مدیر اجرایی ارشد هلدینگ سبکو در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح کرد
تبعات تورم در تولید
لازم بود یک شرکت تخصصی حمل‌ونقل در این زنجیره حضور داشته باشد که شرکت تخصصی حمل‌ونقل تاسیسی و ماشین‌آلات آن تامین شد. با پیشرفت و توسعه دامنه فعالیت‌ها، این زنجیره گسترده‌تر شد و تامین و به کارگیری امکانات و شرکت‌های مختلف در دستور کار ما قرار گرفت. امروز سبکو در پنج گروه مختلف شامل قیر، صنایع فولادی، حمل‌ونقل، بازرگانی و استارت‌آپ فعالیت می‌کند. مجموع این شرکت‌ها در کنار هم هلدینگ سبکو را تشکیل می‌دهند. برای پیگیری دغدغه‌ها وظرفیت‌های این شرکت با محمدولی سامانی، مدیر اجرایی ارشد هلدینگ سبکو به گفت‌وگو نشستیم.
چرا پایه فعالیت‌های سبکو بر قیر متمرکز است؟
با توجه به اینکه شروع فعالیت این مجموعه و محوریت این هلدینگ، یعنی کارخانه‌های تولیدی، حمل و دانش تخصصی آن و همچنین تمرکز آغازین فعالیت‌ها، مرتبط با صنعت قیر بوده، از این رو حجم زیادی از فعالیت اقتصادی ما در زمینه تولید قیر و فعالیت‌های اصلی سبکو بر محوریت قیر معطوف است، اما برنامه‌های دیگری هم در دستورکار داریم که شامل ارتقا و افزایش شرکت‌هاست. در این راستا نیاز کشور چه در سطح ملی و چه در سطح بین‌المللی، مورد رصد، پژوهش و مطالعه قرار گرفته و سعی شده تا در بدنه مجموعه، این خاصیت را جاری کنیم که قابلیت انعطاف‌پذیری و به‌روزرسانی همچنان در این مجموعه وجود داشته باشد.
درباره ماموریت‌ها و اهداف سبکو توضیح دهید.
در حال حاضر مجموعه هلدینگ سبکو در ۵ گروه مختلف فعالیت می‌کند که ۱۱ شرکت در این ۵ گروه، طبقه‌بندی شده‌اند و مشغول فعالیت‌های صنعتی، تجاری، بازرگانی و تولیدی هستند. ماموریت همه شرکت‌های این مجموعه، تولید و تجارت در سطح بین‌المللی، تولید محصولات و ارائه خدمات با کیفیت بالا جهت ایجاد و توسعه پایدار است.
این امر، با اتکا به نیروی انسانی، به عنوان بالاترین سرمایه و ارزش، به دست آمده و باید تلاش کنیم که آینده و شرایط بهتری را برای بشریت ایجاد کنیم. یکی دیگر از ارکان این مجموعه، التزام عملی به رابطه برد - برد - برد است؛ یعنی در کنار منافع اقتصادی مجموعه، باید محیط‌زیست و منافع مردم نیز حفظ شود و درواقع سود ما نباید به زیان بخش‌های دیگر جامعه تمام شود. معتقد به استفاده از دانش روز و ارتباط با دانشگاه هستیم. همچنین در زمینه توانمندسازی، آموزش و بهبود زندگی مردم در مناطق مختلف کشور و مناطق محروم سرمایه‌گذاری کرده‌ایم.
تولیدکنندگان با مشکلات متعددی از تامین مالی گرفته تا بیمه، مالیات، سیستم بانکی و... دست و پنجه نرم می‌کنند. شما در مسیر فعالیت خود با چه مشکلاتی مواجهید؟
ما هم به عنوان یک مجموعه بزرگ تولیدی طبیعتا از این پیامدها و آنچه بر شرایط کنونی کشور حاکم است، مستثنی نیستیم. در کشور ما فعالیت تولیدی با اعمال شاقه همراه است. بخش زیادی از انرژی تولیدکنندگان درگیر مدیریت حواشی امر تولید است تا اینکه بر فعالیت تولید متمرکز باشند. درنتیجه مشکلات تولیدکنندگان و صادرکنندگان این است که رویه‌های تصمیم‌سازانی که در جایگاه سیاستگذاران بالادستی هستند، به سمت و سوی حمایت از تولید نیست. تورم افسارگسیخته در این بخش بیداد می‌کند. افزایش بی‌سابقه نرخ ارز، تحریم‌ها و قوانین و ضوابط موجود و از طرفی خلأهای قانونی، راه را برای تولیدکنندگان سخت کرده و نه تنها تسهیلی ایجاد نشده، بلکه موانع زیادی را برای آنها به وجود آورده است.
در کشورهای دیگر کسانی که درصدد تولید، اشتغال‌زایی و کارآفرینی هستند؛ از معافیت‌های مالیاتی و حمایت‌های مختلف بانکی و... برخوردارند، اما در کشور ما چنین شرایطی برای تولیدکنندگان فراهم نیست.
در بخش صادرات با چه موانع و مشکلاتی مواجهید؟
از جمله چالش‌های اصلی ما عدم‌استرداد مالیات ارزش افزوده صادرات است. در شرایط کنونی که کشور تحت انواع تحریم‌ها قرار دارد؛ نیاز به تامین ارز بیشتر از گذشته است. کشورهای دیگر در شرایط مشابه برای تولیدکنندگان بسته‌های تشویقی در نظر می‌گیرند که بتوانند کالاهای بیشتری تولید کنند و به دنبال آن اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم را افزایش دهند؛ صادرات بیشتری انجام دهند، تولید ناخالص داخلی و درآمدهای صادراتی و ارزی را افزایش دهند که منجر به شکوفایی و پویایی اقتصادی شود.
