توهم ایمنی جمعی
این یک نظریه بود؛ اما در عالم واقع، ویروس کرونا در تمامی جهان شیوع پیدا کرده و دهها میلیون نفر به آن آلوده شدهاند. همچنین تعداد بسیار زیادی از این افراد بهبود پیدا کردهاند. البته طی این دوره صدها هزار نفر در بیمارستان بستری شدند و تعداد زیادی نیز جان خود را از دست دادند. تاکنون حدود ۱۷۰ میلیون نفر در جهان به کرونا مبتلا شدند و ۴/ ۳ میلیون نفر جانشان را از دست دادهاند. استراتژی رسیدن به ایمنی جمعی خیلی سریع در اکثر کشورها کنار گذاشته شد و به جای آن، برنامه محدود کردن فعالیتهای اقتصادی و قرنطینه در دستور کار قرار گرفت. همزمان تلاش شد واکسنهایی برای این ویروس ساخته شود. درحالحاضر واکسنهای بسیار موثر درحال تزریق شدن به مردم بسیاری از کشورهاست و دولتها در مسیر ایمن کردن جمعیت هستند. این امیدواری وجود دارد که وقتی تعداد کافی از مردم واکسن دریافت کنند، ایمنی جمعی بهدست خواهد آمد؛ یعنی وقتی تعداد کافی از مردم واکسینه شوند ویروس میزبانی پیدا نخواهد کرد و از میان خواهد رفت. اما ویروس کرونا ثابت کرده که قابل پیشبینی نیست و ما هنوز نمیدانیم ایمنی طبیعی در برابر ویروس یا حفاظت حاصل از واکسن چه میزان طول خواهد کشید. تردید درباره پایداری تاثیر واکسن، نقش کودکان در انتقال و از همه مهم تر، شیوع سویههای جدید ویروس در گوشهوکنار جهان عواملی هستند که از دستیابی به ایمنی جمعی جلوگیری میکنند. اکثر متخصصان معتقدند که ویروس کرونا مانند آنفلوآنزا خواهد بود؛ یعنی احتمالا به شکل یک تهدید فصلی به چرخش در جمعیت ادامه خواهد داد. البته این امیدواری وجود دارد که با گذشت زمان از میزان مرگبار بودن آن کاسته شود. اما بهنظر میرسد تا رسیدن به ایمنی جمعی و عادی شدن شرایط فاصله قابل ملاحظهای وجود دارد. یکی از متخصصان بیماریهای واگیر از دانشگاه تگزاس میگوید: «ایمنی جمعی این ایده است که اگر تعداد کافی از مردم واکسینه شوند ویروس میزبانی برای شیوع پیدا نخواهد کرد و همهگیری بهطور کامل از بین خواهد رفت؛ اما متاسفانه تا رسیدن به این وضعیت فاصله بسیار زیادی داریم. ویروس کرونا همچنان بهسرعت در بسیاری از مناطق درحال شیوع است. سویههای جدید سرعت شیوع بالاتری دارند و در بسیاری از کشورها واکسیناسیون کند است. حتی در آمریکا که واکسیناسیون با سرعت درحال انجام است، در برخی مناطق میزان ایمنی پایین است. هر جا چنین وضعیتی وجود دارد ویروس به سرایت و تولید سویههای جدید ادامه میدهد.»
وی معتقد است حتی اگر به ایمنی کامل جمعی اعتقاد نداشته باشیم، واکسنها کمک میکنند به جایی برسیم که ویروس کرونا تهدید مرگبار بسیار کوچکتری باشد. درباره ایمنی جمعی سوءتفاهمهای بسیار زیادی وجود دارد. ایمنی جمعی وقتی حاصل میشود که بخشی از جامعه واکسینه شود؛ طوری که ویروس از میان برود. اما در دنیای واقعی این یک فرآیند پیچیده است. با توجه به شیوع سویههای جدید و وجود مناطقی که پوشش واکسیناسیون در آنها کم است هیچ تضمینی وجود ندارد که بتوانیم به ایمنی جمعی برسیم. هرچه جمعیت با سرعت بالاتری واکسینه شود، تهدید سریعتر از میان خواهد رفت. ممکن است هرگز در ابعاد جهانی به ایمنی جمعی نرسیم و ویروس ریشهکن نشود. اما این به آن معنا نیست که هرگز به زندگی عادی باز نخواهم گشت. از پیش شاهد کاهش موارد جدید ابتلا و بستری شدنها هستیم. پس از یکسال، ویروس کرونا جهشهایی داشته و تعدادی از سویههای جدید در ابعاد وسیع شیوع پیدا کردهاند؛ زیرا قدرت سرایت بالاتری دارند. درحالحاضر سویهای که ماه اکتبر سال پیش در هند شناسایی شد، در این کشور بهشدت شیوع پیدا کرده و در برخی کشورهای دیگر نیز شناسایی شده است. با توجه به شناسایی سویههای جدید، حالا متخصصان درحال بررسی ویژگیهای این سویهها هستند. پرسش اصلی این است که آیا این سویهها مرگبارتر هستند و سرعت شیوعشان بالاتر است؛ طوری که سبب شود واکسنها اثر کمتری داشته باشند؟
یکی از متخصصان ویروسشناسی انگلستان میگوید: «در مورد ویروس کرونا رسیدن به ایمنی جمعی احتمالا ممکن نیست. ما با سویههایی از ویروس کرونا مواجه هستیم که تواناییهای متفاوت در زمینه سرایت دارند و رسیدن به ایمنی جمعی و اتکا به آن کاملا چالشبرانگیز است.» هنوز درباره ویروس کرونا ناشناختههای زیادی وجود دارد. حتی رسیدن به ایمنی جمعی از طریق واکسیناسیون غیرممکن است. جهش ویروس کرونا و این واقعیت که با دریافت واکسن شما برای تمام عمر ایمن نمیشوید، شرایط را دشوار میکند.» از دید او، ریشهکن کردن کرونا غیرممکن است و ما باید زندگی با این ویروس را بیاموزیم.