مدیرعامل شرکت «گچ خراسان» در گفت و گو با «دنیای اقتصاد» دو چالش اصلی تولید را تشریح کرد
آوار رکود مسکن بر صنعت گچ
هر صنعتی که از فناوری‌های روز دنیا فاصله بگیرد، محکوم به شکست است و امروز صنعت گچ کشور با سابقه طولانی و ظرفیت بسیار بالای معدنی به خاطر رکود صنعت ساخت‌وساز و مسکن دچار ناکارآمدی شده و بخش عمده واحدهای تولیدکننده با حداقل ظرفیت کار می‌کنند؛ این در حالی است که به طور طبیعی هر کدام از صنایع که با کاهش تقاضای داخلی مواجه می‌شوند، صادرات را در دستور کار قرار می‌دهند اما صنعت گچ به دلیل تولید سنتی قادر به تامین نیازهای روز کشورهای دیگر نیست؛ بنابراین در حالی کماکان گچ پودری با همان شکل ۵۰ سال پیش در کشور ما تولید می‌شود که امروزه این محصول به عنوان یک ماده اولیه تبدیل به گچ‌های خمیری، گچ برگ، گچ‌های ضد آتش، گچ‌های ضد آب و... می‌شود و متاسفانه شرکت‌های داخلی به دلیل فقدان توانایی مالی قادر به راه‌اندازی خطوط تولید این محصولات نیستند؛ بنابراین با وجود ذخایر بسیار بالای سنگ گچ، نه‌تنها نمی‌توانیم شاهد صادرات گچ‌های جدید به کشورهای همسایه باشیم بلکه ورود این محصولات به کشور ما هم در آینده محتمل است.
مدیرعامل شرکت گچ خراسان به «دنیای‌اقتصاد» گفت: تقریبا تمام گچ تولیدی کشور در صنعت ساختمان مصرف می‌شود و با توجه به کاهش سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن، شاهد رکود شدید در بازار گچ هستیم.
نیکزاد اورعی ضمن اشاره به این مطلب که بهای گچ در سال‌جاری ۴۰ تا ۵۰درصد افزایش یافته، افزود: با توجه به تولید بسیار بالا و تقاضای اندک، دولت اقدامی در جهت قیمت‌گذاری این محصول ساختمانی نمی‌کند و تولیدکنندگان با توجه به هزینه‌های تولید، قیمت‌ها را افزایش می‌دهند؛ هزینه‌ها در تمامی بخش‌ها چند برابر رشد داشته است. به طور نمونه قیمت بلبرینگ نسبت به دو سال پیش ۶ برابر افزایش یافته است.
وی ادامه داد: میزان تقاضا برای گچ در اسفند ماه با توجه به در پیش بودن عید نوروز افزایش می‌یابد اما به طور طبیعی در فروردین به دلیل تعطیلات متوقف می‌شود و در اردیبهشت ماه مجدد افزایش تقاضا را شاهدیم اما با توجه به کمبود نقدینگی مشتریان در این ماه، وضعیت سیمانی‌ها از نظر نقدینگی تغییر چندانی نمی‌کند و فروش اغلب به صورت اعتباری انجام می‌شود؛ بر این اساس تا آبان‌ماه اوضاع برای فروش مساعد است اما سه‌ماهه آذر، دی و بهمن فروش به ۳۰درصد ماه‌های قبل کاهش می‌باید.
اورعی با اشاره به اینکه معمولا در تابستان برق کارخانه‌های گچ را قطع نمی‌کنند، گفت: در فصل تابستان به صورت هشدار و توصیه اعلام می‌کنند که مصرف را کنترل کنید و سال گذشته در منطقه خراسان هم یک روز در هفته کارخانه‌ها را تعطیل کردند که البته همین خاموشی و روشن کردن مجدد هزینه‌های تمام‌شده را به شدت افزایش می‌دهد؛ چرا که زمان روشن کردن، الکترو موتور سه برابر شرایط عادی برق مصرف می‌کند یا روشن کردن کوره تا رسیدن به نقطه گرمایی مورد نظر پنج برابر شرایط عادی گاز مصرف می‌کند؛ ضمن اینکه اگر هماهنگی لازم انجام نشود، این قطع برق و گاز به شدت تجهیزات را دچار آسیب می‌کند.