قیر یکی از مشتقات نفتی و جزو صنایع پایین‌دستی صنعت نفت است که خود را از خام‌فروشی مستثنی کرده است. ماده اولیه قیر بعد از فرآوری نفت خام در پالایشگاه‌ها، به دست می‌آید و در اختیار شرکت‌های قیرساز جهت تولید و صادرات قیر قرار می‌گیرد. در این بین دولت پیش‌تر اعلام کرده بود که مالیات ارزش افزوده‌ای را که هنگام خرید مواد اولیه برخی از کالاها از بورس پرداخت می‌کنیم، بعد از صادرات محصول به همان میزان به صادرکنندگان مسترد شود. در یکی دو سال گذشته این امر با دشواری و تاخیر بسیار انجام می‌شد. در سال 1401 با وضع یک قانون خلق الساعه و بدون توجه به پیامدهای آن بر صنعت، مالیات ارزش افزوده صادرات قیر تعلیق و تقریبا حذف شد.
صنعت قیر در بازارهای جهانی یک صنعت بسیار رقابتی است. در بازارهای جهانی قیمت‌ها و حاشیه سود در نرخ‌گذاری نقش اصلی را بازی می‌کند. در بازارهای جهانی قیمت استانداردی وجود دارد و نمی‌توانیم ادعا کنیم که چون قیمت تمام شده ما بالاتر است؛ محصول ما گران‌تر است. بنابراین به راحتی از چرخه رقابت حذف می‌شویم.
نظر شما درباره اجرای قیر تهاتری چیست و آیا در این حوزه فعال هستید؟
شرکت اسپادنا قیر پاسارگاد به عنوان یکی از شرکت‌های قیری هلدینگ سبکو که گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی دارد، در حوزه قیر تهاتری نیز فعال است. بدون تردید یکی از ارکان توسعه پایدار در کشور و ایجاد شرایط بهتر برای اجرای پروژه‌های عمرانی و رونق دهی به صنعت راهسازی است. در این راستا تهاتر قیر یکی از ابزارهای مناسب، عادلانه و مفید، برای دستیابی به این اهداف است. چون هم اکنون تامین نقدینگی در کشور ما دچار مشکلات متعددی است و حذف قیر تهاتری می‌تواند منجر به افزایش شدید قیمت تمام شده پروژه‌های عمرانی به لحاظ زمانی و ریالی شود.
چه درخواست و انتظاری از مسوولان و دولتمردان برای حضور موثر در بخش تولید و صادرات دارید تا بتوانید در بازارهای جهانی حضور پررنگ و امکان رقابت داشته باشید؟
سرمایه اصلی کشور ما نیروی انسانی و استعداد، تخصص و هوش بالای مردم ماست که از میانگین جهانی بالاتر است و بنابراین اثرات آن این است که خروجی و دستاوردهای این نیروی انسانی توانمند و متخصص می‌تواند از میانگین جهانی بالاتر باشد. در این عرصه ما از نظر طراحی، اجرا و تولید و بهره‌برداری، قابلیت صعود و حضور در بازارهای جهانی را داریم؛ اما با این حال به‌رغم همه تلاش‌ها و زحمات بسیار، به دلیل مشکلات موجود، امکان ارتفاع‌گیری و صعود را نداریم و درنهایت، نتیجه اقدامات ما ضعیف‌تر از کشورهای دیگر است. رشد در این حوزه مستلزم این است که دولت ما نیز مانند دولت‌های دیگر بسترسازی کرده و شرایط را فراهم کند؛ اتاق‌های فکر تشکیل دهد و از نظرات بخش خصوصی استفاده کند و اجازه دهد که این چرخه با توان بالا به حرکت خود ادامه دهد.
وضع قوانین خلق الساعه از معضلاتی است که همواره مورد انتقاد صنعتگران و صادرکنندگان است. این مساله از کجا ناشی می‌شود و در این راستا چه پیشنهادی دارید؟
این مساله از فقدان برنامه ناشی می‌شود. در تمام ساختارهای مدیریتی جهان، پیشرفته‌ترین معادلات ریاضی، حاصل جمع اعداد اولیه است. در مدیریت جهانی چرخه‌ای به نام دمینگ وجود دارد که پایه و اساس تمام آن چیزی است که در قالب مدیریت پیشرفته در دنیا مطرح شده است. این چرخه دارای چهار مرحله شامل برنامهریزی؛ اقدام؛ پایش و کنترل عملکرد؛ و اقدامات اصلاحی در صورت انحراف از برنامه است که تحت عنوان چرخه PDCA نیز شناخته می‌شود. بنابراین وقتی بنیان و ریشه اصلی که برنامهریزی است، وجود ندارد طبیعتا مراحل بعدی هم محکوم به شکست شده و این مشکلات ایجاد می‌شود. ریشه اصلی این قوانین خلق الساعه، نبود برنامهریزی صحیح است.
چرا از نظرات و مشاوره‌های انجمن‌ها وتشکل‌های بخش خصوصی در تدوین و تنظیم این قوانین استفاده نمی‌شود؟
امروزه در تمام دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که دستیابی به موفقیت متکی بر استفاده از خرد جمعی و تخصص‌گرایی و نوجه به معیارهای علمی و دانشی است. بی‌توجهی به خرد جمعی و دانش متخصصان و نبود بستری که متخصصان و دانشمندان بتوانند در آن نقش‌آفرینی کنند؛ از جمله موانعی است که اجازه نداده تاکنون از آن خرد جمعی بهره ببریم.
