ریسک‌های پیش رو
در مورد اعطای اعتبار توسط شرکت‌های کارگزاری به سرمایه گذاران برای خرید سهام، این نکته حائز اهمیت است که شرکت‌های کارگزاری هیچ الزامی برای دادن اعتبار به مشتریان نداشته و بر اساس سیاست‌های داخلی و بر اساس عملکرد و میزان پرتفوی هر مشتری، کارگزار می‌تواند اقدام به اعطای اعتبار کند. اعتبار در واقع به معنای قرضی است که کارگزار براساس ضوابط مشخصی به مشتریان خود می‌دهد تا ارزش پرتفوی خود را بالاتر ببرند.
سقف میزان اعتباری که هر کارگزاری می‌تواند به مشتریان خود بدهد، براساس مصوبه کمیته پایش ریسک بازار مشخص می‌شود و هر کارگزاری می‌تواند براساس سنجش عملکرد مشتریان تا سقف مصوب به آنها اعتبار دهد.
از سوی دیگر باید عنوان کرد که اعطای اعتبار برای مشتریان و کارگزاری ریسک‌هایی به همراه دارد؛ از مهم‌ترین آنها می‌توان به ریسک افزایش زیان و ریسک عدم پوشش هزینه برای مشتری و ریسک نکول برای کارگزار اشاره کرد.
ریسک شناسایی زیان: همان‌طور که در زمان افزایش قیمت سهام، با دریافت اعتبار سود بیشتری عاید خواهد شد باید توجه داشت که در زمان نزولی شدن قیمت سهام زیان بیشتری هم متوجه سرمایه گذار خواهد شد.
ریسک عدم پوشش هزینه: چنانچه سرمایه گذار در بازه زمانی قرارداد اعتباری، نتواند بازدهی مورد انتظار خود را به‌دست آورد و حتی نتواند حداقل، هزینه دریافت اعتبار را به‌دست بیاورد، باید برای باز پس دادن اعتبار، هزینه‌های آن را از منبع دیگری واریز کند که این زیان مضاعفی به سرمایه گذار تحمیل می‌کند. بنابراین سرمایه‌گذاری که اعتبار دریافت می‌کند باید علاوه بر تسلط کافی بر بازار سرمایه از قدرت ریسک پذیری بالایی برخوردار باشد.
ریسک نکول: در مواردی که بر اثر کاهش ارزش سهم میزان ارزش تضمین پرتفوی سرمایه گذار از حد نصاب مصوب کمتر می‌شود، علاوه براینکه از بُعد نظارتی کارگزار موظف به اصلاح شرایط است و در غیر این‌صورت برای وی تخلف در نظر گرفته می‌شود، در زمان تسویه اعتبار با بانک نیز با مشکل مواجه خواهد شد و باید از منابع خود اقدام به تسویه با بانک کند تا بتواند طبق ضوابط و در زمان مقتضی اقدام به تسویه بدهی مشتری کند. همچنین اگر این کاهش قیمت در کوتاه مدت اصلاح نشود، براساس قرارداد فی مابین کارگزار و مشتری،کارگزار می‌تواند تا زمانی که ارزش تضمین کفایت اعتبارات را بکند، پس از طی مراحل طبق دستورالعمل خرید اعتباری اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران اقدام به فروش سهام فرد کند ولو به نازل‌ترین قیمت.
اما در مورد منابعی که کارگزاران از محل آن به مشتریان خود اعتبار تخصیص می‌دهند باید گفت، شرکت‌های کارگزاری با عقد قراردادهایی با بانک، مبالغی را به‌عنوان وام دریافت و با همان میزان بهره و افزودن مبلغ مالیات بر ارزش افزوده آن را به مشتریان منتقل می‌کنند. در کنار ریسک‌های فوق، فرآیند دریافت اعتبار می‌تواند اثرات مثبتی نیز بر بازار سرمایه داشته باشد. همان‌طور که تجربه چند سال اخیر ثابت کرده ، در دورانی که بازار سرمایه با رکود مواجه بوده، شرکت‌های کارگزاری با اخذ اعتبار از بانک‌ها و اعطای آن به مشتریان، گرچه خود را در معرض ریسک‌های متعددی قرار می‌دهند، ولی نقش بسزایی در افزایش نقدینگی بازار و افزایش حجم تقاضا ایفا می‌کنند.
در نهایت برای کاهش ریسک اعتباری در خرید سهام ضروری است شرکت‌های کارگزاری فرآیند مشخصی برای ارزیابی و اعتبار سنجی مشتری در نظر بگیرند، همچنین مشتریان نیز باتوجه به شناخت خود از بازار سرمایه و تسلط بر ضوابط حاکم بر دریافت اعتبارات، اقدام به دریافت اعتبار از شرکت‌های کارگزاری کنند.
