در انتظار قراردادهای جدید

علاوه بر راه‌اندازی قرارداد آتی، بورس کالای ایران به عنوان اولین بورسی است که در آذر ماه ۹۵ اقدام به راه‌اندازی قراردادهای اختیار معامله (آپشن) در بازار سرمایه کرد. دارایی پایه این قرارداد نیز سکه طلا است که در حال‌حاضر معاملات آن برای سررسید دی ماه امسال در حال انجام است.

در حال‌حاضر دو  ابزار قرارداد آتی و اختیار معامله در بورس کالای ایران در حال معامله هستند، که دارایی پایه قراردادهای آتی زعفران رشته‌ای بریده ممتاز که تحت‌عنوان زعفران نگین شناخته می شود و قرارداد اختیار معامله نیز سکه طلا است. در قراردادهای آتی زعفران که شامل دو سررسید آبان ماه و دی ماه سال‌جاری است، معاملات با حجم بالایی دنبال می‌شود به‌طوری که در بسیاری از روزها حجم قراردادها از ۱۰۰ هزار فراتر می‌رود؛ با توجه به اندازه هر قرارداد که معادل ۱۰۰ گرم است، بنابراین در بسیاری از روزها حدود ۱۰ تن زعفران در این بازار معامله می‌شود.  در مورد قراردادهای اختیار معامله سکه طلا نیز در حال‌حاضر دارای سررسید دی ماه امسال است.

 اقدامات جدید

اقدامات توسعه‌ای بورس کالا در راستای بازار مشتقه ایجاد تنوع در دارایی‌های پایه قراردادهای آتی و اختیار معامله است که در حال‌حاضر در رابطه با قراردادهای آتی برنامه راه‌اندازی قراردادهای آتی زعفران‌پوشال در دستور کار قرار دارد و به‌زودی این قرارداد راه‌اندازی خواهد شد. همچنین در خصوص قراردادهای اختیار معامله نیز برنامه راه‌اندازی قراردادهای اختیار معامله روی زعفران نگین و پوشال در حال بررسی است که پیش‌بینی می‌شود طی هفته‌های آینده معاملات آنها راه‌اندازی شود. همچنین قرارداد آتی در خصوص سایر کالاها نیز در حال بررسی است که در صورت نهایی‌شدن اطلاع‌رسانی خواهد شد.

پرمعامله‌ترین ابزارهای مشتقه در تمامی بورس‌های دنیا شامل قراردادهای آتی و اختیار معامله است. بیشتر بورس‌های کالایی و غیرکالایی در دنیا پس از راه‌اندازی این قراردادها به دنبال توسعه و ایجاد تنوع در دارایی‌های پایه این قراردادها برنامه‌ریزی می‌کنند، که اولویت اول بورس کالای ایران نیز در همین راستا است.

در کنار این موضوع ابزارهای دیگر مشتقه شامل پیمان‌های آتی یا همان قراردادهای فوروارد و قراردادهای سوآپ کالایی است؛ در خصوص این دو ابزار، بورس کالای ایران به دنبال راه‌اندازی پیمان‌های آتی کالایی است که مطالعات مربوطه در این‌خصوص انجام شده است که در نهایت این ابزار در شورای فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در سال گذشته تصویب شد. همچنین دستورالعمل مربوطه نیز جهت راه‌اندازی معاملاتی این ابزار توسط این بورس تدوین شده است که در حال‌حاضر در حال پیگیری تصویب این دستورالعمل در سازمان بورس و اوراق بهادار است.

 نگاهی به مزایا

کارکرد اصلی قراردادهای مشتقه ایجاد ابزاری جهت پوشش ریسک نوسانات قیمتی است. به عنوان مثال یک کشاورز زعفران‌کار می‌تواند قبل از برداشت محصول خود که معمولا در آبان ماه انجام می‌شود از طریق قراردادهای آتی زعفران سررسید آبان ماه اقدام به فروش محصول خود به قیمت قطعی و مشخص کند. زیرا معمولا در فصل برداشت به دلیل افزایش عرضه محصول قیمت کاهش می‌یابد. بنابراین از طریق قرارداد آتی کشاورز می‌تواند ریسک مربوط به کاهش قیمت زعفران در فصل برداشت را از بین ببرد.  علاوه بر این یکی از مهم‌ترین مزیت قراردادهای مشتقه خاصیت اهرمی این قراردادهاست، به این معنی که معامله‌گران می‌توانند تا چند برابر سرمایه خود معامله کنند. همچنین امکان اخذ موقعیت تعهدی فروش نیز در این بازار وجود دارد. به‌طوری‌که معامله‌گران بدون داشتن کالا در حال‌حاضر می‌توانند اقدام به اخذ موقعیت تعهدی فروش کنند. زیرا تحویل قراردادهای مشتقه در تاریخ مشخصی در آینده خواهد بود و لزومی ندارد که هنگام اخذ موقعیت فروش کالای مربوطه موجود باشد، بلکه تا زمان سررسید فروشنده فرصت دارد یا کالا را تامین کند یا از طریق اخذ موقعیت خرید از بازار خارج شود.

 

اخبار مرتبط