میزان باروری در قالب رفتار اجتماعی و تحت‌تاثیر شرایط اقتصادی اعضای جامعه و همچنین نمودی از سیاست‌های حکومت و ارزش‌ها و هنجارها است که همگی بر تنظیم رفتار باروری اثرگذار هستند. حرکت به سوی سطوح پایین باروری، پدیده‌ای فراگیر در سطح جهانی است که از رهگذر انتقال جمعیتی حاصل شده است. تجارب کشورهای مختلف نشان می‌دهد در مراحل میانی گذار جمعیتی، «میزان باروری کل» حتی به زیر سطح جانشینی نیز خواهد رسید. مرکز آمار ایران به تازگی آماری بر اساس اطلاعات به دست آمده از روند باروری در ایران منتشر کرده است. این گزارش اطلاعاتی از روند نزولی باروری کل در ایران را به تصویر کشیده است. این گزارش توسط دفتر جمعیت، نیروی کار و سرشماری گروه جمعیت و سلامت تهیه و تنظیم شده است. در این گزارش میزان باروری و تعداد ولادت در دهه ۹۰ مورد بررسی قرار گرفته است.  تعداد ولادت‌های ثبت شده در سال ١٣٩٠ برابر یک میلیون و ٣٨٢ هزار و ١١٨ تولد بوده که در سال ١٣٩٥ به یک میلیون و ٥٢٨ هزار و ٥٣ تولد افزایش یافته است اما تعداد ولادت در کل کشور از سال ١٣٩٥ تا ١٣٩٨ روند کاهشی داشته و در سال ١٣٩٨ تعداد موالید به یک میلیون و ١٩٦ هزار و ١٣٥ ولادت کاهش یافته است. با توجه به اینکه تعریف میزان باروری کل (Total Fertility Rate)، به میانگین فرزندانی که یک زن در طول دوران بارداری خود به دنیا می‌آورد گفته می‌شود، معمولا زنان ۱۵ تا ۴۹ ساله به‌عنوان گروهی که در دوران بارداری قرار دارند، در نظر گرفته می‌شوند. پس نرخ باروری در سال ۱۳۹۶ به این معنی است که در این سال، زنانی که در سن باروری بوده‌اند به‌طور میانگین ۰۷/ ۲ فرزند به دنیا می‌آورده‌اند. این در حالی است که بر اساس اطلاعات سال ۱۳۹۷ مشاهده می‌‌شود میانگین تعداد فرزندان کاهش پیدا کرده و نرخ باروری طی سال ۱۳۹۷ به کمتر از دو فرزند رسیده است. در سال ۱۳۹۸ نرخ باروری کاهش بیشتری نسبت به سال ۹۷ ثبت کرده است. نرخ باروری در سال ۱۳۹۶برابر با ۰۷/ ۲ بوده که پس از گذشت یک سال با یک دهم کاهش به رقم ۹۷/ ۱ در سال ۱۳۹۷ رسیده است؛ با این حال روند کاهشی در سال بعد نیز سرعت گرفته و نرخ باروری در سال ۱۳۹۸ به ۷۷/ ۱ رسیده است که نسبت به سال ۱۳۹۷به اندازه ۲/ ۰ کاهش داشته است. بنابراین در عرض سه سال نرخ باروری کل کشور شاهد دو برابر شدن سرعت کاهش خود بوده است. از طرفی تعداد موالید نیز در این سال‌ها کاهش داشته و در نگاه کلی از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ تعداد ولادت در کل کشور ۲۹۲ هزار نفر در سال کاهش پیدا کرده است.

در این گزارش به الگوی سنی باروری نیز توجه اساسی شده است. الگوی سنی باروری نشان‌دهنده کاهش میزان باروری کل در همه سنین از جمله گروه‌های سنی ٢٠-٢٤، ٢٥-٢٩ و ٣٠-٣٤ ساله در سال ١٣٩٨ است. این تغییر بیانگر کاهش باروری به‌ویژه در میان گروه سنی جوان است که به نوبه خود سهم بسزایی در کاهش میزان باروری کشور داشته است. با توجه به این گزارش الگوی سنی باروری ایران نشان از این موضوع دارد که فرزند‌آوری در سال‌های اخیر پس از ۳۰ سالگی زنان شیب ملایم‌تری را تا شروع دهه چهلم زندگی پیدا کرده است. به بیانی دیگر الگوی سنی باروری ایران بیشتر از گذشته به فرزندآوری در سنین بین ۳۰ تا ۴۰ سالگی متمایل شده است. در گذشته تمایل بیشتری از امروز برای فرزنددار شدن قبل از ۳۰ سالگی وجود داشت؛ ولی آمارهای جدید نشان می‌دهد زنان با ورود به دهه ۳۰ زندگی خود، تصمیم فرزنددار شدن را منتفی نمی‌دانند. نرخ فرزندآوری سال ۱۳۹۸ با شیبی ملایم‌تر نسبت به سال‌های گذشته از ۳۰ تا ۴۰ سالگی حرکت داشته و با افزایش سن میزان فرزندآوری به‌صورت کاهشی کمتر شده است. به‌عنوان مثال نرخ باروری تا قبل از ۳۰ سالگی شیبی صعودی به نمایش می‌گذارد. یعنی بیشترین نرخ فرزندآوری در نیمه دوم دهه سوم و اوایل دهه چهارم زندگی یا قبل از ۳۵ سالگی است.

با توجه به اطلاعات منتشر شده توسط دفتر جمعیت شناسی مرکز آمار، تا قبل از سال ۱۳۹۸ میزان ولادت در ایران به کمتر ۲/ ۱ میلیون نفر نرسیده است و این کمترین مقدار نیز در سال ۱۳۹۸ ثبت شده است. بیشترین تعداد ولادت در دهه ۹۰ نیز با عدد ۵۷/ ۱ میلیون نفر مربوط به سال ۱۳۹۴ است.

به‌طور کلی میزان باروری کل ایران که تا دهه ششم قرن حاضر در سطح بالایی بود از دهه ١٣٧٠ رو به کاهش گذاشته است. این کاهش پاسخی به تغییر شرایط و سیاست‌های جمعیتی کشور در دهه‌های اخیر بوده است. هر چند که بعد از گذشت دو دهه به‌طور مقطعی در سال ۱۳۹۴ تعداد ولادت ۵۷/ ۱ میلیون نفر بوده است و میزان باروری کل ایران در سال ١٣٩٥ با اندکی افزایش به بیش از ۲ فرزند رسید. با این حال مجددا میزان باروری از سال ١٣٩٦ به بعد رو به کاهش گذاشته است. شواهد حاکی از آن است که روند تغییرات تعداد موالید در ایران در نیمه دوم دهه ۹۰ بیشتر از نیمه اول این دهه بوده است.

اخبار مرتبط