تاکتیک دفاعی متولی تجارت

او در دفاع از عملکرد تجاری دولتی ایران به ابعادی مختلف از فعالیت‌های انجام‌گرفته اشاره می‌کند؛ از جمله از این مساله خبر می‌دهد که در صورتی‌که تسهیل امور بانکی و مالی در حیطه وظایف او نیست اما با پیگیری این مساله، اکنون موفقیت‌هایی در این زمینه کسب شده‌است؛ برای نمونه در تعامل با بانک‌های روسیه. او به هدف رسیدن به صادرات ۵۲‌میلیارد دلاری تا پایان سال‌اشاره کرد و آن را هدفی ممکن دانست. این مقام دولتی همچنین به نیاز به همکاری بخش‌خصوصی پرداخت و از برخی اقدامات اتاق بازرگانی در این مدت، از جمله همراهی در سفرهای تجاری و اظهارنظرهای تخصصی تقدیر کرد. او برخی از مشکلات تجارت در ایران را سیاسی و فرهنگی خواند و برای نمونه از بخشی‌‌‌‌‌نگری در برخی سازمان‌ها و نیز حساسیت نابجای رسانه‌‌‌‌‌ها یاد کرد. جز این پیمان‌‌‌‌‌پاک معضل قدیمی تعدد قوانین را پیش‌کشید و از طرحی برای تشکیل یک سازمان با نام شورای‌عالی تجارت برای حذف قوانین دست‌‌‌‌‌وپاگیر اطلاع داد اما گفت برخی اعضای دولت ملاحظاتی برخلاف تشکیل آن دارند.

تجارت با کشورهای دوست

علیرضا پیمان‌پاک با اشاره به تاکید دولت سیزدهم برای فعال‌کردن دیپلماسی اقتصادی و تجاری گفت: آماری که امروز با پیگیری این سیاست رقم خورده است، نشان از اثربخشی آن دارد. بنا به آمار تجارت خارجی، در سال‌اول کار دولت ۴۰‌درصد افزایش صادرات در بخش غیرنفتی کشور داشته‌‌‌‌‌ایم. بنا به اعلام پیمان‌پاک هدف‌گذاری دولت، برای رساندن سطح صادرات به ۵۲‌میلیارد دلار تا پایان سال‌است. او بیان کرد: با وجود تمامی مشکلات و چالش‌های بسیار از جمله آزادسازی قیمت‌ها که بیشترین اثر را بر صنایع غذایی گذاشت و نیز جنگ اوکراین که به سبب تخفیف‌های روسیه در بازار فلزات، موجب بحران در بازار محصولات فلزی ایران شد و نیز ناآرامی‌‌‌‌‌های داخلی که در رفت و آمد داخلی اختلال ایجاد‌کرده بود، عملکرد تجاری کشور قابل‌قبول بوده‌است.

پیمان‌‌‌‌‌پاک سپس با اشاره به نقش سازمان توسعه تصریح کرد: ما در سازمان عهده‌‌‌‌‌دار رفع موانع حوزه تجارت هستیم و باید در راستای توسعه صادرات عمل کنیم. این مقام دولتی ‌‌‌‌‌می‌گوید مناطقی نظیر آفریقا، شرق آسیا و آمریکای‌لاتین ظرفیت‌هایی برای تجارت دارند که چون از نظر سیاسی در تقابل با ایران قرار ندارند، می‌توان از آن استفاده کرد، از همین‌رو او از فهرست‌کردن اولویت‌های طرف‌‌‌‌‌های تجارت ایران با مذاکره و مشورت با تشکل‌های مربوطه خبر داد. موضوع دیگری که رئیس سازمان توسعه‌تجارت به آن اشاره کرد اعزام و پذیرش هدفمند و نظام‌‌‌‌‌مند هیات‌‌‌‌‌های تجاری بود که به توضیح او به تناسب گروه‌های کالایی و نیاز کشورهای مقصد شناسایی و بر اساس آن هیات‌‌‌‌‌های تجاری اعزام شدند. او در ادامه افزود: باید در این زمینه از اتاق بازرگانی نیز تشکر کرد؛ اعضای اتاق بازرگانی در برخی از سفرها همراه بودند و در کنار رئیس‌‌‌‌‌جمهور و وزیر حضور داشتند.

