نیکل که از آن به فلز شیطانی نیز تعبیر می‌شود فلزی است که به جز در مواردی فنی و تخصصی، کمتر به آن پرداخته می‌شود ولی اهمیت اقتصادی آن به حدی برجسته است که می‌تواند به‌عنوان یک فلز جریان‌ساز تلقی شود. به‌صورت دقیق‌تر برخی رخدادهای ژئوپلیتیک و تصمیمات دولتی در سال‌های گذشته موجب شده تا تاثیرات بزرگی در قیمت جهانی نیکل مشاهده شود. محدودیت‌های صادراتی مواد اولیه نیکل‌دار در اندونزی، تحریم روسیه، افزایش سطح رفاه در جوامع بین‌المللی و رشد استفاده از نیکل و همچنین در اختیار داشتن این بازار توسط چند شرکت و حتی شخص محدود در بازارهای جهانی و تاثیرگذاری آنها بر روند قیمت‌ها در کنار واقعیت‌های عرضه و تقاضا مواردی است که در قیمت‌گذاری نیکل نقش‌آفرینی می‌کنند. با توجه به این موارد شاید نیکل یکی از معدود فلزاتی باشد که عرضه و تقاضا در تعیین قیمت آن در اولویت دوم قرار گرفته و برخی اما و اگرهای سیاسی و اقتصادی و حتی تصمیمات افرادی برجسته در جهان در اولویت اول قیمت‌ها قرار می‌گیرد. همین موارد موجب شده تا تحلیل‌ها درخصوص بازار نیکل محدود بوده و حتی چندان دقیق نباشد؛ اگرچه باز هم می‌توان واقعیت‌های عرضه و تقاضا، قیمت تمام شده و حجم مصرف و نهایتا موجودی انبارها را ملاک‌های مهمی برای قیمت‌گذاری این فلز به شمار آورد.  همین ویژگی‌ها در بازار نیکل موجب شده تا فراز و فرودهای شدیدی در این بازار تجربه شود که موجب شده تا داده‌های اقتصادی تاثیری شدیدتر از سایر بازارها بر بازار نیکل بر جای بگذارد آن هم در شرایطی که این بازار به نسبت سایر بازارهای فلزی مشابه کوچک‌تر ارزیابی شده و محدودتر بودن فعالان آن در بخش عرضه و تقاضا موجب خواهد شد تا این جرقه‌های قیمتی به رشد سریع و تکانه‌های کاهش تقاضا نیز به سقوط آزاد بازار منتهی می‌شود. این وضعیت یعنی تغییرات سریع قیمتی موجب شده تا جذابیت بیشتری در بازارهای آتی ایجاد شود اگرچه به همان نسبت، نگرانی‌های بیشتری هم در بازار نیکل ایجاد می‌کند؛ این در حالی است که مصرف کم این فلز در صنایع مختلف خود دلیل مهمی برای پذیرش این نوسان نرخ در جهان به شمار می‌رود.

در ایران و حتی سایر کشورهای جهان نیکل فلزی است که بیشتر برای تولید فولادهای آلیاژی و مخصوصا فولادهای ضدزنگ به کار می‌رود که همین ویژگی نشان می‌دهد با افزایش سطح رفاه در جوامع و همچنین نیاز به کالاهایی با کیفیت بالاتر تقاضای نیکل افزایش می‌یابد. به‌صورت تخمینی نزدیک به دو‌سوم از مصرف نیکل در جهان در صنعت فولاد ضدزنگ استفاده می‌شود. این در حالی است که در آبکاری فلزات نقش نیکل بسیار برجسته است تا جایی که در اغلب کالاهای معروف به استیل (استنلس استیل) از نیکل استفاده می‌شود. همین ویژگی مهم از لحاظ فنی نیاز خواهد داشت تا در صنایع شیمیایی نیز مصرف نیکل تقویت شود، زیرا در فرآیند آبکاری بعضا ترکیبات شیمیایی نیکل‌دار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کنار صنعت آبکاری، در صنایع آلیاژسازی و مخصوصا تولید سوپر آلیاژها و تولید کاتالیست‌ها از نیکل استفاده می‌شود. این پراکندگی کاربرد نشان می‌دهد که باید برای تامین امن این کالا در بازار داخلی برای مدت زمانی طولانی و به‌صورت ایمن چاره‌ای اندیشیده شود تا روند توسعه صنعتی کشور در این مسیر با تهدید رو به رو نشود. این وضعیت پس از نیکل درخصوص لیتیوم، وانادیوم، تنگستن، کبالت و برخی فلزات کمیاب خاکی نیز صادق است.

