آیا فدرال رزرو مجددا به بازارها شوک وارد می‌کند؟
تجربه اندوزی از خطای سال ۲۰۱۳
تجربه سال ۲۰۱۳
پاول البته در صحبت‌های خود بارها تاکید کرده است ریسک عقب‌نشینی زودهنگام بسیار بیشتر از تغییر جهت سیاست‌ها به صورت دیرهنگام است. چهارشنبه شب به وقت تهران در حالی جرومی پاول بعد از نشست دو روزه کمیته بازار باز فدرال رزرو کنفرانسی خبری را برگزار خواهد کرد که پیش‌بینی می‌شود بانک مرکزی آمریکا سیاست‌های انبساطی خود برای حمایت از اقتصاد ضربه‌خورده از پاندمی کرونا را همچنان ادامه دهد. این در حالی است که تجربه سال ۲۰۱۳ نشان می‌دهد، تعیین زمان برای آغاز محدود کردن اقدامات انبساطی امری بسیار حیاتی است؛ زمانی که بن برنانکه، رئیس وقت فدرال رزرو، در نشست این نهاد پیشنهاد کرد بانک مرکزی باید به زودی دست به مهار اقدامات انبساطی بزند، نرخ‌های بهره بلندمدت بالاتر رفت و سبب محدودیت اقتصاد آمریکا شد. برنانکه دقیقا یک هفته پس از ابراز امیدواری پاول مبنی‌بر آغاز مهار خرید دارایی‌ها از ماه ژوئن، چنین اظهار نظری را داشت. جان نورماند از مدیران ارشد JPMorgan Chase سوال مهمی را مطرح می‌کند مبنی‌بر اینکه آیا فدرال رزرو بدون اختلال در بازارها و اقتصاد توانایی آغاز فرآیند انقباضی سیاست‌های خود را دارد؟ این تحلیلگر اقتصادی در پاسخ به این سوال می‌گوید با توجه به ارزش‌گذاری‌های فعلی در بازار چنین چیزی بعید به نظر می‌رسد. در نظرسنجی اخیر بلومبرگ مبنی‌بر اینکه پیش‌بینی می‌شود فدرال رزرو چه زمانی اقدام به کاهش سطح خریدهای خود خواهد کرد اتفاق نظری میان کارشناسان وجود ندارد. حدود ۳۵ درصد از تحلیلگران سه ماه اول سال آینده و بیشتر از ۲۵ درصد از افراد نیز سه ماه آخر سال‌جاری و همچنین یک‌چهارم از این کارشناسان نیز فصل دوم سال ۲۰۲۲ را به‌عنوان زمان آغاز انقباض سیاست‌های فدرال رزرو پیش‌بینی کرده‌اند.
شباهت با سال ۲۰۱۳
حجم تسهیل مقداری فدرال رزرو در بحران کنونی به مراتب بیشتر از سال ۲۰۱۳ است؛ بانک مرکزی در حال حاضر ماهانه ۱۲۰ میلیارد دلار شامل ۸۰ میلیارد اوراق خزانه‌داری و ۴۰ میلیارد اوراق با پشتوانه رهنی خریداری می‌کند که بسیار بیشتر از تسهیل مقداری ماهانه ۸۵ میلیارد دلاری در سال ۲۰۱۳ است. اما شباهتی که وضعیت کنونی با ۷ سال پیش دارد، این موضوع است که فدرال رزرو شاخص‌های کیفی و نسبتا مبهمی را برای ادامه یا توقف حمایت‌های خود بیان کرده است. در سال ۲۰۱۳ این نهاد اعلام کرده بود تا زمانی که چشم‌انداز بازار کار آمریکا در بستری از ثبات قیمتی بهبود پیدا نکند به خرید اوراق ادامه خواهد داد. اکنون نیز بانک مرکزی اعلام کرده است این نهاد تا زمانی که پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در سطح حداکثر اشتغال و اهداف قیمتی رخ ندهد، ماهانه حداقل ۱۲۰ میلیارد دلار اقدام به خرید دارایی خواهد کرد تا پول کافی به بازارها تزریق شود. پاول در سال ۲۰۱۳ یک ماه قبل از شوک برنانکه به بازارها اعلام کرده بود ابهام در بیانیه فدرال رزرو موجب خواهد شد بازارها در تشخیص نیت بانک مرکزی دچار بدفهمی شوند و خود این موضوع را یک ریسک قابل توجه برای بازارهای مالی برشمرده بود. حال اقتصاددانان بر این باورند که مانند سال ۲۰۱۳ این احتمال وجود دارد که در میانه سال‌جاری با بهبود وضعیت اقتصادی به‌دلیل واکسیناسیون، بازارها غافلگیر شوند. افزایش فروش اوراق خزانه‌داری توسط دولت می‌تواند سبب به وجود آمدن موج گسترده‌ای از فروش اوراق قرضه در بازارها و جهش نرخ‌های بهره شود.
نگرانی از تغییر رئیس فدرال رزرو
یکی دیگر از تشابهات وضعیت کنونی با سال ۲۰۱۳ ترس بازارها از تغییر رئیس فدرال رزرو است. همان‌طور که سال آینده دوره چهارساله ریاست پاول بر فدرال رزرو پایان می‌یابد در سال ۲۰۱۳ نیز برنانکه هفتمین سال ریاست خود را پشت سر می‌گذاشت و در آستانه ترک فدرال رزرو بود. امسال نیز احتمالا یکی از موارد تمرکز بازارها، سرنوشت پاول خواهد بود. نگرانی ناشی از تورم و ترکیب آن با نگرانی از جانشین رئیس فدرال رزرو می‌تواند سبب ترس بازارها شود. با وجود این اقتصاددانان احتمال ریاست مجدد پاول بر بانک مرکزی را زیاد می‌دانند. سه‌چهارم از اقتصاددانان شرکت‌کننده در نظرسنجی بلومبرگ بر این باورند که بایدن احتمالا ریاست فدرال رزرو را به پاول پیشنهاد خواهد داد. پاول چندی پیش تایید کرده بود نگرانی او در سال ۲۰۱۳ درباره ریسک‌های تسهیل مقداری و اقدامات انبساطی منطقی نبوده است. با وجود این رئیس سابق فدرال رزرو نیویورک در گفت‌وگویی اظهار کرد افزایش ناگهانی نرخ بهره بلندمدت به‌رغم این تلاش‌ها، تقریبا اجتناب‌ناپذیر است.
