در حالی دور دوم تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران به‌طور رسمی از روز ۱۳آبان آغاز شد که فعالان اقتصادی در انتظار بسته اروپایی‌ها به سر می‌برند. در این شرایط بازار سهام در روز آغاز تحریم‌های مزبور نه تنها کلنجار چند روز قبل خود با ریسک‌های بیرونی را تخلیه کرد، بلکه در این روز فضای نسبتا آرام‌تری را نیز تجربه کرد. فارغ از خوش‌بینی‌های موجود درخصوص محتویات بسته اروپایی، پایان تردیدهای گذشته معامله‌گران و انتظاری که برای شروع دور دوم تحریم‌ها وجود داشت، حال شاهد تخلیه و فروکش هیجانات حاکم بر بازار سهام هستیم؛ امری که می‌تواند نشانه خوبی برای بازگشت روزهای پررونق به تالار شیشه‌ای باشد.

در این راستا کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که بورس واکنش خود را از مدت‌ها قبل نسبت به خبر تحریم‌های ۱۳ آبان نشان داده است. از سوی دیگر شرکت‌ها و بنگاه‌های فعال در بازار سرمایه در گذشته نیز تحریم‌ها را تجربه کرده‌اند و در واقع تحریم موضوع جدیدی برای سرمایه‌گذاران به شمار نمی‌رود.

به عقیده فعالان بازار در این میان باید به محرک‌های رشد بازار توجه داشت. عواملی از جمله تضعیف ریال و قیمت کالاها از جمله موارد تاثیرگذار بر روند آتی بازار خواهند بود. اما عواملی از جمله کاهش مقداری فروش شرکت‌ها، افزایش هزینه‌های جانبی و ایجاد رکود در اقتصاد می‌توانند واکنش بازار را به همراه داشته باشند.

در مجموع به‌نظر می‌رسد بورس تهران در فضایی مشابه سال‌های ۹۱ و۹۲ قرار گرفته است. محرک اصلی رشد بورس، تضعیف ریال در برابر ارزهای جهانی بوده و البته قیمت کامودیتی‌ها نیز در این مسیر همراه بوده‌اند. به‌صورت خلاصه در این مقطع زمانی فعالان بازار سرمایه از یکسو با تردید کاهش مقداری صادرات مواجه هستند و از سوی دیگر عدم تغییر در سیاست‌های ارزی، ریسکی را به بازار تحمیل کرده است. به این ترتیب محتمل است بازار سهام دوباره با کنار رفتن تردید‌ها، از ماه‌های پایانی سال، موج جدیدی از رشد را تا زمان برگزاری مجامع در پیش گیرد.

هدیه لطفی