مدیرعامل شرکت گچ خراسان در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه میزان مجوزهای تولید گچ متناسب با نیاز کشور است، اظهار کرد: حدود ۴۸۰ مجوز تولید گچ در کشور صادر شده و اگر حداقل ۵۰درصد این میزان در حال فعالیت باشند، بسیار بیشتر از نیاز فعلی و تقاضای موجود است؛ البته ذکر این نکته بسیار ضروری است که اگر واقعا ساختمان‌سازی بر اساس نیاز کشور و تقاضای واقعی مردم انجام شود، این میزان تولید فراتر از نیاز نیست؛ امروز بخش بزرگی از شهرها را بافت‌های فرسوده و ناکارآمد تشکیل می‌دهند و از طرفی سالانه یک میلیون واحد مسکونی بر اساس نیاز سالانه تولید می‌شود اما متاسفانه خبری از نوسازی بافت فرسوده و طرح‌های مسکن در خارج از شهرها نیست.
این تولیدکننده تصریح کرد: کارخانه‌های گچ بسیاری در زمان طرح مسکن مهر با سرمایه‌گذاری بالا آغاز به کار کردند اما دولت بعد تولید مسکن را متوقف کرد و امروز صحبت از ظرفیت مازاد گچ می‌شود؛ در حالی که صنعت گچ اشتغال‌زایی بالایی در کشور ایجاد کرده و باید به طرز بهینه مورد استفاده قرار بگیرد. حتی چنانچه بالاتر از میزان تقاضا تولید گچ انجام شود، باید راهکارهای صادراتی مورد توجه مسوولان و برنامه‌ریزان قرار بگیرد اما متاسفانه از یک طرف نرخ تبدیل ارز توسط دولت باعث کاهش انگیزه می‌شود و از سوی دیگر به هیچ عنوان زمینه‌های توسعه این صنعت فراهم نیست و ایجاد بازارهای صادراتی برای گچ سنتی به سختی قابل انجام است.
اورعی ادامه داد: صادرات گچ که در ایران تولید می‌شود صرفا به کشورهای محدودی مانند افغانستان و عراق امکان‌پذیر است و گچ‌های جدید فقط توسط معدود شرکت‌های داخلی تولید می‌شوند که از مشتری‌های صادراتی لازم هم برخوردارند؛ شرکت گچ خراسان هم در حال راه‌اندازی دستگاه‌های تولید گچ‌های جدید است اما واقعیت این است که به طور کلی صنعت گچ از توانایی مالی لازم برای استفاده از فناوری‌های روز برخوردار نیست و برخلاف استاندارد‌ها که باید ۱۰درصد درآمد شرکت‌های تولیدکننده گچ صرف پرداخت حقوق پرسنل و کارگران شود، در ایران به دلیل درآمد بسیار ناچیز شرکت‌ها، گاهی تا ۴۰درصد درآمد‌ها صرف هزینه‌های پرسنل می‌شود؛ بنابراین طبیعی است که توانایی ورود به مباحث توسعه‌ای و جدید وجود نداشته باشد.
وی افزود: قطعا در آینده بسیار نزدیک با ایجاد برخی گشایش‌ها در روابط سیاسی و اقتصادی، گچ‌های جدید که برای سازنده‌های داخلی هم از جهات مختلف به صرفه است، وارد بازار می‌شود و صنعت گچ ایران با معادن بسیار زیاد باید بیننده وضعیت باشد؛ کما اینکه امروز هم ترکیه‌‌‌ای‌‌‌ها به گفته عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان گچ برای ورود به بازار ایران دور‌خیز کرده‌اند.
وی در ادامه با اشاره به موضوع تامین گازوئیل اظهار کرد: با توجه به اینکه مصرف گازوئیل در صنعت گچ برخلاف صنایع بزرگ چندان زیاد نیست، سختگیری‌ها در این بخش کمتر است اما به طور کلی بر اساس تعداد و ظرفیت ماشین‌آلات معدنی این گازوئیل تخصیص داده می‌شود؛ به این معنا که بر اساس نیاز ماشین‌آلات میزان مصرف را تعیین می‌کنند اما مساله اینجاست که بسیاری از ماشین‌آلات مورد استفاده مستعمل و فرسوده هستند و به طور طبیعی گازوئیل بالاتری از استاندارد تعریف‌شده شرکت ملی پالایش و پخش مصرف می‌کنند و از طرفی گازوئیل تحویلی در اغلب موارد از کیفیت لازم برخوردار نیست و در موارد بسیاری شرکت‌ها باید اقدام به تبخیر آب گازوئیل کنند؛ بنابراین معمولا شرکت‌ها در روزهای انتهای هر ماه دچار مشکل می‌شوند.
