مروری بر عملکرد برندگان جایزه نوبل اقتصاد؛
جادوی اقتصادسنجی
به واسطه اعطای جایزه نوبل اقتصاد سال ۲۰۲۴ به جیمز رابینسون، دارون عجماوغلو و سیمون جانسون، بحث از توسعه اقتصادی در ماه گذشته اوج گرفت. مطالب بسیاری در تحلیل آثار این سه اقتصاددانان و عالم علوم سیاسی نوشته شد و جنبههای بسیار مهمی از نظریات این افراد به سمع و نظر خوانندگان رسید. با این حال از یک بعد بسیار مهم کارهای این سه نوبلیست همچنان ناشناخته است و آن رویکردی است که در روششناسی و به طور خاص در شاخه اقتصادسنجی از سوی این افراد اعمال شد.
از آنجا که گشودن بینشهای نظری علم اقتصاد به روی خوانندگان و علاقهمندان این حوزه، کارویژه «باشگاه اقتصاددانان» است، پرونده امروز «باشگاه اقتصاددانان» روزنامه «دنیایاقتصاد» حول محور استفاده سه نوبلیست امسال از روش اقتصادسنجی IV یا Instrumental Variables است که به پیچیدگی و گرهگشایی مشهور است. از قضا هوشمندی عجماوغلو، رابینسون و جانسون نیز در همین بوده که با استفاده از این روش، رابطه میان رشد و توسعه اقتصادی با جمعیت و تحولات آن در طول یک دوره تاریخی طولانی را سنجیده و از محل این ابتکار روشی، امکان کشف یک حقیقت بزرگ اما پنهان به جامعه دانشگاهی و غیردانشگاهی را پیدا کرد. در این پرونده از روش کار این سهاقتصاددان و اهمیت استفاده از اقتصادسنجی در گشودن معماهای بزرگ علمی بهتفصیل صحبت شده است.