بررسی گزارش شاخص بهای تولیدکننده نشان می‌دهد
حرکت متفاوت تورم تولید و مصرف
حرکت متفاوت شاخص در تابستان
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد شاخص بهای تولیدکننده در شهریور ماه به ۳/ ۲۴۷ واحد رسیده است. بر این اساس تورم ماهانه شاخص بهای تولیدکننده در شهریور ماه به ۴/ ۱ درصد رسیده است. این رقم نسبت به ماه قبل، در مردادماه کاهش ۳/ ۰ واحد درصدی را ثبت کرده، اما همچنان یکی از رقم‌های بالا برای تورم تولیدکننده در ماه‌های اخیر محسوب می‌شود. نرخ تورم ماهانه تولیدکننده در تیر ماه نیز ۱/ ۱ درصد ثبت شده است. این موضوع نشان‌دهنده حرکت متفاوت شاخص بهای تولیدکننده در تابستان سال‌جاری است که روند صعودی را طی کرده است. پیش از تابستان امسال، میانگین تورم ماهانه شاخص بهای تولیدکننده در ۱۲ ماه منتهی به خرداد معادل ۷/ ۰ درصد بوده است، اما این رقم به‌طور میانگین در سه ماه دوم سال، معادل ۴/ ۱ درصد ثبت شده است. بنابراین تغییر شاخص بهای تولیدکننده در تابستان آشکار است.
افزایش شکاف تورم «تولید» و «مصرف»
شاخص بهای تولیدکننده (Producer Price Index) که به شکل اختصار به PPI مشهور است، یکی از شاخص‌های قیمتی است که اطلاعاتی را درباره قیمت گروهی از کالاها و خدمات ارائه می‌کند. این شاخص میزان تغییر قیمت کالا و خدمات را که ازسوی تولیدکنندگان خرید و فروش می‌شود، اندازه‌گیری می‌کند. از این رو، برای برخی از سرمایه‌گذاران، صاحبان صنایع و سیاست‌گذاران اقتصادی شامل اطلاعات مفیدی خواهد بود. به‌طور کلی دو نوع شاخص بهای تولیدکننده در اکثر موسسه‌های آماری دنیا منتشر می‌شود. اما در ادبیات اقتصادی از این شاخص به‌عنوان یک شاخص پیش‌نگر (Leading Indicator) یاد می‌شود، به این معنی که هر افزایش یا کاهش قیمت در شاخص بهای تولیدکننده می‌تواند با یک وقفه زمانی در شاخص بهای مصرفکننده نیز مشاهده شود. از این رو از تغییرات شاخص بهای تولیدکننده به‌عنوان حسگر شاخص بهای مصرفکننده نیز نام‌گذاری می‌شود. البته تاثیرپذیری شاخص بهای مصرفکننده از شاخص بهای تولیدکننده با توجه به عوامل موثر در هر اقتصاد متفاوت است و جهت و اندازه آن باید در مطالعات اقتصادی مشخص شود. شاخص بهای مصرفکننده و شاخص بهای تولیدکننده دو شاخص مهم قیمتی هستند که به ترتیب افزایش قیمت را در انتها و ابتدای زنجیره عرضه تعیین می‌کنند. کالای تولیدشده پس از طی فرآیندهای مختلف در طول زنجیره عرضه به قیمت مصرفکننده عرضه می‌شود؛ بنابراین می‌توان گفت تورم تولیدکننده به‌نوعی یک شاخص پیش‌نگر برای اندازه‌گیری تورم مصرفکننده است. بررسی‌های کارشناسان نشان می‌دهد حدود ۴۰ درصد از اقلام موجود میان دو سبد شاخص قیمت تولیدکننده و مصرفکننده کاملا یکسان است. بنابراین انتظار بر این است که به‌طور همزمان رفتار مشابهی از این دو شاخص دیده شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در ماه‌های اخیر شکاف میان تورم نقطه‌به‌نقطه شاخص بهای مصرفکننده و تولیدکننده افزایش یافته است. آمارهای بانک مرکزی حاکی از آن