همه احزاب در اقلیت
این سوال مطرح است که چرا انتخابات هفته آینده تا این اندازه مهم است؟ از دسامبر سال ۲۰۱۶ که ماتئو رنتزی از پست نخست‌وزیری ایتالیا استعفا داد- زیرا پیشنهادهای او برای اصلاح قانون اساسی ایتالیا در همه پرسی رای نیاورد- این کشور تحت ریاست موقت پائولو جنتیلونی قرار داشته است. این نگرانی عمیق وجود دارد که افزایش حمایت از سیاست‌های پوپولیستی سبب شود ایتالیا در سال‌های آینده از مسیر برنامه‌های مالی پایدار و ضروری خارج شود و اگر چنین اتفاقی رخ دهد شرایط مالی هم برای ایتالیا و هم برای دیگر اقتصادهای اروپایی نگران‌کننده‌تر خواهد شد. ایتالیا ۲۷۷۰ میلیارد دلار بدهی دارد که ۱۳۳ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است. این رقم ۲۰ درصد کل بدهی‌ها در منطقه یورو است. از سوی دیگر انتخابات روز یکشنبه زمانی برگزار می‌شود که اقتصاد ایتالیا تازه در مسیر بهبود قرار گرفته است، البته نرخ واقعی رشد هنوز هم ۶ درصد پایین تر از اوج آن در قبل از بحران مالی یک دهه پیش است. این نگرانی وجود دارد که دولت بعدی ایتالیا سیاست‌هایی که به رشد بهره وری و رونق اقتصاد منجر می‌شوند را اجرا نکند.
عامل دیگری که سبب نگرانی می‌شود برنامه بانک مرکزی اروپا برای کاهش سیاست‌های حمایتی است. بانک مرکزی اروپا در سال‌های اخیر برای کمک به رونق اقتصادی منطقه یورو و خارج کردن آن از رکود به اجرای برنامه‌های حمایتی پرداخته و نرخ‌های بهره را پایین نگه داشته است. اما مدتی است موضوع کاستن از برنامه‌های حمایتی مطرح شده است. از ماه ژانویه، خرید اوراق قرضه دولت‌های عضو منطقه یورو از سوی بانک مرکزی اروپا به ۳۰ میلیارد یورو در ماه کاهش یافته و قرار است از چند ماه دیگر نرخ‌های بهره بالا برده شود. اجرای برنامه مورد نظر بانک مرکزی اروپا و کاهش حمایت‌ها به بی‌ثباتی‌های مختلف در بازارها منجر می‌شود و تغییر دولت در ایتالیا همزمان با این بی‌ثباتی‌ها صورت خواهد گرفت.
در واقع افزایش نرخ‌های بهره سبب می‌شود استقراض برای دولت ایتالیا گران‌تر شود. این وضعیت دشوار ممکن است به دیگر اقتصادهای منطقه یورو لطماتی وارد کند. بانک مرکزی اروپا مجبور است از سیاست‌های انبساطی خود بکاهد؛ زیرا زیان‌های حاصل از تداوم این برنامه برای اقتصاد منطقه یورو بسیار بالاست. از سوی دیگر اگر نتیجه انتخابات هفته آینده، تشکیل یک دولت ضعیف باشد این دولت نمی‌تواند قوانین مهم و ضروری را به سرعت تصویب کند و در این حالت، تلاش‌های کنونی فرانسه و آلمان برای یکپارچه‌تر کردن منطقه یورو با موانعی مواجه خواهد شد. به این معنا که این یکپارچگی ممکن است متوقف شود. اما مهم‌ترین تحولات پس از انتخابات هفته آینده چه خواهد بود؟ رئیس مرکز مطالعات اروپا و اوراسیا در دانشگاه جانز هاپکینز می‌گوید: «موضوعات اصلی در مبارزات انتخاباتی، به مساله مالیات‌ها در شکل‌های مختلف آن مربوط است. احزاب شرکت‌کننده در انتخابات برنامه‌های خاص خود را در زمینه دریافت مالیات ارائه کرده‌اند. آنها باید توجه داشته باشند که با ارائه برنامه‌های مورد علاقه مردم که احتمالا برای اقتصاد زیان‌بار خواهد بود، در نهایت کشور به خطر می‌افتد و بر بدهی‌ها افزوده خواهد شد.»
