اطلاعات مرکز آمار نشان داد
جریان نقل و انتقال در بازار کار
بررسی آمارهای بازار کار در زمستان ۹۸ نشان میدهد که مقدار خروجی افراد از بازار کار نسبت به ورودی آن تفاوت بسیار فاحشی دارد. ماتریس انتقال جریانات نیروی کار، نشان میدهد ۸/ ۱۲ درصد از افرادی که در زمستان ۹۷ جزو افراد شاغل به حساب میآمدند، در زمستان ۹۸ از بازار کار خارج شدهاند. بررسی آمار افراد بیکار در زمستان ۹۷ نیز حاکی از آن است که ۹/ ۲۷ درصد از این افراد نیز در بازه یک ساله بعد از آن تصمیم به خروج از بازار کار گرفتهاند. موضوعی که احتمالا نامرتبط با وضعیت بد اقتصادی و تاثیر آن بر بازار کار نبوده است. در حالی که میزان قابل توجهی از افراد در بازه مورد بررسی از بازار کار خارج شدهاند، فقط حدود ۸ درصد از افراد غیر فعال تصمیم به ورود به بازار کار گرفتهاند. از بین این افراد نیز فقط ۲/ ۶ درصد توانستهاند در یافتن شغل موفق عمل کنند و ۷/ ۱ درصد باقی این افراد به تعداد بیکاران افزوده شدهاند.
تصویر کلی بازار کار
وضعیت نرخ مشارکت بازار کار در فصل زمستان ۹۸ نشان میدهد، مشارکت افراد در بازار کار نسبت به فصل مشابه سال قبل کاهش پیدا کرده است. در حالی که نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در زمستان ۹۷ در حدود ۵/ ۴۳ درصد بوده است، اما طی یک سال و در زمستان ۹۸ به ۴/ ۴۲ درصد رسیده است. نرخ بیکاری در کشور نیز در همین بازه زمانی کاهش قابل توجهی داشته است که البته بخشی از این کاهش به خروج افراد از بازار کار مربوط است. در حالی که در زمستان سال ۹۷ نرخ بیکاری در کشور ۳/ ۱۲ درصد بوده است، این شاخص برای زمستان ۹۸ با کاهش منفی ۷/ ۱ واحد درصدی به ۶/ ۱۰ درصد رسیده است.
ماتریس انتقال جریانات بازار کار
در حقیقت میتوان گفت که نکته جدید گزارش تحلیلی منتشر شده از سوی مرکز آمار درباره وضعیت بازار کار برای فصل زمستان ۹۸، به نوعی به جریان ورود و خروج افراد در حالتهای مختلف اشاره دارد. در این گزارش و در تعریف ماتریس انتقال آمده است که این ماتریس آمارهای جریانی را نشان میدهد که در نهایت نشاندهنده حرکت و جابهجاییهای بازار کار در طی یک دوره است؛ در این گزارش آمارهای ورودی و خروجی افراد از بازار کار در زمستان ۹۸ با فصل مشابه سال قبل مورد قیاس واقع شده است. در واقع در این ماتریس همانطور که از ساختار بازار کار نیز برمیآید، سه حالت «شاغل»، «بیکار» و «غیرفعال» در نظر گرفته شده است و جریان ورودی و خروجی افراد به یکی از این سه حالت با زمستان ۹۷ مقایسه شده است.
خروج شاغلان از بازار کار
طبق اطلاعات این ماتریس، ۲/ ۸۳ درصد از افراد بالای ۱۰ سال که در زمستان ۹۷ مشغول به کار بودهاند، در زمستان سال گذشته نیز همچنان جزو افراد شاغل بوده و وضعیت آنها در بازار کار تغییری نکرده است. این در حالی است که ۸/ ۳ درصد از افراد بالای ۱۰ سال که در زمستان ۹۷ شاغل بودهاند، ۸/ ۳ درصد بیکار شدهاند. باید توجه داشت که طبق تعریف این افراد در هفتههای گذشته به دنبال کار بودهاند، اما موقعیتی برای آنها در بازار کار وجود نداشته است. در نهایت از میان افرادی که در زمستان ۹۷ جزو گروه افراد شاغل شمرده میشدند، ۸/ ۱۲ درصد در فصل پایانی سال ۹۸ به حالت غیرفعال تغییر وضعیت دادهاند. علاوه بر دلیلهای مختلف یکی از علتهایی که بیش از ۱۲ درصد از شاغلان طی یک سال به افراد غیرفعال تبدیل شدهاند، ناامیدی این افراد پس از مدتی جستوجو در بازار کار برای یافتن شغل است. بهعبارتی دیگر این افراد را نیز میتوان جزو افراد بیکار شده بین این دو فصل سرد سال برشمرد. نتیجهای که میتوان از این موضوع گرفت این است که تعداد افرادی که ناخواسته در این بازه یکساله شغل خود را از دستدادهاند، بیش از ۸/ ۳ درصد کل افراد شاغل در زمستان ۹۷ است.