پیمان‌‌‌‌‌پاک به شکل ویژه از اتاق تهران نام برد و از همکاری آن در پذیرش ۱۰ هیات تجاری روسیه و هیات‌‌‌‌‌های مختلف تجاری‌آفریقا قدردانی کرد. متولی تجارت کشور در بحث توسعه بازار به برقراری ارتباط پلتفرم‌های تجاری ایران با کشورهای هدف پرداخت و از ایجاد پاویون‌‌‌‌‌های تجاری ایران در چین، روسیه، عمان و صربستان خبر داد. به گفته او شناسایی واردکنندگان معتبر در کشورهای مقصد و برقراری ارتباط آن با واردکننده ایرانی از دیگر اقدامات سازمان متبوع او برای توسعه‌تجارت بوده‌است.  پیمان‌‌‌‌‌پاک در سخنان خود به انتقاداتی مبنی‌بر استفاده نکردن از ظرفیت بخش‌خصوصی و تلاش برای برقراری ارتباط مناسب با بخش‌خصوصی در زمینه تاسیس و اعطای جواز مراکز تجاری و نیز همکاری با اتاق‌های مشترک اشاره کرد. او نمونه این همکاری موفق را اتاق مشترک ایران و عمان عنوان کرد و از اینجا گریزی به انتخابات اتاق‌های بازرگانی زد و اظهار کرد: ‌‌‌‌‌با آیین‌‌‌‌‌نامه جدید فعالیت اتاق به سطحی تخصصی‌‌‌‌‌تر ارتقا پیدا می‌کند و طبق آمار ما در هیات نظارت آمار مشارکت‌‌‌‌‌کنندگان نیز نسبت به دوره‌‌‌‌‌های قبل افزایش پیدا کرده‌است. او گام بعدی را اصلاح و بهبود انتخابات اتاق مشترک عنوان و اتاق‌های مشترک را بازوی تخصصی و بین‌المللی حوزه تجارت کشور اعلام کرد. 

این مقام رسمی تجارت کشور با ذکر این نکته که توسعه بازار در کوتاه‌مدت اتفاق می‌افتد توضیح داد: با آشنایی تجار یک بازار گشوده می‌شود و این زمان‌بر نیست اما برای اینکه تجارت؛ در واقع پیش برود نیاز به ارتقای حوزه‌های زیرساختی نظیر لجستیکی و گمرکی و نیز حل مباحث مربوط به نقل و انتقالات مالی هستیم. او به ذکر نمونه‌‌‌‌‌هایی نظیر آستارا پرداخت و ظرفیت‌های بندری و گمرکی ایران در شمال را با حجم کنونی تجارت نامتناسب توصیف کرد.  پیمان‌‌‌‌‌پاک درباره تجارت آزاد و ترجیحی کشور نیز سخنانی ایراد کرد و در برشمردن نکات مثبت این توافق‌‌‌‌‌ها تاکید کرد: مشکلات صادرکنندگان ما با رقبا برای نمونه ترکیه فقدان قابلیت رقابت به دلیل نرخ‌های گمرک و عوارض بود؛ بنابراین با فعال‌سازی تجارت ترجیحی و تجارت آزاد برای غلبه بر این مشکل سعی می‌شود. او امضای تفاهم‌نامه ایران و اتحادیه اوراسیا را نخستین قرارداد تجاری آزاد چند ملیتی ایران توصیف کرد و ادامه داد: حجم تجارت کشورهای اوراسیا ۷۰۰‌میلیارد دلار است و ترکیه و چین در این منطقه قرارداد تجارت آزاد ندارند که مزیتی برای ایران محسوب می‌شود. معاون وزیر صمت همچنین از تلاش برای امضای قراردادهای مشابه با کشورهای عضو آسه‌‌‌‌‌آن اطلاع داد و گفت در این منطقه پیمان تجاری با اندونزی در مراحل نهایی تصویب است.

