مقاومت در برابر تورم

همایون دارابی /کارشناس بازارسرمایه مقوله صندوق‌های سرمایه‌گذاری از جمله ابزارهای تازه‌شناخته‌شده در میان خانواده‌های ایرانی و بنگاه‌های اقتصادی است که در حال باز کردن جایگاه خود در صحنه اقتصاد کشور است. در حال حاضر خانواده‌های ایرانی ابزارهای محدود مالی برای پس‌انداز دارند که دو ابزار جاافتاده مالی در این میان سپرده بانکی و بیمه عمر است که هر دو ابزار به‌رغم مزیت‌های قابل‌ملاحظه از جمله حفظ و تضمین اصل سرمایه و بهره متعلقه در برابر تورم آسیب‌پذیر بوده و در اقتصاد با نرخ تورم بالای ایران دچار مشکل حفظ ارزش واقعی سرمایه‌های خود هستند.

در این میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری به دلیل برخی از ویژگی‌ها راهکارهای جدیدی برای پس‌انداز ارائه می‌دهند که به صورت مشخص به نسبت سپرده و بیمه عمر در برابر تورم مقاومت بیشتری دارند. سه گروه صندوق متداول در این میان صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های سهامی و صندوق‌های کالایی (به‌ویژه طلا) هستند. در زمینه صندوق‌های درآمد ثابت ما هم‌اکنون سه رده صندوق درآمد ثابت داریم. نوع اول این صندوق‌ها دارای ۱۵درصد سهام هستند. همین مساله باعث می‌شود در مقاطع رشد بازار سرمایه، این صندوق‌ها بازدهی بیشتری از نظام بانکی داشته باشند و به دلیل سپر تورمی سهام باعث جلوگیری از افت ارزش سرمایه‌گذار می‌شوند. صندوق درآمد ثابت نوع دوم دارای ۵درصد سهام بوده و ریسک کمتری دارد. صندوق‌های درآمد ثابت اوراق دولتی که دارای اوراق دولتی هستند، بر اساس رده‌بندی ریسک در هر کشور کم‌ریسک‌ترین ابزار مالی به شمار می‌روند. صندوق درآمد ثابت برای افرادی مناسب است که نیازمند دریافت سود در مقاطع ماهانه یا بیشتر هستند و این سود ثابت برای آنها جریان نقدی متناظر با هزینه‌های زندگی یا بنگاهداری آنهاست.

دسته دوم از صندوق‌ها صندوق‌های سهامی هستند که عموما در دو دسته صندوق‌های سهامی عادی و صندوق‌های سهامی شاخصی طبقه‌بندی می‌شوند. صندوق‌های سهامی بازدهی و ریسک بسیار متغیری دارند که ناشی از وضعیت بازار است.  سرمایه‌گذاران در صندوق‌های سهامی می‌توانند انتظار داشته باشند بازدهی بلندمدت آنها بیشتر از شاخص کل و بیشتر از تورم باشد. صندوق‌های شاخصی اما بازدهی برابر با شاخص تحت تعقیب صندوق دارند که در درازمدت عموما بیشتر از تورم است. این صندوق‌ها که اصطلاحا غیرفعال هستند، از نظر مدیریت مزیتی نداشته و تنها بازدهی بازار تحت شاخص مورد تعقیب را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند. این صندوق‌ها در دوره رشد بازار عموما بازدهی بدون ریسک سیستماتیک را ارائه می‌کنند. دسته سوم از صندوق‌ها که در دوره تورم بالا مورد توجه هستند، صندوق‌های کالایی هستند که در حال حاضر دو دسته صندوق‌های طلا و زعفران بیش از بقیه صندوق‌ها در میان سرمایه‌گذاران شناخته شده هستند. این صندوق‌ها با خرید و فروش و نگهداری کالا سود دریافت می‌کنند. این صندوق‌ها در شرایط تورمی بهترین ابزار برای کنترل در برابر تورم‌اند. سرمایه‌گذاری در این ابزار به‌ویژه در مورد طلا در برابر خرید فیزیکی طلا مزیت‌هایی از جمله هزینه معاملاتی کمتر، امنیت بسیار بالاتر و همچنین برخورداری از مدیریت حرفه‌ای دارد.

این سه مزیت موجب می‌شود که صندوق‌های کالایی نیز از جمله صندوق‌های مورد اقبال در بازار باشند. خانواده‌های ایرانی اینک با استفاده از اپلیکیشن‌های سرمایه‌گذاری و دسترسی آنلاین بسیار بیشتر از دیروز از مزیت سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها استفاده می‌کنند و توجه به آموزش بیشتر آنها می‌تواند به تعمیق این بازار منجر شود.