از «ملی‌گرایی» تا «پوپولیسم»
دولت‌های قبلی آمریکا هر یک به نوبه خود تعرفه‌هایی را علیه کالاهای وارداتی به آمریکا اعمال می‌کردند؛ اما اولا این تعرفه‌ها هدفمند بود و ثانیا طبق مقررات تجارت جهانی و پس از طی شدن مراحل قانونی مورد تایید جامعه جهانی، اعمال می‌شد. در شش ماه اخیر بار‌ها هشدارهایی درباره تبعات جنگ تجاری مطرح شده، اما ترامپ به این هشدارها بی‌توجه است، در نتیجه ارزش پیمان‌های بین‌المللی در حال کاهش است و ثبات اقتصادی جهان در معرض تهدید قرار گرفته است.
اما این سوال مطرح است که آیا نظم لیبرال کنونی پس از ترامپ به حیات خود ادامه خواهد داد یا نه؟ واقعیت این است که ترامپیسم بخشی از یک گذار فراگیرتر به سمت پوپولیسم و ملی‌گرایی است و به‌نظر می‌رسد در هر دو سوی اقیانوس اطلس این گذار سرعت بیشتری پیدا کرده است. در تعدادی از اقتصادهای اتحادیه اروپا شاهد به قدرت رسیدن احزاب و جریان‌های سیاسی مخالف موجودیت این اتحادیه هستیم و در آمریکا، ترامپ تاکنون از چندین پیمان بین‌المللی خارج شده و قوانین متعدد دیگری را نقض کرده است.
به‌نظر می‌رسد در آینده احزاب سنتی طرفدار اتحادیه اروپا یا دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در آمریکا جذابیت خود را برای رای دهندگان بیشتر از دست می‌دهند و در این میان، مردم به کسی که دیدگاه‌های متفاوت ارائه می‌کند توجه می‌کنند. در اروپا و آمریکا بسیاری از مردم با حضور مهاجران و کاهش فرصت‌های شغلی برای شهروندان، مخالف هستند و معتقدند سیاست‌های مهاجرتی باید تغییر کند و سختگیرانه شود.
دولت‌های کنونی و قبلی در اتحادیه اروپا به بخش‌های بزرگی از مردم کشور خود توجه کافی نداشته‌اند و در آمریکا طی سال‌های ریاست‌جمهوری اوباما، فرصت‌های شغلی رنگین‌پوستان افزایش و برای سفیدپوستان کاهش یافته است. همچنین وضعیت زیرساخت‌های آمریکا بسیار نگران‌کننده است و فاصله طبقاتی هم در آمریکا و هم در اروپا در حال افزایش است. ترامپ در دو سال اخیر دیدگاهی متفاوت با دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان ارائه کرده و مهم‌تر اینکه او کسی است که به وعده‌های انتخاباتی‌اش عمل می‌کند. طرفداران ترامپ معتقدند جهانی‌سازی صرفا به انتقال مشاغل به دیگر کشورها و تعطیلی کارخانه‌ها منجر شده و تجارت آزاد هزینه‌های خاص خود را در بر داشته است.
در سال‌های اخیر تجارت آزاد سبب شده صادرکنندگان کالا به آمریکا با تعرفه‌ای اندک مواجه باشند؛ در‌حالی‌که آمریکا برای صادرات کالا به دیگر کشورها با تعرفه بالا مواجه بوده است. ایده ترامپ که ترکیبی از ملی‌گرایی و پوپولیسم است و می‌توان آن را «پوپولیسم ملی‌گرای راستگرا» نامید در مخالفان جهانی‌سازی و طرفداران ملی‌گرایی هیجان ایجاد می‌کند و اگر لیبرال دموکراسی نتواند خواست این گروه را تامین کند، ترامپیسم بعد از ترامپ ادامه پیدا خواهد کرد و نتیجه آن پوپولیسم اقتصادی است.
در واقع ترامپ نماد ملی‌گرایی، پوپولیسم و مخالفت با تجارت آزاد است و مسلما پس از ترامپ این مفاهیم طرفداران خود را حفظ خواهد کرد و ممکن است بر تعداد آنها افزوده شود.
برای مشخص شدن تاثیر ترامپ بر اقتصاد جهان کافی است وضعیت کنونی اقتصاد جهان را با وضعیت آن در سال گذشته میلادی مقایسه کنید. سال پیش رشد اقتصادی جهان یکپارچه بود به این معنا که نرخ رشد در اقتصادهای توسعه‌یافته و نوظهور بالا بود و نرخ تورم در محدوده‌های مناسب قرار داشت. از سوی دیگر ریسک‌های سیاسی و ژئوپلیتیک، بزرگ و غیر قابل‌کنترل نبود، اما امسال شرایط کلی تغییر کرده است. در حال‌حاضر نرخ رشد اقتصادی در منطقه یورو، انگلستان، ژاپن و تعدادی از اقتصادهای نوظهور در حال کاهش است و بحران ارزی گریبان اقتصادهای نوظهور را گرفته است. همچنین رونق اقتصاد آمریکا حاصل کاهش مالیات‌ها و نادیده گرفته شدن کسری بودجه است. مدتی است رشد شاخص‌های مالی در بورس‌های بزرگ آسیا، اروپا و آمریکا متوقف و معکوس شده است و این امر حاصل نگرانی سرمایه‌گذاران درباره وضعیت اقتصاد جهان است. پیش‌بینی شده سیاست‌های تجاری ترامپ به کاهش سرمایه‌گذاری خارجی در آمریکا منجر شود.
ارسال نظر