صنعت بستهبندی چه درسهایی میتواند از فاجعه زباله کیتیزی بیاموزد؟
ریسکهای شرکتی عدممدیریت پسماند
مرگ غمانگیز ۲۶ نفر، از جمله کودکان در محل زباله کیتیزی در حومه کامپالا در این ماه، خطرات وحشتناک زبالههای مدیریت نشده را یادآوری کرد. این حادثه زمانی رخ داد که بخشی از زبالهدان روی خانههایی که بهطور خطرناکی نزدیک لبه این منطقه ساخته شده بودند، فروریخت و کسانی که در زیر آن گیر افتاده بودند، کشته شدند؛ بسیاری از آنها احتمالا برای جمعآوری زبالهها جهت فروش و امرار معاش به این محل متکی بودند. بیلز میگوید: اوایل سالجاری زمانی که وستاید اولین برنامه خود را در اوگاندا افتتاح کرد، از محل زباله کیتیزی بازدید کردم. این یک یادآوری اساسی از مقیاس چالشی بود که ما با آن روبه رو هستیم و خطراتی که کارگران غیررسمی زباله هر روز با آن مواجه میشوند. فقر این افراد را وادار میکند تا از میان تپههای زباله به دنبال چیزهای قابل فروش بگردند و خانههای خود را در سازههای ناایمن و در فاصله نزدیک از کوههای زباله بسازند.
روزانه ۲۵۰۰ تن زباله در کامپالا تولید میشود و حدود ۱۵۰۰ تن از آن زباله به محل تخلیه کیتیزی راه پیدا میکند. مانند بسیاری از کشورهایی که وستاید در آنها کار میکند، هیچ سیستم مدیریت زباله رسمی وجود ندارد و زبالهدانهای بزرگ و خطرناک در شهرهای مختلف یک منظره رایج است. مدیریت پسماند بودجه کافی ندارد، سیستمهای جمعآوری رسمی کمی وجود دارد و منابع بسیار کم دولتی به این معنی است که سرمایهگذاری کمی در زیرساختها و خدمات حیاتی مانند مدیریت زبالهدان وجود دارد. این وضعیت با رشد جمعیت و مهاجرت داخلی قابلتوجه به شهرهای سراسر آفریقا تشدید و فشار بیشتری بر زیرساختها وارد میکند و با افزایش جمعیت از فرصتهای شغلی رسمی، به رشد بخش غیررسمی کمک میکند.
ما دریافتیم که به طور کلی کمبود تخصص و تمرکز روی شیوههای مدیریت پسماند در سطوح محلی و ملی مشهود است، اما تمایل به انجام اقدامات بیشتر وجود دارد و رویکردها و برنامههای ما مورد استقبال و توجه قرار میگیرد. با این حال، تلاش بیشتری مورد نیاز است. در بیشتر موارد، این بخشخصوصی و بهویژه کارگران غیررسمی پسماند هستند که شکافی را که به دلیل فقدان خدمات مدیریت پسماند ایجاد شده است، پر میکنند. به احتمال زیاد کسانی که در این فاجعه وحشتناک کشته و زخمی شدند، خود کارگران غیررسمی پسماند بودند که در نزدیکی محل زباله در سازههای موقتی زندگی میکردند که تنها مکان نگهداری زبالههای جمعآوریشده آنها قبل از فروش بود. کارگران غیررسمی زباله در زندگی روزمره خود با چالشهای عظیمی روبه رو هستند، با این حال آنها نقش مهمی را ایفا میکنند. آنها در هنگام جمعآوری و دستهبندی زباله در معرض خطرات بهداشتی و ایمنی متعددی از جمله قرار گرفتن در معرض مواد خطرناک، اشیا تیز و شرایط غیربهداشتی و ناایمن هستند.
آنها اغلب به تجهیزات حفاظت فردی و آموزش مناسب برای کاهش این خطرات و حمایتهای اجتماعی دسترسی ندارند. این امر آنها را در برابر خطرات بهداشتی، ناامنی اقتصادی و طرد اجتماعی آسیبپذیر میکند. جمعکنندههای غیررسمی زباله در شرایط نامطمئن کار کرده و دستمزد پایینی دریافت میکنند. آنها از نظر اقتصادی آسیبپذیرند و از نظر اجتماعی به حاشیه رانده میشوند. با توجه به این دانستهها، برنامههایی را اجرا میکنند که به طور مساوی بر حمایت از شوراهای محلی، جوامع و بخش غیررسمی متمرکز شدهاند تا چرخ سیستم مدیریت زباله را به حرکت درآورند. در گامبیا، کارشناسانی را از درون موسسه مجاز مدیریت پسماند با مقامات محلی در پایتخت بانجول پیوند میدهیم تا مشکلات فنی مدیریت پسماند را حل کنند. برنامه شاخص Wastepreneur به تازگی در اوگاندا آغاز شده است و در این برنامه آموزشهای بهداشت و ایمنی در کنار آموزش مهارتهای تجاری، زندگی و راهنمایی برای افرادی که در پله اول نردبان بازیافت زباله هستند ارائه میشود.
کارآموزان این فرصت را دارند که برای مشاغل و فعالیتهای کوچک سرمایهگذاری کنند که میتواند زندگی آنها و کسب و کار خردشان را تغییر دهد و آنها را در دور شدن از اقدامات مخاطرهآمیز و خطرناک حمایت کند. واضح است که هر چه تمرکز و حمایت بیشتر بر سیستمهای مدیریت زباله در آفریقا وجود داشته باشد و رویکردهای اقتصاد چرخشی پذیرفته شود، به همان اندازه انتقال دانش و حمایت بیشتر سیاستگذاران و مقامات محلی را در پی دارد. در نتیجه میتوان امیدوار بود که از تراژدیهایی مانند این در آینده جلوگیری شود.