حذف رانت قیر با تصمیمات شورای رقابت
تولید وکیوم باتوم مستلزم وجود برج‌های تقطیر است و پالایشگاه‌های کشور با توجه به برخورداری از این زیرساخت‌ها عرضه‌کنندگان انحصاری این محصول هستند. همچنین باید گفت یک عامل تعیین‌کننده در بازار وکیوم باتوم و قیر در کشور خرید تکلیفی آن از سوی وزارت نفت است و با عنایت به اینکه تولید قیر در کشور بالغ بر ۵ میلیون تن تخمین زده می‌شود، خرید تکلیفی ۴ میلیون تن مواد اولیه قیر توسط شرکت ملی نفت و توزیع رایگان این موادبخش بزرگی از بازار این کالا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.عمده انگیزه تولیدکنندگان قیر در کشور صادرات این محصول است و تخمین زده می‌شود که سالانه نزدیک به ۳ میلیون تن قیر از کشور صادر می‌شود در عین حال خرید وکیوم باتوم با احتساب نرخ مبادله‌ای ارز و فروش قیر با نرخ آزاد ارز و صادرات آن برای واحدهایی که مشمول خوراک وکیوم باتوم می‌شوند امتیاز بالایی ایجاد می‌کند که منجر به تقاضای کاذب و اخلال در تقاضا و رقابت می‌شود.
با عنایت به تحلیل فوق وضعیت بازار وکیوم باتوم انحصاری تشخیص داده می‌شود و شورای رقابت برای توقف رویه ضد‌رقابتی در این بازار مقرر می‌دارد که مرکز ملی رقابت ظرف مدت یک ماه به منظور برقراری شرایط همسان در عرضه وکیوم باتوم از سوی همه پالایشگاه‌ها از طریق بورس کالا دستور‌العمل پیشنهادی تنظیم بازار وکیوم باتوم را با رعایت اصول افزایش شفافیت، رفع تبعیض و بهبود رقابت پذیری، تدوین قراردادهای طولانی مدت و با لحاظ نرخ ارز سامانه سنا بانک مرکزی در محاسبه قیمت وکیوم باتوم تهیه و به شورای رقابت ارائه کند.»در عین حال، ستاد تنظیم بازار هم با فاصله بسیار اندکی پس از شورای رقابت مصوبه مشابهی درباره لزوم محاسبه قیمت وکیوم باتوم بر اساس ارز آزاد را تصویب کرد تا تاییدی بر مصوبه شورای رقابت برای حذف رانت از این بازار باشد.پس از اعلام مصوبه شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار، ناصر عاشوری دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی شرکت‌های خصوصی پالایش نفت با بیان اینکه شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار دو مرجع قانونی و حقوقی در زمینه تعیین نرخ کالا هستند، گفت: بر اساس این مصوبه از تاریخ ۹۶/ ۹/ ۱ محصول وکیوم باتوم (مواد اولیه تولید نفت کوره و قیر) بر اساس نرخ آزاد ارز محاسبه می‌شود که شرکت‌های پالایشی مکلفند آن را در بورس کالا عرضه کنند.
به گفته عاشوری، با توجه به نقش نفت در اقتصاد ملی کشور و همچنین محصولات و مشتقات آن و ضرورت شفافیت در نرخ‌گذاری و فروش آن که سال‌هاست مورد مطالبه استادان اقتصاد، صنعتگران و تولیدکنندگان کشور است، این اقدام قابل تشکر است.فروش وکیوم باتوم با ارز مبادله ای، سبب ایجاد اختلاف قیمت قیر ایران و منطقه شده بود که منافع تولید و فروش وکیوم باتوم با نرخ مبادله‌ای ارز به جیب بازرگانان خارجی می‌رفت، از این رو آزادسازی قیمت وکیوم باتوم ضروری بود، باید گفت فروش وکیوم باتوم با ارز آزاد، بازار را متعادل و همچنین مصرف واقعی کشور را مشخص می‌کند.این گزارش حاکی است مشکل رانت ارز مبادله‌ای در وکیوم باتوم با مصوبات ستاد تنظیم بازار و شورای رقابت تا حدود زیادی برطرف شد و رانت بازار قیر به میزان قابل‌توجهی جمع شد، اما هنوز مشکل ارز مبادله‌ای در خوراک واحدهای پتروشیمی وجود دارد که به نظر می‌رسد رسیدگی ستاد تنظیم بازار و شورای رقابت به این مساله باعث شفاف شدن این بخش از بازار محصولات نفتی کشور شود.
در این رابطه کارشناسان معتقدند با توجه به اختلاف قیمت آزاد و مبادله‌ای ارز، ضروری بود تا آزادسازی قیمت وکیوم باتوم انجام شود؛ چرا که فروش قیر با نرخ‌هایی پایین تر از منطقه انجام می‌شد و این موضوع به نفع تولیدکنندگان قیر در داخل کشور نیست.به عقیده آنها در حال حاضر برخی از قیرسازها با آزادسازی نرخ وکیوم باتوم مخالف هستند، در حالیکه افزایش اخیر نرخ‌ها به دلیل رشد قیمت نفت و ارز در داخل کشور رخ داده است، از این رو این گروه بیشتر موافق اجرای آزادسازی قیمت وکیوم باتوم به‌صورت مرحله‌ای بودند، اما در حال حاضر تعیین قیمت وکیوم باتوم براساس ارز آزاد انجام شده و از زمان آزادسازی تاکنون حدود ۵۰ هزارتن وکیوم باتوم با رقابت‌های اندکی خریداری شده است و از این رو بازگشت به بازار سابق منطقی و درست نیست.آزادسازی قیمت وکیوم باتوم به‌صورت مقطعی بر بازار صادرات قیر تاثیر گذاشته و در حال حاضر برای بازارهای شرق آسیا به صرفه است که از سنگاپور و کره جنوبی، قیر مورد نیاز خود را تهیه کنند، اما این موضوع بر روند صادرات قیر ایران نمی‌تواند تاثیر منفی بر جای بگذارد؛ چرا که حجم صادرات قیر ایران به بازارهای شرق آسیا اندک است.
ارسال نظر