موتور محرک توسعه عربستان
مهاجران، ۲۸ درصد از جمعیت نیروی کار در اقیانوسیه، ۱۸ درصد از جمعیت نیروی کار در آمریکای شمالی و ۱۴ درصد از نیروی کار اروپای غربی را شامل می‌شوند. حضور مهاجران در کشورهای توسعه‌یافته که عمدتا با مشکل بزرگ پیر شدن جمعیت مواجهند، یکی از عوامل اصلی افزایش نیروی کار و حفظ روند توسعه‌یافتگی این کشورها بوده است. بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ مهاجران باعث افزایش ۴۰ تا ۸۰ درصدی نیروی کار در کشورهای مقصد شده‌اند. به‌عنوان مثال، طی این سال‌ها مهاجران باعث افزایش ۳۷ درصد نیروی کار در آمریکا شده‌اند. افزایش نیروی کار به دلیل حضور مهاجران در کانادا ۴۲ درصد، در انگلستان ۴۸ درصد و در اسپانیا ۴۵ درصد بوده است.یکی از کشورهایی که به‌خوبی از موضوع پذیرش مهاجران برای تامین نیروی کار مورد نیاز خودش استفاده کرده عربستان سعودی است.
عربستان سعودی پس از افزایش پیوسته قیمت نفت از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۳ به نوزدهمین اقتصاد بزرگ دنیا تبدیل شد. طی این سال‌ها تولید ناخالص داخلی آن دو برابر شد، درآمد ملی آن ۷۵ درصد افزایش یافت و یک میلیون و ۷۰۰ هزار شغل در این کشور ایجاد شد. دولت عربستان به خوبی از این فرصت استفاده کرد و در بحث آموزش‌وپرورش، بهداشت و زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری‌های بزرگی را شروع کرد. این کشور با استفاده از نیروی کار مهاجران از تمام ظرفیت‌های اقتصاد خود برای رشد و توسعه استفاده کرد تا در برنامه‌ای بلندمدت به اقتصادی پویا و مستقل از نفت نزدیک و نزدیک‌تر شود. در سال ۲۰۱۴ حدود هشت میلیون نفر نیروی کار خارجی در عربستان مشغول به کار بودند(چیزی حدود یک‌سوم از کل جمعیت عربستان) این هشت میلیون نفر، حدود ۸۵ درصد از نیروی مشغول به کار عربستان را شکل می‌دهند. صنعت ساخت و ساز در عربستان جایی است که از هر ۱۰ نیروی کار ۹ نفر آنها مهاجر هستند: کسانی که خارج از عربستان سعودی به دنیا آمده‌اند.
مطابق با آمارهای مرکز آمار عربستان سعودی، جمعیت مهاجرین در عربستان در سال ۲۰۱۵ برابر با ۱۰ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر بود. هشت میلیون نفر از آنها در سنین کار (۱۵ تا ۶۴ سال) و مشغول به فعالیت بودند. جمعیت مهاجر کشور عربستان از کشورهای مختلفی آمده بودند. جدول فوق جمعیت ملیت‌های مختلف مهاجر در عربستان سعودی را بیان می‌کند. حدود ۱۰۰ هزار مهاجر با ملیت‌های غربی هم در عربستان زندگی می‌کنند که در بخش‌های صنعتی و فناوری این کشور مشغول به کار هستند. اما مهاجران عربستان فقط در مشاغل سطح پایین مشغول به کار نشده‌اند. در مشاغل سطح بالا که به درجات بالایی از آموزش و دوره حرفه‌ای نیاز است هم مهاجران مشغول به کار شده‌اند. حدود ۲۰۰ هزار متخصص بخش بهداشت عربستان که حدود دو سوم از شاغلان این بخش را شکل می‌دهند از جمعیت مهاجر در عربستان هستند. در حقیقت در هر جایی از اقتصاد این کشور که کمبود نیروی کار وجود داشته از جمعیت مهاجر استفاده شده تا روند رو به رشد اقتصاد این کشور دچار نقطه ضعف نشود. عربستان یکی از بالاترین نرخ‌های بازگشت مهاجران به وطن خود را دارد. برخلاف کشورهای اروپایی و بسیاری از توسعه‌یافته‌ها، سیاست مهاجرتی این کشور به گونه‌ای است که تمایلی به حفظ مهاجران و افزایش نرخ زاد و ولد از طریق آنان ندارد و از مهاجران فقط برای تامین نیروی کار اقتصاد خود استفاده می‌کند. این یعنی جذب مهاجر در راستای توسعه اقتصادی. درس مهمی که اقتصاد مهاجرت عربستان می‌تواند برای ایران داشته باشد، تعیین سیاست در حوزه مهاجرت و مهاجرپذیری است. موضوعی که ایران با داشتن تجربه ۴۰ ساله حضور مهاجران هنوز نتوانسته از آن به درستی استفاده کند. مساله‌ای که باعث شده همیشه نگاه‌های صفرویکی به مهاجران ساکن ایران وجود داشته باشد. اما اینکه دقیقا بدانیم به چه نوع مهاجر و در چه زمینه‌ای نیاز داریم، چه تعداد مهاجر در کشور زندگی می‌کنند، در چه مشاغلی فعال هستند و عدم حضورشان در کدام صنعت‌ها، کشور را با مشکل مواجه می‌کند، از پرسش‌هایی است که به دلیل نداشتن سیاست مهاجرپذیری همیشه بی‌پاسخ مانده است. به‌عنوان مثال اگر در این زمینه سیاست مشخصی وجود داشته باشد، آن‌گاه می‌توان تصمیم گرفت که آیا استفاده از مهاجران برای حل بحران جمعیت اقدام مناسبی است یا خیر. از این رو اطلاعات و برنامه دقیق در این حوزه باعث می‌شود تا از ظرفیت موجود در ۴ میلیون مهاجر به خوبی و در محل خودش استفاده کرد.
ارسال نظر