یک نهاد تجاری دیگر؟

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تعدد قوانین دست‌‌‌‌‌وپاگیر تجاری در ایران تصریح کرد: بنا بود با تاسیس شورای‌عالی تجارت این مشکلات حل شود اما در بخش‌هایی از دولت در این زمینه ملاحظاتی وجود دارد.  پیمان‌‌‌‌‌پاک بار دیگر از فرهنگ تجاری ایران انتقاد کرد و صادرات مازاد تولید را سیاستی ناکارآمد دانست که باید با تولید به قصد صادرات جایگزین شود. این مقام دولتی همچنین بیان کرد: با وجودی که در حیطه وظایف سازمان توسعه‌تجارت پرداختن به مشکلات مالی وجود ندارد اما جهت تسهیل امر تجارت با ورود به این حوزه اقداماتی صورت‌گرفته‌است. او افزود: پیشرفت‌‌‌‌‌هایی در این زمینه‌‌‌‌‌ها صورت‌گرفته‌است که از جمله می‌توان به آغاز ارتباط پیام‌رسان‌های بانک‌های روسیه و ایران و نیز تغییر رویه صندوق ضمانت صادرات اشاره کرد.  او همچنین فعال‌شدن تهاتر با حجمی معادل ۲ تا ۳‌میلیارد دلار را به ‌دستاورد تجاری تعبیر کرد و تجارت به این شیوه را سودآور دانست، چراکه در غیر‌این‌صورت تجار وارد این معامله نمی‌‌‌‌‌شدند. پیمان‌‌‌‌‌پاک همچنین فروش ارز با نرخ توافقی، تعبیه تالار دوم ارزی و نیز وارد‌کردن شمش طلا برای رفع تعهد ارزی صادرکنندگان را از دیگر خدمات سازمان متبوع خود در راستای تسهیل امر تجارت خواند.

رئیس سازمان توسعه‌تجارت در پاسخ به سوالی درباره چگونگی پیشرفت مسائل مربوط به رفع تعهد ارزی صادرکنندگان تاکید کرد: در زمانی‌که اختلاف قیمت میان نرخ رسمی و بازار آزاد کم بود و جلسات هفتگی فعالان اقتصادی در سازمان توسعه‌تجارت برقرار بود، بازگشت ارز صادراتی در موقعیتی مناسب قرار داشت و به میزان ۸۵‌درصد آن بازگشت، اما نظر رئیس پیشین بانک‌مرکزی بر انتقال کمیته اقدام ارزی و اقدام جدی در مورد مساله رفع تعهد بود. معاون وزیر صمت تاکید کرد: برخی به‌ویژه صادرکنندگان، می‌گویند پیمان‌‌‌‌‌سپاری ارزی را باید ملغی کرد؛ اما توجه ندارند که این قانون است و دولت شأن قانون‌گذاری ندارد.  پیمان‌‌‌‌‌پاک در ادامه توضیح داد که همه پشتیبانی‌[در برابر] تحریم از نفت و میعانات صورت‌گرفته درحالی‌که اکنون نیازمند حمایت از بخش‌خصوصی ارز آور هستیم. او همچنین از اخلاق تجاری برخی نهادها گلایه کرد و گفت: برای نمونه در تجارت با سوریه ما بر سر چند کالا مشکل داریم که بسیار جزئی است اما با ممنوعیت واردات آنها از سوریه کل توافق از بین رفته‌است؛ یا درباره تجارت با پاکستان ما امکان صادرات ۷۰۰‌هزار‌ تن سیب را داریم اما به دلیل ممنوعیت واردات نارنگی پاکستان که کل تولیدش ۳۰‌هزار‌ تن است توافق تجارت آزاد با مشکل مواجه است. پیمان‌‌‌‌‌پاک بخش دیگری از این روال نامناسب تجاری را با ذکر مثالی توضیح داد و بیان کرد: ‌‌‌‌‌با به‌وجود آمدن خلأ بازار روسیه، هرکس آمد و سهم خود را گرفت، اما در کشور ما انواع و اقسام دلایل سیاسی و تاریخی به میان آوردند که با روسیه تجارت نکنید.