پتانسیل افزایش بیشتر ارزش دلار آمریکا هم متصور بوده و باز هم داده منفی جدیدی برای بهای طلا محسوب می‌شود ولی تمامی این موارد پتانسیل تاثیرگذاری در کوتاه مدت دارد ولی باید ابهام قیمتی در زمان بازگشایی بازارهای مختلف را هم مورد توجه قرار داد. این وضعیت به معنی چند گام کاهش بهای طلاست ولی می‌تواند از حمایت‌های جدیدی برخوردار شود و به نظر نمی‌رسد که روند کاهشی بهای طلا چندان هم قدرتمند ظاهر شود ولی باز هم نمی‌توان در این مورد صراحت لهجه داشت. به نظر می‌رسد روزهای آینده شرایط دلهره‌آوری در بازارهای جهانی طلا حکمفرما شود که در گام اول میل به کاهش نرخ داشته ولی تا تثبیت آن زمان زیادی طول نمی‌کشد زیرا پتانسیل رشد مجدد قیمت‌های جهانی فلزات وجود داشته و بازار طلا هم از این سیگنال سوختگیری خواهد کرد. تا زمانی که قیمت طلا به یک تثبیت نسبی و هرچند شکننده نرسد ابهام و دلهره ادامه خواهد داشت، ولی چندان طولانی نیست.
ارسال نظر