نجات زنجیره فولاد از «تصمیمات جزیره‌ای» ؟

شورای آهن و فولاد ایران، یک شورای مشورتی به‌‌شمار می‌‌رود که هماهنگی بین زنجیره آهن و فولاد را برعهده دارد تا از این طریق صدای واحدی از این زنجیره در مسائل مختلف مربوط به سیاستگذاری و تنظیم بازار باشد. بنا به وعده مسوولان دولتی، این شورا یکی از مولفه‌های اصلی سیاستگذاری در زنجیره آهن و فولاد خواهد بود. جلسه‌های مقدماتی این شورا در سال‌های گذشته بین انجمن‌‌‌‌‌‌ تولیدکنندگان فولاد ایران و انجمن سنگ آهن ایران برگزار می‌شد که در این نشست، انجمن نوردکاران فولادی ایران نیز به جمع اعضای این شورا افزوده شد تا این شورا وارد فصل جدیدی از فعالیت خود شود تا بتواند هماهنگی کامل بین زنجیره فولاد ایجاد کند و در زمینه قیمت‌‌گذاری نیز بتواند به‌‌صورت عادلانه در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهد.

حلقه مفقوده شورای آهن و فولاد

طی سال‌های گذشته همواره شاهد بوده‌‌ایم که بخش‌های مختلف در زنجیره فولاد به‌‌صورت جزیره‌ای عمل کرده و همین عامل سبب عدم رشد متوازن در این زنجیره شده است. شورای آهن و فولاد در این راستا تشکیل شده است تا هماهنگی و اتحاد بیشتری بین زنجیره فولاد ایجاد کند.

29 (2)

درباره تشکیل «شورای آهن و فولاد» محمدحسین بصیری مدیرعامل هلدینگ گسترش صنایع و معادن ماهان در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» عنوان کرد: در یک اصول کلی می‌توان اذعان کرد، مشاوره و مشورت کردن برای هماهنگی در کل زنجیره فولاد می‌تواند بسیار مثمرثمر واقع شود. در شورای آهن و فولاد، «انجمن سنگ آهن ایران»، «انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران» و «انجمن نوردکاران فولادی ایران» حضور دارند تا هماهنگی‌‌های لازم برای زنجیره فولاد با نظارت تمام زنجیره فولاد از بالادست تا پایین‌‌دست آن انجام گیرد. بنابراین این موضوع که تمام اعضای زنجیره فولاد بتوانند تمام مشکلات و مسائل خود را تحت یک شورا هماهنگی کنند، بسیار عالی به‌‌نظر می‌‌رسد.

بصیری در ادامه با تاکید بر این موضوع که شورای آهن و فولاد یک حلقه مفقوده دارد، تصریح کرد: معمولا جلسه شورای آهن و فولاد با حضور معاونان وزیر صنعت، معدن و تجارت برگزار می‌شود، در حالی که برای هماهنگی زنجیره فولاد ضروری به‌‌نظر می‌‌رسد که این جلسات با حضور خود وزیر برگزار شود. اما شاهد هستیم که این جلسات بدون حضور وزیر برگزار می‌شود. کما اینکه در گذشته نیز شاهد بودیم که جلسه‌هایی بدون حضور وزیر برگزار شده و قوانین در زمینه عوارض صادراتی محصولات فولادی یا حقوق دولتی سنگین وضع شده که مجددا صدها ساعت جلسه برگزار شده تا این دستورالعمل‌‌ها دوباره مورد بررسی قرار گرفته و اصلاح شوند.

وی در ادامه تاکید کرد: دولت‌ها معمولا در وضع قوانین و آیین‌‌نامه‌های خود با بخش ذی‌نفعان هماهنگ نیستند و بیشتر این دستورالعمل‌‌ها در خلأ صادر شده‌‌اند، در حالی که نماینده شرکت (صاحبان) ذی‌نفع باید در جلسه‌‌ای که وزیر حضور دارد، موارد زنجیره را مورد بررسی قرار دهد، چراکه در غیر این صورت آیین‌‌نامه‌هایی از آن بیرون می‌‌آید که خروجی آن به هیچ عنوان مناسب نیست. برای نمونه چند وقت پیش دستورالعملی ابلاغ و صادر شد که باعث تعطیلی 110 کارخانه نورد در صنایع پایین‌‌دستی فولاد شد. مدیرعامل هلدینگ گسترش صنایع و معادن ماهان در ادامه خاطرنشان کرد: باید تصمیمات زنجیره فولاد با حضور ذی‌نفعان این زنجیره و با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت انجام گیرد. جلسه‌هایی که هم‌‌اکنون برگزار می‌شود، خوب است، اما کافی نیست باید این جلسه‌ها به صورت مستمر و با حضور بالاترین مقام وزارتخانه مربوطه برگزار شود.

بصیری در پاسخ به این پرسش که با وجود شورای آهن و فولاد مشکل قیمت‌‌گذاری دستوری در زنجیره فولاد حل می‌شود، گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که همواره زنجیره فولاد با آن دست به گریبان بوده، قیمت‌‌گذاری دستوری بوده است، چنان‌که با این روند در مقطع کنونی شاهد هستیم که مقاطع فولادی در انتهای زنجیره فولاد که با ارزش‌‌افزوده بیشتر هستند، ارزان‌‌تر از محصولات میانی مانند آهن اسفنجی که صاحب آن عموما دولت است، تمام می‌شوند. از این‌‌رو امیدواریم شورای آهن و فولاد بتواند از قیمت‌‌گذاری دستوری پیشگیری به عمل آورد.

امید به هماهنگی بیشتر با تشکیل یک شورا

29 (3)

 همچنین درباره تشکیل شورای آهن و فولاد، جهاندار شکری مدیرعامل شرکت ذوب آهن بیستون در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» عنوان کرد: امیدوار هستیم که با تشکیل شورای آهن و فولاد هماهنگی در زنجیره فولاد ایجاد شود و هم حق مصرف‌‌کننده و هم حق تولیدکننده در آن رعایت شود. همچنین در زمینه قیمت‌‌گذاری در این زنجیره که همواره جای بحث و گفت‌وگو در بخش‌های مختلف بوده است، مثمرثمر واقع شود.

سخن پایانی

زنجیره فولاد ایران طی دهه‌های گذشته با رشدی نامتوازن روبه‌رو بوده که همواره صنایع بالادستی و پایین‌‌دستی را بعضا با تضاد منافع همراه می‌کرده است. یکی از عوامل موثر در عدم ‌‌توازن و عدم‌‌ رشد صنعت فولاد طی سال‌های گذشته، جدال معدنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها با فولادسازان بود. قیمت‌‌گذاری نامناسب در این زنجیره به این ناهماهنگی بیش از پیش دامن زده و همیشه صنایع بالادست و پایین‌‌دست فولاد نسبت به قیمت‌‌گذاری دستوری از سوی دولت معترض بوده‌‌اند. در حقیقت شورای آهن و فولاد با این دید آغاز به کار کرده است که کشف قیمت فولاد به‌‌درستی انجام گیرد تا وزارت صنعت، معدن و تجارت بتواند در این زمینه، مسیر بهتری را در پیش بگیرد و همچنین اختلاف بین قیمت داخلی و خارجی را به حداقل ممکن خود برساند. امید است شورای آهن و فولاد به درستی نیازهای واقعی زنجیره فولاد را تشخیص داده و در راستای برطرف کردن آنها گام بردارد تا بیش از پیش زمینه اتحاد بخش معدن و صنعت در زنجیره فولاد را که سال‌ها به‌‌صورت جزیره‌‌ای فعالیت می‌کردند  فراهم آورد.