افزایش آگاهی عمومی

ترامپ با جایگزین کردن مقررات مربوط به تولید و مصرف زغال سنگ با قانون انرژی‌های پاک، به ایالت‌ها و نه دولت فدرال، اجازه داد کنترل بیشتری بر نیروگاه‌های با سوخت زغال سنگ داشته باشند. آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا اعلام کرده اقدام ترامپ هدف او در حوزه کسب سلطه آمریکا در حوزه انرژی را تحقق می‌بخشد، شغل‌های بیشتری ایجاد می‌شود و رشد اقتصاد افزایش پیدا خواهد کرد اما این نهاد همچنین پذیرفت که اقدام ریاست جمهوری سبب می‌شود هر سال تا سال ۲۰۳۰ به دلیل آلودگی هوا ۱۴۰۰ مرگ زودهنگام بیشتر رخ دهد. اثرات بلندمدت زیست محیطی این اقدام بسیار فراگیرتر خواهد بود. ترامپ سال گذشته نیز در اقدامی تعجب‌برانگیز آمریکا را از پیمان آب و هوایی پاریس خارج کرد. او معتقد است این تعهدات از رونق اقتصاد می‌کاهد و فرصت‌های شغلی را از بین می‌برد البته هیچ کس با او موافق نیست و کارشناسان معتقدند در نهایت زیان‌های بزرگ و بلندمدت به اقتصاد آمریکا وارد خواهد شد. حتی در آمریکا تلاش‌های ترامپ با مخالفت‌های جدی مواجه شده است. مسوول نهاد آمریکایی سرمایه‌گذاری مسوولیت‌پذیر و پایدار می‌گوید: «حرکت به سمت انرژی‌های پاک با قدرت ادامه دارد. بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ سرمایه‌گذاری برای مقابله با عوامل تغییرات آب و هوایی بیش از ۵ برابر شده و به بیش از هزار میلیارد دلار رسیده است.»

واقعیت این است که در آمریکا، شرکت‌های فعال در حوزه تولید انرژی از نور خورشید و باد ۱۰ برابر شرکت‌های استخراج زغال‌سنگ نیروی کار در استخدام خود دارند. همچنین سرمایه‌گذاران در حال خارج کردن سرمایه‌های خود از بخش‌های آلوده‌کننده محیط زیست هستند و مایلند به سمت تولید انرژی‌های پاک حرکت کنند. در ماه ژوئن امسال، بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس آمریکا صندوق سرمایه‌گذاری جدیدی تاسیس کرد که در شرکت‌های دوستدار محیط زیست سرمایه‌گذاری می‌کند. میزان جذب سرمایه‌ها به این صندوق چشمگیر بود و این امر نشان می‌دهد مردم و شرکت‌ها به ضرورت رعایت مقررات زیست محیطی و حرکت به سمت محیط زیست پاک آگاه هستند. خارج از آمریکا نیز شرکت‌ها و نهادها در حال افزایش سرمایه‌گذاری برای کمک به رونق بخش‌های هوادار محیط زیست هستند. بانک اچ‌اس‌بی‌سی که بزرگ‌ترین بانک اروپاست تامین مالی پروژه‌های جدید تولید زغال سنگ را در برخی کشورها ممنوع و تامین مالی پروژه‌های استخراج نفت و گاز از مناطق قطبی را محدود کرده است. همچنین سال گذشته ژاپن اعلام کرد تلاش برای گسترش سیاست‌های زیست محیطی و اجتماعی را بیشتر خواهد کرد. قرار است سهم دولت ژاپن در صندوق سرمایه‌گذاری بازنشستگی دولتی این کشور از سه درصد به ۱۰ درصد برسد. این صندوق بزرگ‌ترین صندوق از نوع خود در جهان است و هزار و ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه دارد. البته ضروری است در روش‌های مقابله با عوامل تغییرات آب و هوایی اصلاحاتی ایجاد شود. یکی از محققان موسسه تحقیقات اقتصادی لایبنیتز آلمان می‌گوید: «از سال ۲۰۰۰ تاکنون این کشور بیش از ۱۰۰ میلیارد یورو صرف کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای کرده اما هنوز به هدف خود یعنی کاهش ۴۰ درصدی انتشار این گازها تا سال ۲۰۲۰ نرسیده است.» به نظر می‌رسد ضروری است در تعیین اهداف، تشویق شرکت‌ها و دولت‌ها به همراهی با برنامه‌های زیست محیطی، تدوین قوانین و فناوری‌های مورد استفاده در رفع معضلات زیست محیطی تغییراتی ایجاد شود. مسلما حرکت به سمت تحقق اهداف زیست محیطی سریع نیست، زیرا موانع مختلفی وجود دارد. اما پایبندی به دنبال کردن اهداف و درک تاثیرات مثبت اقتصادی رفع این معضلات اهمیت بالایی دارد. اتحادیه اروپا قصد دارد تا سال ۲۰۳۵ میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را ۴۵ درصد کاهش دهد و تا آن سال میزان تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر را به ۲۷ درصد برساند. کارشناسان معتقدند اتحادیه اروپا در سیاست‌های زیست محیطی جدی است و اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه می‌توانند از تجارب این اتحادیه استفاده کنند. در برخی اقتصادهای نوظهور به ویژه چین اقداماتی برای کاستن از آلودگی هوا در حال انجام است. اما ساختارهای کنونی در این اقتصادها باید تغییر کند تا اهداف زیست محیطی قابل تحقق باشد. دولت چین در فصول سرد سال به کارخانه‌های فولادسازی دستور می‌دهد میزان تولید خود را ۵۰ درصد کاهش دهند. همچنین آنها باید از سنگ آهن با عیار بالا استفاده کنند تا آلودگی کمتری به وجود آید ،اما رسیدن به جایگاه بالا از لحاظ پاکیزگی محیط زیست بسیار زمانبر است.

چین به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان در دهه‌های اخیر آلودگی‌های زیست محیطی قابل ملاحظه‌ای را ایجاد کرده و به باور برخی کارشناسان، رونق و رشد دو رقمی اقتصاد بدون چنین تبعاتی امکان‌پذیر نبوده است. برنامه‌های دولت چین برای مهار آلودگی باید بسیار زودتر آغاز می‌شد اما معمولا حفظ رونق اقتصاد، پایین نگه داشتن هزینه‌ها، حفظ مزیت رقابتی و ایجاد تعداد کافی فرصت‌های شغلی در اولویت قرار می‌گیرند.

تحلیلگران معتقدند اقتصاد سبز به تغییرات بزرگ و عمیق در روش‌های تولید، مصرف و تعاملات اقتصادی بین کشورها نیازمند است و صرفا با کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای و افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر رسیدن به چنین اقتصادی ممکن نیست. در حال حاضر پکن، شانگهای و گوانگ ژو در فهرست ۱۰ شهر با بالاترین آلودگی هوا، صوت و نور قرار دارند. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده از هر ۱۰ انسان ۹ نفر در هوای آلوده تنفس می‌کنند و به نظر می‌رسد دولت‌ها و مردم این وضعیت را به‌عنوان یک امر طبیعی پذیرفته‌اند. همچنین این سازمان تخمین زده که هر سال ۷ میلیون نفر در جهان تحت تاثیر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.