پرونده امروز

دوای مالیات‏‏‌ و درد مسکن

مالیات به‌عنوان ابزاری که تعدیل‌‌‌گر کژکاری‌‌‌های نظام اقتصادی است، اثربخشی مناسبی بر رفع نابرابری دارد. سابقه استفاده از این ابزار مهم سیاستگذاری اقتصادی به شکل مدرن دست‌‌‌کم به دهه ۴۰ و عصر تحول اقتصادی ایران برمی‌‌‌گردد؛ جایی که افرادی نظیر محمد یگانه از مالیات برای تقویت ساخت‌وساز روستایی یا تسهیل تولید استفاده کردند. در عصر حاضر نیز که حجم مالیات‌‌‌ستانی و دامنه تورم مالیات در ایران به‌شدت فراگیر شده، استفاده از ابزار مالیات برای تنظیم‌‌‌گری به‌شدت محبوبیت پیدا کرده است.

در سال‌های اخیر نیز بحث اخذ مالیات از خانه‌‌‌های خالی یا مسکن‌‌‌ لوکس و... به‌شدت افزایش یافته و حتی قوانینی در این زمینه تصویب شده است. با این‌حال شواهد موجود نشان می‌دهد که اثربخشی ابزار مالیات برای تنظیم بازار مسکن و بهبود دسترسی افراد به‌ویژه خانه‌‌‌اولی‌‌‌ها به مسکن چندان مناسب نبوده است.  پرونده امروز «باشگاه اقتصاددانان» به همین بهانه سراغ سه‌تن از کارشناسان و صاحب‌نظران جوان حوزه مسکن و املاک رفته و از آنها پیرامون مدل بهینه مالیات مسکن پرسیده است.  چکیده حرف سه کارشناس این پرونده این است که با تکیه بر ابزار مالیات، امکان رفع همه مشکلات بخش مسکن وجود ندارد.  در عین حال بدون مهار تورم و سیاست پولی متوازن نمی‌‌‌توان تغییر چندانی در دسترسی به مسکن ایجاد کرد. ضمنا توجه به وضع مالیات بر زمین به‌عنوان نهاده پایه مسکن می‌‌‌تواند مفید حال کنونی اقتصاد ایران باشد. در نهایت اینکه تاکید کارشناسان پرونده امروز این است که استفاده از مالیات به‌تنهایی نمی‌‌‌تواند گره از کار فروبسته بخش مسکن ایران باز کند.