این امیدواری وجود دارد که مردم به احزابی رای دهند که برنامه‌های معقول و مناسب اقتصادی و مالی برای آینده دارند نه احزابی که برنامه‌های پوپولیستی ارائه کرده‌اند تا رای بیشتری جذب کنند. نکته مهم دیگر، سیاست‌هایی است که دولت آینده در حوزه همکاری با منطقه یورو اتخاذ خواهد کرد. برخی احزاب شرکت‌کننده در انتخابات مایل نیستند ایتالیا در منطقه یورو باقی بماند. رای بالای این احزاب در انتخابات هفته آینده ابهام‌هایی درباره آینده پدید خواهد آورد و هرگونه ابهام به اقتصاد ایتالیا و منطقه یورو لطمه وارد می‌کند. اقتصاد منطقه یورو در چند فصل اخیر وضعیت بهتری داشته؛ اما هنوز هم ریسک‌های متعدد و جدی وجود دارد که باید به آنها توجه شود. در واقع اگر بحث خروج ایتالیا از منطقه یورو جدی شود، شرایط نگران‌کننده‌تر خواهد شد. حزب پوپولیست ۵ ستاره، قبلا خواستار خروج ایتالیا از منطقه یورو شده بود؛ اما تغییر اخیر در رهبری این حزب سبب شده موضع‌گیری آن در قبال عضویت ایتالیا در منطقه یورو نرم‌تر شود. در آن سوی طیف سیاسی، لیگ شمالی وجود دارد که از سه حزب تشکیل شده و مخالف عضویت ایتالیا در منطقه یورو است؛ زیرا معتقد است سیاست‌های یکپارچه منطقه یورو به نفع این کشور نیست.
در واقع انتخابات سراسری هفته آینده ایتالیا، یک همه پرسی درباره دیدگاه مردم درباره عضویت این کشور در منطقه یورو است. یکی از معیارهای مردم برای رای دادن به نامزدها موضعی است که آنها در برابر این موضوع می‌گیرند. عده‌ای از مردم معتقدند بخشی از مشکلات مالی و اقتصادی این کشورها حاصل عضویت در منطقه یورو است. دولت موقت ایتالیا در ماه‌های اخیر تغییراتی در قوانین انتخابات ایجاد کرده که به نفع احزابی است که قبل از برگزاری انتخابات ائتلاف تشکیل می‌دهند. به این ترتیب جنبش پوپولیستی ۵ ستاره شانس کمتری برای جذب آرای بالا دارد. جان رینز، تحلیلگر سیاسی می‌گوید: «با توجه به تغییراتی که در قوانین انتخابات اعمال شده اکنون درباره پیروزی جنبش پنج ستاره نگرانی کمتری وجود دارد. این خبری مثبت است البته باید به این موضوع توجه کرد که در نظرسنجی‌ها مشخص شده که عده زیادی از مردم طرفدار این حزب هستند.
در نظرسنجی اواسط ماه ژانویه مشخص شد این جنبش ۲۹ درصد آرا را تصاحب خواهد کرد. پس از آن، حزب دموکراتیک رنتزی با ۲۴ درصد و حزب «فورزا ایتالیا» متعلق به سیلویو برلوسکونی با ۳/ ۱۵ درصد آرا قرار دارند. با این حال هیچ یک از آنها در موقعیتی قرار ندارند که بتوانند اکثریت آرا را کسب کرده و دولت تک حزبی تشکیل دهند. پیش‌بینی شده در انتخابات هفته آینده یک پارلمان غیر یکپارچه تشکیل می‌شود. ائتلاف راست میانه بزرگ‌ترین ائتلاف مجلس آینده خواهد بود؛ اما جنبش ۵ ستاره بزرگ‌ترین حزب این مجلس است و هیچ یک از احزاب اکثریت را کسب نخواهد کرد. به این ترتیب حزب برلوسکونی یک بازیگر کلیدی در هر ائتلاف خواهد بود. حزب محافظه‌کار برلوسکونی در این انتخابات با دو شریک ائتلافی شرکت خواهد کرد: حزب راست‌گرای افراطی برادران ایتالیا و لیگ شمالی. با این حال برلوسکونی نمی‌تواند بار دیگر نخست‌وزیر ایتالیا شود؛ زیرا برای او داشتن مناصب دولتی ممنوع است.
این درحالی است که نباید نفوذ او را در انتخابات نادیده گرفت. برلوسکونی همواره در دو دهه اخیر در ایتالیا محبوب بوده است. میزان محبوبیت او همیشه بالا بوده و به احتمال زیاد دولت آینده به نوعی تحت تاثیر تصمیم‌های او قرار خواهد داشت. برلوسکونی در گذشته سه بار نخست‌وزیر ایتالیا بوده است. مذاکرات تشکیل دولت در ایتالیا مذاکراتی بسیار پیچیده و دشوار است. در نهایت انتظار می‌رود این مذاکرات به تشکیل یک دولت دست راستی و بی ثبات با محوریت حزب فورزا ایتالیا و حزب دموکراتیک منجر شود. دولت آینده دولتی قدرتمندی نخواهد بود و انتظار نمی‌رود بتواند قوانین مربوط به اصلاحات ساختاری را به تصویب رساند.
ارسال نظر