محصولات با بهرهوری بالای آب کدامند؟
به گفته او، دلیل اینکه بهرهبرداران روی کشت بعضی از محصولات مثل هندوانه، گوجهفرنگی، سیبزمینی، چغندرقند و برنج خیلی اصرار دارند و این محصولات را کشت میکنند، بهرهوری فیزیکی بالای آب آبیاری و اقتصادیبودن کشت این محصولات است.
۲ شاخص برای اندازهگیری مصرف آب
مجری طرح سامانههای نوین آبیاری با بیان اینکه دو شاخص اندازهگیری آب مصرفی محصولات زراعی و باغی با توجه به اهمیت مصرف آب در برنامهریزیها و تصمیمگیریها وجود دارد، گفت: یک شاخص اینکه نیاز تبخیر و تعرق محصول در واحد سطح اندازهگیری میشود و مشخص خواهد شد بهرهبردار چقدر به محصولات مختلف آب داده و شاخص دیگر هم نیاز کلی تولید این محصولات در سطح کشور است که با توجه به سطح زیرکشت محصولات و نیاز به آبیاری در واحد سطح، این رقم سنجیده میشود.
هندوانه محصولی کمآببر
عباسی به مصرف حدود ۴۷۰۰ مترمکعب آب در هکتار در محصول هندوانه براساس ارزیابیها اشاره کرد و افزود: اگر شاخص مقدار آب موردنیاز در واحد سطح را اندازه بگیریم، محصولی مثل هندوانه یک محصول آببر بهحساب نمیآید. وی ادامه داد: از نظر ما هندوانه در بین ۳۵ محصول مورد مطالعه از نظر مصرف آب، جزو چند محصول ردیف آخر است. گندم، جو، سویا، هندوانه، زعفران و کلزا در ته لیست ۳۵ محصولی ما قرار دارند. در عوض یک محصولی مثل نیشکر، خرما، انار، یونجه و چغندر از لحاظ آببری در گروه پرآبخواهها دستهبندی میشوند. مجری طرح سامانههای نوین آبیاری گفت: با نگاهی دیگر به این محصولات و لحاظکردن سطح زیرکشت، محصولی مثل گندم که بیش از یکمیلیون و ۹۰۰هزار هکتار سطح زیرکشت آبی آن است، در رتبه اول از لحاظ آببری قرار میگیرد اما این محصول استراتژیک است و ما حتما باید آن را تولید کنیم.
او برنج را دیگر محصول آببر و در رتبه دوم برشمرد و بیان کرد: یونجه، خرما و پسته از منظر سطح زیرکشت در رده محصولات آببر قرار میگیرند، درحالیکه با لحاظکردن سطح زیرکشت هندوانه، بازهم این محصول در گروه آببرها قرار نمیگیرد زیرا کل آب موردنیاز گندم یا برنج در کشور چیزی حدود ۱۰میلیارد مترمکعب میشود، یونجه هفت تا هشتمیلیارد مترمکعب آب نیاز دارد، ولی هندوانه برای کل سطح زیرکشت خود کمتر از نیممیلیارد مترمکعب آب نیاز دارد.
عباسی ادامه داد: علاوهبر اینکه میزان نیاز آبی هندوانه کم است، سطح زیرکشت آن نیز محدود است. حدود ۱۰۰هزار هکتار کل سطح زیرکشت هندوانه کشور است و چهارهزار و ۷۰۰مترمکعب در هکتار بهعنوان آب آبیاری برای تولید این محصول مصرف میشود.
کل آب موردنیاز برای تولید این محصول ۴۷۰ تا ۴۸۰میلیون مترمکعب و کمتر از نیممیلیارد مترمکعب آب خواهد بود. مجری طرح سامانههای نوین آبیاری گفت: گندم درست مثل هندوانه کمتر از پنجهزار مترمکعب آببری در هر هکتار دارد اما چون سطح زیرکشتش زیاد است، با لحاظکردن سطح زیرکشت یک محصول آببر بهحساب میآید.
او افزود: مصرف آب برنج هم به نسبت همسطحش زیاد است، ۶۰۰هزار هکتار سطح زیرکشت برنج است و از لحاظ مقدار آب آبیاری در واحد سطح حدود ۱۰هزار مترمکعب، یا کمی بالا و پایین آببری دارد. حدود ۹ تا ۱۰میلیارد کل آب موردنیاز تولید برنج در کشور است. سطح زیرکشت یونجه ۵۵۰ تا ۶۰۰هزار هکتار است و نیاز در واحد سطح این محصول هم به نسبت زیاد است. بهطور متوسط در هکتار ۱۳ تا ۱۴هزار مترمکعب آب نیاز دارد و کل نیازش در کشور ۵/ ۷میلیارد مترمکعب میشود.
محصولات پرآببر و کم آببر
به گفته عباسی پنج محصول آببر از لحاظ حجم آب در واحد سطح شامل؛ نیشکر با نیاز حدود ۳۲هزار و ۵۰۰ مترمکعب در هکتار، خرما با نیاز حدود ۱۹هزار و ۳۰۰ مترمکعب در هکتار، انار با نیاز ۱۴هزار و ۸۰۰مترمکعب در هکتار، یونجه با نیاز ۱۳هزار و ۳۰۰ مترمکعب در هکتار، چغندر با نیاز آبی ۱۱هزار و ۶۰۰ مترمکعب در هکتار و پیاز با نیاز ۱۰هزار و ۶۰۰ مترمکعب در هکتار به ترتیب در رتبههای اول تا ششم قرار میگیرند. وی ادامه داد: پنج محصول آخر شامل گندم با نیاز آبی پنجهزار و ۱۰۰ مترمکعب در هکتار، جو با نیاز آبی چهارهزار و ۹۰۰ مترمکعب در هکتار، سویا با نیاز آبی حدود چهارهزار و ۸۵۰ مترمکعب در هکتار، هندوانه با نیازحدود چهارهزار و ۷۰۰، زعفران با حدود چهارهزار و ۶۰۰ و کلزا با حدود دوهزار و ۸۰۰مترمکعب در هکتار هستند.