ناامیدی گروه بیکاران
مرور وضعیت افراد ۱۰ ساله و بیشتر که در زمستان ۹۷ جزو افراد بیکار دستهبندی میشدند نیز نشان میدهد که این افراد در بازه یکساله تا زمستان ۹۸ وضعیت مطلوبی نداشتهاند. طبق ماتریس انتقال بازار کار فقط ۸/ ۳۶ درصد از افرادی که در زمستان ۹۷ به دنبال کار میگشتهاند اما در پیدا کردن آن ناموفق بودهاند، توانستهاند در زمستان ۹۸ کار پیدا کنند. ۱/ ۳۵ درصد از این افراد اما، تغییری در وضعیتشان ایجاد نشده است و همچنان بهرغم اینکه جویای کار هستند اما از یافتن شغلی مناسب محروم ماندهاند. بخش باقیمانده این گروه یعنی ۹/ ۲۷ درصد از افراد بیکار در زمستان ۹۷ نیز از بازار کار خارج شدهاند و اکنون جزو افراد غیر فعال هستند؛ در حقیقت این موضوع نشان میدهد بخش قابل ملاحظهای از افرادی که جویای کار بودهاند، در زمستان ۹۸ از یافتن شغل مناسب ناامید شدهاند. درصد افرادی که جزو گروه بیکاران بودهاند و اکنون از بازار کار خارج شدهاند، بسیار بیشتر از درصد افراد شاغلی بوده که اکنون به افراد غیر فعال پیوستهاند و این موضوع حکایت از دشواری یافتن شغل در کشور در این بازه یک ساله داشته است.
با این حساب، ۸/ ۱۲ درصد از افراد شاغل و ۹/ ۲۷ درصد از افراد بیکار در زمستان ۹۷، در فصل زمستان سال بعد از بازار کار خارج شدهاند که به نظر آمار بسیار بالایی در نقل و انتقلات بازار کار دارد.
ورودی پایین بازار کار
اطلاعاتی را که ماتریس انتقال جریانات نیروی کار تا به اینجا نشان میدهد، میتوان به نوعی در دسته ورودیهای نیروی کار محسوب کرد. سطر انتهایی ماتریس انتقال جریانات نیروی کار اما برخلاف دو سطری که بررسی شد، میتواند اطلاعات مناسبی در مورد مقدار خروج افراد از بازار کار را به نمایش بگذارد. طبق اطلاعات این ماتریس، به طور کلی ۹/ ۷ درصد از افرادی که در زمستان ۹۷ بیرون از بازار کار بودهاند و جزو افراد غیرفعال شمرده میشدند، در زمستان سال ۹۸ وارد بازار کار شدهاند. از میان این افراد، ۲/ ۶ درصد در پیدا کردن شغل موفق عمل کردهاند، اما ۷/ ۱ درصد از این افراد به جمع افراد بیکار اضافه شدهاند. به طور کلی نیز حدود ۹۲ درصد از افرادی که در زمستان ۹۷ بیرون از بازار کار بودهاند، در فصل زمستان ۹۸ تغییری در وضعیتشان رخ نداده است.
با مقایسه ورودیها و خروجیهای بازار کار، در بازه زمانی زمستان ۹۷ تا فصل مشابه سال بعد از آن، نشان از خروجی بالای نیروی کار و ورودی پایین در آن بوده است. چشمانداز اقتصادی نامناسب کشور در یکسال گذشته که اثرات مخربی نیز بر بخش تولید داشته است، به احتمال زیاد یکی از دلایلی است که در نهایت منجر به ناامیدی افراد از یافتن شغل مناسب شده است؛ موضوعی که میتواند توجیهکننده تفاوت فاحش خروجی نسبت به ورودی در بازار کار باشد.