است که شاخص بهای مصرفکننده در نیمه نخست سال‌جاری روند صعودی داشته است، اما این آمارها حاکی از آن است که در این مدت، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه شاخص بهای تولیدکننده تقریبا رفتار صعودی داشته است. نرخ تورم تولیدکننده در فروردین ماه در سطح ۵/ ۹ درصد قرار داشت که البته در اردیبهشت‌ماه این رقم به ۵/ ۸ درصد رسیده بود، اما نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه پس از این ماه در مسیر صعودی قدم گذاشت و در مردادماه به سطح دورقمی رسید. نرخ تورم نقطه‌ای در این تاریخ معادل ۱۰ درصد ثبت شد. جدیدترین آمارها نشان می‌دهد نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه شاخص بهای تولیدکننده در شهریور ماه به ۷/ ۱۰ درصد رسیده است. این رقم به بیشترین سطح طی دو سال و نیم اخیر رسیده است. این روند در حالی است که در نیمه نخست تورم شاخص بهای مصرفکننده روند نزولی را طی کرده و حتی سطح آن از نرخ تورم تولیدکننده کمتر شده است. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه مصرفکننده در شهریور ماه به ۴/ ۸ درصد گزارش‌شده است. در نتیجه شکاف میان تورم تولیدکننده و مصرفکننده در شهریور ماه به ۴/ ۲ واحد درصد رسیده است. البته برخی کارشناسان معتقدند که در بلندمدت حرکت تورم تولیدکننده و مصرفکننده در یک راستا خواهد بود؛ بنابراین می‌توان پیش بینی کرد که در نیمه دوم سال‌جاری، فشار تورم تولید بر تورم مصرف در جهت افزایشی بیشتر شود و نرخ تورم مصرفکننده در نیمه دوم تغییر مسیر دهد. افزایش قابل توجه شاخص بهای تولیدکننده، باعث شده روند تورم متوسط شاخص بهای تولیدکننده نیز در شهریور ماه صعودی باشد. براساس آمارهای بانک مرکزی نرخ تورم متوسط در شهریورماه به سطح ۲/ ۸ درصد رسیده است. این نرخ در مردادماه معادل ۶/ ۷ درصد ثبت شده بود. به‌نظر می‌رسد با تداوم روند صعودی، نرخ تورم متوسط در ماه‌های آینده به سطح دورقمی بازگردد.
تورم قابل توجه بخش صنعت
بانک مرکزی تغییرات شاخص بهای تولیدکننده را در ۸ گروه اصلی منتشر کرده است. مهم‌ترین گروه شاخص بهای تولیدکننده «صنعت» است که حدود نیمی از وزن شاخص را در بر می‌گیرد. در شهریور ماه تورم ماهانه بخش صنعت معادل ۷/ ۲ درصد ثبت شده است. این رقم برای مردادماه ۹/ ۱ درصد بود؛ بنابراین یکی از عوامل بالا رفتن تورم تولیدکننده در ماه‌های اخیر، تورم بالای بخش صنعت بوده است. برخی کارشناسان معتقدند مثبت بودن نرخ تورم بخش صنعت نشانه‌ای از بهبود وضعیت و ایجاد رونق اقتصادی است. به گفته کارشناسان اگر در بخش تولید تقاضا وجود داشته باشد، طبیعی است که قیمت برخی از محصولات تولیدی نیز با افزایش محدودی روبه‌رو شود. در حقیقت این نرخ تورم محدود در بخش صنعت، نشان از تحرک تقاضا خواهد بود که اگر با عرضه مناسب پاسخ دهد، می‌تواند از افزایش غیرمنتظره قیمت‌ها جلوگیری کند. البته در برخی مواقع نیز سیاست‌های نامناسب ارزی و ثابت نگه داشتن بهای دلار باعث شده که این تقاضا در بازار با واردات پاسخ داده شود.
ارسال نظر