آخرین وضعیت نوسان قیمت‌های نیکل

پس از رشد قیمت‌های روزهای اخیر در بازار نیکل، هم‌اکنون شاهد خودنمایی یک فاز مهم از کاهش قیمت‌ها هستیم تا جایی که در هفته میلادی جاری به‌صورت روزانه نزدیک به ۲ درصد کاهش قیمت‌ها به ثبت رسیده است. ابتدای ماه نوامبر بهای نیکل در بازارهای جهانی به نزدیکی ۱۲ هزار و ۹۰۰ دلار در هر تن رسید که یک رکورد مهم قیمتی به شمار می‌رود اگرچه بالاترین حد از اواسط سال ۲۰۱۵ بود. از زمان اوج قیمت‌ها تاکنون بهای نیکل در بازارهای جهانی به‌صورت پلکانی وارد یک فاز کاهشی شده و البته روزهای اخیر شاهد هستیم که جریان نزولی جدیدی در بازار ایجاد شده است. این شرایط موجب شده تاکنون بهای هز تن نیکل به نزدیک ۱۱ هزار و ۳۵۰ دلار در هر تن برسد. به نظر می‌رسد این روند کاهشی باز هم ادامه یابد. مهم‌ترین دلیل کاهش بهای نیکل را می‌توان برآوردهایی از افت تولید فولادهای ضدزنگ مخصوصا در چین دانست که به کاهش قیمت‌ها منجر شده است.

نگاهی به آخرین قیمت‌های رسمی اعلام شده برای ۲۷ نوامبر نشان می‌دهد که قیمت‌های سلف ۳ ماهه نیکل در بورس فلزات لندن ۱۱ هزار و ۹۵۰ دلار در هر تن بوده ولی در همین زمان قیمت نقدی هر تن نیکل ۱۱ هزار و ۵۹۵ دلار بود. این شرایط نشان می‌ دهد که هنوز بازار به رشد قیمت‌های نیکل خوش‌بین است که داده مثبتی در مسیر نوسان بهای این فلز به شمار می‌رود. موجودی انبارهای نیکل در بورس فلزات لندن رقمی نزدیک به ۳۹۲ هزار تن بوده که با یک روند کاهشی در حال نوسان است. این در حالی است که کف موجودی انبارهای نیکل در ماه‌های اخیر نیز ۳۷۹ هزار تن بوده (کمترین حد در ۴ ماه اخیر) که با فرض افت قیمت‌ها می‌توان به تداوم کاهش موجودی انبارها خوش‌بین بود. این شرایط در کنار کاهش قیمت‌ها نشان می‌دهد که بازار نیکل در حال کف‌سازی قیمتی جدیدی است که می‌تواند پس از لمس آن تغییر مسیر داده و به سمت بهبود حرکت کند. کاهش قیمت‌های نفت و سایر فلزات در بازارهای جهانی در روزهای اخیر در کنار افزایش ارزش جهانی دلار تاکنون به کاهش نرخ در بازار نیکل کمک کرده‌اند اگرچه تا تغییر فاز قیمتی هم در بازارهای داخلی و هم در بازارهای جهانی فاصله چندانی باقی نمانده است.با توجه به نوسان قیمت‌ها می‌توان این گونه عنوان کرد که افت قیمت‌های جهانی نیکل باز هم ادامه خواهد داشت ولی این کاهش نرخ با فرض شتاب نسبتا بالای آن چندان هم ادامه پیدا نخواهد کرد اگرچه می‌توان گفت که کف قیمتی ۱۱ هزار و ۳۰۰ دلار در هر تن نیز چندان هم در این بازار قدرتمند نخواهد بود ولی شکسته شدن آن می‌تواند به معنی تغییر جهت این بازار محسوب شود.

بورس کالا