متهم اصلی قسر در نرود

همایون دارابی/ مدیرعامل سبدگردان داریوش در بازار ما متهم اصلی ناکارآیی، بحث حجم مبناست. حجم مبنا یک مساله بدون پشتوانه مطالعاتی و غیرعلمی است و به دلیل وجود حجم مبنا ناکارآیی بازارسرمایه ما بالاست؛ بنابراین به نظر می‌رسد، با حذف حجم مبنا بازار می‌تواند به کارآیی بالاتری دست پیدا کند. همچنین بعد از حذف حجم مبنا در صورتی که مطالعات و تحقیق‌های آماری، کارآیی بازار را همچنان پایین یا کم نشان دهند، می‌توان در مورد اصلاح دامنه نوسان فکر کرد؛ اما به نظر من، پس از حذف حجم مبنا، کارآیی بازار به سطحی خواهد رسید که دامنه نوسان ۵درصدی بتواند ادامه پیدا کند و نیازی به تغییر دامنه نوسان نباشد.

حذف دامنه نوسان با وجود حجم مبنا قطعا مشکل‌ساز خواهد بود و بازار ما بستر لازم برای حذف دامنه نوسان را ندارد. حذف دامنه نوسان، نیازمند وجود منابع نقد کافی برای حمایت از قیمت‌هاست. در بازار پول، بانک‌مرکزی هر شب ده‌ها میلیارد تومان برای متعادل کردن حساب‌ها به بانک‌ها در اتاق بین بانکی وارد یا خارج می‌کند؛ در حالی که در بازار سرمایه ما چنین امکانی وجود ندارد. بنابراین در سایه کمبود نقدینگی و در حالی که هنوز صندوق‌های دولتی نظیر توسعه و تثبیت، منابع کافی ندارند، حذف دامنه نوسان در اقتصاد پرتنش ایران، با نرخ بهره بالا عملا به واپاشی بازار منجر خواهد شد. هویت اقتصاد ایران به سیاست‌های کنترلی برای کاهش ریسک نیاز دارد؛ در غیر‌این صورت، شدت نوسان‌های آزاردهنده به حدی خواهد رسید که کسی در بازار نمانده و عملا قیمت‌ها به سمت صفر میل کند. از این رو تا زمانی که نقدینگی قابل ملاحظه‌ای در بازار رسوب نکند، نمی‌توان به حذف دامنه نوسان فکر کرد. در همین حال، باید همیشه قبل از هر حرکت در ریزساختارهای بازارسرمایه، کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی کافی انجام شود. همچنین راه‌اندازی برنامه‌های فراموش‌شده‌ای نظیر حمایت از تحقیقات و مطالعات دانشگاهی و توسعه بخش مطالعاتی بورس از جمله مسائلی است که می‌تواند ما را در اتخاذ تصمیم درست کمک کند.