۶ مزیت بزرگ

کمال خانزاده/ کارشناسان بازار سرمایه صنعت پتروشیمی کشور تحریم‌ناپذیر خواهد بود؛ از آنجا که محصولات پتروشیمی ایران برای خریداران حیاتی است و تولیدات این صنعت در بدترین شرایط هم راه خود را به بازارهای جهان باز خواهد کرد. به عبارت دقیق‌تر تحریم صنعت پتروشیمی بعد از تحریم نفت قابل پیش بینی بود و مساله تازه‌ای نیست، اگرچه زمان دقیق آن اعلام نشده بود. البته از سوی دیگر هدف از وضع تحریم‌ها بر بخشی از صنعت پتروشیمی کشور می‌تواند تاکید بر این موضوع باشد که آمریکایی‌ها سیاست اعمال فشار حداکثری علیه ایران را رها نکرده‌اند. در این میان بررسی دقیق تر موضوع با توجه به عوامل شش‌گانه‌ای که در ادامه به آن اشاره می‌شود، مهر تاییدی است بر این موضوع که تحریم صنعت پتروشیمی ایران امکان‌پذیر نخواهد بود:

ترکیب سهامداری: در حال حاضر سهامدار عمده شرکت‌های پتروشیمی صادراتی در بازار سرمایه که بخش بزرگی از صادرات این صنعت را شامل می‌شوند صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق تامین اجتماعی(شستا) و صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح (ساتا) هستند که چون این صندوق‌ها متعلق به بازنشستگان کشور هستند جزو تحریم‌های آمریکا قرار نمی‌گیرند. به عبارت دقیق تر شرکت‌هایی که در لیست تحریم قرار گرفته‌اند شرکت‌های با سهامداری دولت هستند. تنوع بازار صادراتی پتروشیمی ایران: در حال حاضر حدود ۳۰۰ گرید (نوع) مختلف محصول پتروشیمی با تناژ مختلف به حدود ۲۵-۲۰ کشور در سراسر دنیا از طریق بخش‌های خصوصی داخلی و خارجی صادر می‌شود و امکان تحریم صنعتی با این وسعت خیلی دشوار و سخت خواهد بود. در واقع می‌توان عنوان داشت که امکان جایگزینی سریع برای فعالان این بخش وجود دارد.

وجود بخش‌های خصوصی قوی شرکت‌های پتروشیمی داخلی و خارجی: از طریق همکاری و مشارکت با شرکت‌های پتروشیمی داخلی و خارجی بخش خصوصی به راحتی می‌توان محصولات صادراتی سایر شرکت‌های دولتی که تحریم هستند را صادر کرد. عدم جایگزینی سریع برخی از محصولات تولیدکنندگان منطقه‌ای وخارجی: با توجه به نیاز به سرمایه‌گذاری بالا و تنوع تولیدات محصولات پتروشیمی ایران، طی دو الی سه سال آینده امکان جایگزینی برای بازار محصولات ایران وجود ندارد. دیپلماسی قوی و فعال دولت با کشورهای بزرگ خریدار: دیپلماسی قوی باکشورهای بزرگ خریدار محصولات پتروشیمی ایران از جمله چین و کشورهای شرق آسیا، افغانستان، ترکیه و عراق ونیز همسایگی این کشورها با ایران و وجود مرز زمینی و بازارچه‌های مرزی با بسیاری از این کشورها در شرایط شدید تحریمی تا حدودی کارگشا بوده‌اند. به این ترتیب انتظار می‌رود در این دوره نیز همین دیپلماسی قوی، راهگشای برخی مشکلات در این زمینه باشد.

تجربه بالای ایران و شرکت‌های صادراتی در دوران تحریم‌های قبلی:  با توجه به دوره‌های قبلی و تحریم‌های اعمال شده در مقاطع گذشته، تجربیات زیادی برای شرکت‌های فعال در صنعت کشور در زمینه صادرات فراهم شده است. فروش محصولات، انتقال آن به دیگر کشورها و تبادل منابع مالی از جمله این موارد مهم است.  با همه این اوصاف به نظر می‌رسد تحریم این صنعت فرصت خوبی هست تا صنعت پتروشیمی کشور با بهبود کیفیت محصولات پتروشیمی از یک طرف، و نیز توسعه شرکت‌های صنایع پایین دستی و تسهیل شرایط تولید و صادرات برای آنها، به سمت تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و نهایی حرکت کند. به این ترتیب نه تنها از خام‌فروشی جلوگیری می‌شود، بلکه صادرات محصولات بالادستی به تولید و صادرات محصولات پایین دستی سوق پیدا خواهد کرد.