آسیب‌شناسی «شامخ»
درحال‌حاضر شاخص شامخ برای حدود ۳۰ هزار بنگاه بخش‌خصوصی در بیش از ۴۰ کشور دنیا محاسبه و منتشر می‌شود. این شاخص که براساس پایش پرسشنامه‌اى به دست می‌آید، بینش آنی و تصویر سریعی از شرایط اقتصاد کلان به‌ویژه وضعیت رونق و رکود در بخش‌های صنعت و خدمات ارائه می‌دهد. در ایران شاخص مدیران خرید (شامخ) هر ماه توسط اتاق بازرگانی ایران منتشر می‌شود. این شاخص رونق، رکود یا ثبات کسب‌وکارهای مورد بررسی را نشان می‌دهد. در طرح شامخ از پاسخ‌دهندگان خواسته می‌شود به ۱۲ پرسش مطرح‌شده در قالب سه معیار نسبت به ماه پیش (بهتر شده، بدتر شده یا تغییری نکرده است) پاسخ دهند. در نهایت معیار سنجش این شاخص عددی بین صفر تا ۱۰۰ است. در این میان چند پرسش مطرح است. خروجی طرح شامخ در ایران چقدر با واقعیت‌های روز اقتصاد ایران همخوانی دارد؟ طبق ارزیابی انجام شده برای اطمینان از درستی روندهای شامخ، مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی و پایش اتاق ایران به‌طور مستمر خروجی‌های طرح را با سایر متغیرها بررسی می‌کند. در مقابل بسیاری از مراجع رسمی آماری کشور از جمله مرکز آمار ایران نیز در گزارش‌های رسمی خود به ارقام شامخ استناد می‌کنند. پرسش دیگر این است که آیا در سایر کشورها واقعیت‌های اقتصادی با شاخص مدیران خرید هماهنگی دارند؟ به‌عنوان نمونه سال گذشته در آلمان پیش‌بینی‌های شاخص مدیران خرید درخصوص پاندمی کرونا درست از آب درآمدند. در حالی‌که شامخ در این کشور در ابتدای سال ۲۰۲۰ به پایین‌ترین حد خود رسیده بود و به مرور دوباره افزایش می‌یافت، بعد از پیش‌بینی شامخ، دوباره بالاتر از ۵۰ قرار گرفت.
