چالش‌های صادرات سیمان

ورود به بورس کالا و رهایی از قیمت‌گذاری دستوری آرزوی دیرینه صنعت سیمان بود اما هیچ چیز آن‌طور که تولید‌کنندگان می‌خواستند پیش نرفت؛ در واقع وزارت صمت به عنوان متولی اصلی صنعت سیمان تحت هیچ شرایطی حاضر نشد دست از اعمال سیاست‌های قیمتی در این صنعت بردارد و کماکان با هماهنگی بورس کالا قوانین سختگیرانه‌ای را برای جلوگیری از افزایش بهای سیمان وضع می‌کند؛ بنابراین در حالی که هزینه‌های تولید سیمان به شدت افزایش یافته بهای این ماده زیر‌بنای توسعه در برخی استان‌ها شاید حتی کمتر از ۲۰ درصد رشد داشته و  به استثنای چند شرکت که در مراکز تقاضا قرار دارند، سایر تولید‌کننده‌ها به شدت از وضع موجود گله‌مند هستند؛ این اتفاق در حالی می‌افتد که گفته می‌شود سال جاری بهای گاز به حدود سه برابر و بهای برق تا شش برابر افزایش می‌یابد که البته در مورد برق زمزمه‌های تعدیل شنیده می‌شود؛ با وجود این‌، سیمان به عنوان یک صنعت انرژی‌بر نگران سال جدید است و  سیمانی‌ها اعتقاد دارند تنها در صورتی می‌توان به ادامه تولید امیدوار بود که اصلاحات اساسی توسط دولت در این صنعت اتفاق بیفتد. خروج سیمان از گروه کالاهای خام و نیمه‌خام، پایان دادن به عرضه بیش از نیاز در بورس کالا، تسهیل قوانین صادراتی و همچنین تامین سوخت و برق به میزانی که در تابستان و زمستان این صنعت روی پایش بایستد، از مهم‌ترین خواسته‌های مدیران واحدهای تولیدی به شمار می‌رود.

مدیر عامل «سیمان سامان غرب» به «دنیای اقتصاد» گفت: در حال حاضر صنعت سیمان با ۱۰۰ درصد ظرفیت در حال تولید است اما از همین امروز زمزمه‌های قطع برق در خرداد ماه برای صنعت سیمان شنیده می‌شود.

شهریار گراوندی ضمن اشاره به این مطلب افزود: مشکل عمده دیگری که پیش روی صنعت سیمان قرار دارد، مساله افزایش شدید هزینه‌های حمل و نقل است که باعث می‌شود تا شرکت‌های تولید‌کننده سیمان نتوانند محصول‌شان را به مناطق دور تر ارسال کنند؛ البته در این میان تنها راه تعدیل هزینه‌های حمل نیست بلکه فاصله گرفتن دولت از سیاست‌های کاهش قیمت در بورس کالا می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل را جبران کند.

وی ادامه داد: اگر‌چه هم‌اکنون تقاضای بازار در حال افزایش است اما واقعیت این است که کماکان پروژه‌های عمرانی به دلیل فقدان تخصیص بودجه در سال جدید آغاز به کار نکرده‌اند و از طرفی دولت هم طرح ایجاد مسکن را به صورت جدی در دستور کار قرار نداده است؛ بنابراین با توجه به افزایش ساخت‌و‌ساز مسکن در فصل بهار و تابستان و افزایش تقاضا در پروژه‌های عمرانی و از طرفی زمزمه‌های قطع گاز در تابستان ایجاد تلاطم در بازار سیمان محتمل به نظر می‌رسد؛ این موضوع وقتی جدی‌تر می‌شود که بدانید ذخایر کلینکر شرکت‌ها برای مواقع ویژه در اغلب مواقع از بین رفته است.

مدیر عامل سیمان سامان غرب افزود: قطعا در صورت افزایش بهای گاز و برق هزینه‌های تولید به شدت افزایش می‌یابد و چنانچه دولت در قیمت پایه سیمان تجدید نظر اساسی نکند، باید منتظر ورشکستگی و تعطیلی بسیاری از واحدهای سیمانی باشیم؛ فرمول افزایش نرخ هم مساله پیچیده‌ای نیست. بلکه هر اندازه هزینه‌های تولید افزایش یافته به همان میزان قیمت‌ها افزایش پیدا کند.

وی عنوان کرد: در سال جدید استخراج مواد معدنی بسته به نوع و فاصله تا معدن حدود ۶۰ درصد افزایش یافته و هزینه‌هایی مانند تامین تایر و قطعات یدکی برای ماشین‌آلات بسیار متفاوت از سال گذشته است. طبیعی است در این شرایط صنعتی که در سال گذشته هم به سختی ادامه حیات داده، کمتر از شش ماه می‌تواند زنده بماند و دچار ورشکستگی می‌شود.

مدیر عامل سیمان سامان غرب گفت: امروز بخش زیادی از سود سیمان نصیب دلالان می شود در حالی که افزایش قیمت پایه در بورس کالا می‌تواند این سود را نصیب تولید‌کننده کند. متاسفانه همان دلال‌های گذشته این بار با راه‌اندازی دفاتر شکل قانونی به خود گرفته‌اند و کماکان سود هنگفتی از سیمان نصیبشان می‌شود اما به هر حال به دلیل امکان ردیابی، دولت از این واسطه‌ها مالیات می‌گیرد؛ بنابراین واسطه‌ها کماکان حضور دارند و سود صنعت سیمان نصیب آنها می‌شود.

گراوندی در مورد صادرات سیمان اظهار کرد: اگر‌چه بالا رفتن نرخ ارز باعث صرفه بیشتر صادرات شده است اما مساله صادرات امروزه با چند چالش اصلی مواجه است؛ نخست اینکه وزارت صمت اصرار به افزایش عرضه در بورس کالا دارد در حالی که با عرضه کمتر  شرکت‌ها می‌توانند نیاز بازار داخلی را تامین و برای صادرات بخشی از تولید اقدام کنند. نکته دیگر مربوط به حمل سیمان تا بنادر و همچنین هزینه‌های بسیار بالای بندری است؛ علاوه بر این کشتی‌هایی که در بنادر ایران پهلو می‌گیرند، با توجه به تحریم‌ها و ریسک‌های موجود هزینه‌های بالاتری را از صادر‌کننده ایرانی دریافت می‌کنند. نکته آخر هم مربوط به قرار گرفتن سیمان و کلینکر در گروه مواد خام و نیمه خام است که باعث حذف معافیت مالیاتی صادرات سیمان شده و  اینکه چگونه با کارخانه‌ای به ارزش ۶ هزار میلیارد تومان کماکان محصول تولیدی ما در گروه خام و نیمه‌خام قرار می‌گیرد جای بسی سوال است، چرا که در تمام دنیا نه تنها سیمان بلکه کلینکر را یک محصول نهایی می‌دانند.