اطلاعات مرکز آمار از هزینه مصرف خانوار بررسی شد
وضعیت رفاه‌خانوار در کش‌وقوس آماری
وضعیت مصرف خانوار به قیمت جاری
مرکز آمار در یک گزارش به بررسی متغیرهای عمده اقتصادی کشور در دهه جاری پرداخته است. در این گزارش نرخ رشد اقتصادی، شاخص‌های قیمتی، وضعیت هزینه‌ای خانوار، ضریب جینی و شاخص‌های بازار کار بررسی شده است. اما شاید جدیدترین اطلاعاتی که در گزارش جدید مرکز آمار به چشم می‌خورد، هزینه مصرف خانوار در سال گذشته بوده باشد. در این باره اطلاعات مرکز آمار با دو روش محاسبه شده است، هزینه مصرف نهایی به قیمت‌های جاری و به قیمت‌های ثابت.
در محاسبه هزینه خانوار به قیمت‌های جاری، اثر تورم پررنگ‌تر است. کل هزینه خانوار در سال ۹۶، نزدیک به ۶۶۰ هزار میلیارد تومان بوده است. عددی که نسبت به سال قبلش رشد ۷/ ۱۷ درصدی را نشان می‌دهد که بیش از نرخ تورم میانگین(۲/ ۸ درصد) است. در نتیجه توان هزینه‌ای خانوار در سال گذشته به قیمت جاری نیز بیش از توان تورمی بود.
از کل هزینه نهایی مصرف خانوار در سال گذشته، سهم خوراکی‌ها معادل یک‌چهارم از کل هزینه‌ها بوده است. هزینه‌هایی که خانوارها در سال گذشته برای کالاهای خوراکی خرج کردند، حدود ۱۶۴ هزار میلیارد تومان محاسبه شده است. رشد سهم خوراکی‌ها در قیاس با سال ۹۵ بیش از ۱۶ درصد بوده که پس از سال ۹۲ جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است. اما رشد مصرف کالاهای غیرخوراکی در سال گذشته با قیمت‌های جاری شدیدتر از کالاهای خوراکی بوده است. میزان هزینه‌های صرف‌شده برای کالاهای خوراکی نزدیک به ۴۹۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
سیگنال‌های مثبت از مصرف نهایی خانوار
اما با در نظر گرفتن هزینه‌ها با قیمت ثابت می‌توان به سیگنال‌های واضحی از میل به مصرف نهایی خانوارها و وضعیت رفاهی آنها رسید؛ چراکه با این روش متوجه خواهیم شد که با فرض ثابت بودن قیمت‌ها، سبد مصرفی خانوار کوچک‌تر شده یا توان مصرفی و سبد مصرفی آنها افزایش یافته است. سال گذشته هزینه مصرف نهایی خانوار به قیمت‌های ثابت ۱۳۹۰ حدودا به ۲۶۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. جهش این رقم در سال گذشته در دهه ۹۰ نظیر نداشته است. چراکه بیشترین رشد سالانه‌ای که در سال‌های پیش رخ داد، ۲/ ۳ درصد بود؛ اما رشد سال گذشته به ۴/ ۸ درصد در طول یک‌سال ارتقا پیدا کرد. عددی که می‌تواند نشان‌دهنده بالارفتن سطح رفاه در خانوارهای کشور باشد. همچنین این رشد نشان می‌دهد تقاضای مصرفی در بازارها افزایشی بوده است و بازارها نیز با سیل تقاضا مواجه شده‌اند. اما کارشناسان معتقدند این آمارها چندان با آمارهای بانک مرکزی مطابقت ندارد؛ چراکه در آمارهای بانک مرکزی مربوط به سال گذشته، رقم موجودى انبار در سال ١٣٩٦به قیمت ثابت ١٣٩٠ معادل ۸/ ۱۱۲ هزار میلیارد تومان است که در مقایسه با سال ١٣٩٥، حدود ٢١ درصد رشد داشته است. با این حساب از یک طرف موجودی انبار رشد نسبتا شدید ۲۱ درصدی را ثبت کرده و از طرف دیگر سطح تقاضا از بازار نیز رشد ۴/ ۸ درصدی را تجربه کرده است. برخی کارشناسان این پارادوکس را به مقدماتی بودن آمارهای سال ۹۶ نسبت می‌دهند. در واقع آنها معتقدند آمارهای سال ۹۶ در فصول بعدی می‌تواند قابل استنادتر باشد.
اما نکته جالب‌تر اینجاست که افزایش هزینه مصرف نهایی خانوار در سال گذشته، بیشتر از جانب کالاهای غیرخوراکی بوده است. هزینه پرداختی بابت مصرف کالاهای غیرخوراکی در سال گذشته به بیش از ۲۱۱ هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به سال ۹۵ رشد حدودا ۱۰ درصدی را ثبت کرده است. این رشد فراتر از رشد سال‌های قبل بوده که بار دیگر پیغام‌دهنده افزایش سطح رفاه خانوارهای ایرانی است. شاید این عدد نیز چندان با واقعیت‌های اقتصادی مردم همخوانی نداشته باشد. در طول دهه جاری سهم مواد غیرخوراکی از سبد مصرفی خانوار همواره در حال افزایش بوده و در سال گذشته به بالاترین حد خود رسیده است. هر چه خانوار توانایی هزینه در کالای غیرخوراکی داشته باشد به معنی بهبود اوضاع معیشتی خانوار است. سهم کالاهای غیرخوراکی در سال ۱۳۹۰ از کل هزینه‌های خانوارها ۷۳ درصد بود که سال گذشته این نسبت به نزدیک ۸۰ درصد رسید. با این حال رشد مصرف کالاهای خوراکی نیز در سال گذشته نسبت به دیگر سال‌های دهه ۹۰ عدد بالایی محسوب می‌شود.
ارسال نظر