تنظیم بازار آی‌تی با کالاهای قاچاق
درشرایط کنونی به‌هم ریختگی بازار آی‌تی به چه دلیل است؟
این به‌هم ریختگی ناشی از ممنوعیت یکباره ثبت‌سفارش و در کنار آن ورود کالاهای دست دوم مثل لپ‌تاپ قاچاق در بازار است.
اردیبهشت‌ماه امسال بخشنامه‌ای از سوی سازمان توسعه تجارت ابلاغ شد که بر مبنای آن ملاک‌عمل ثبت‌سفارش، میانگین سابقه واردات دو سال‌اخیر واردکنندگان است، یعنی جمع واردت دو سال‌آخر تقسیم به دو باید اجرا شود. این اتفاق باعث شد بازار کالاهای ما به‌هم بریزد، زیرا سال‌گذشته معاونت اقتصادی رئیس‌جمهور سقف واردات را برداشت. کالای آی‌تی اگرچه یک کالای فناور است، اما واردات آنها نیازمند گذراندن پروسه خاصی است که این برای ما که تحریم هستیم سخت‌تر است. دوستان ما در امارات و قطر دفتر نمایندگی می‌زنند. این دفاتر را با یک شریک خارجی راه‌اندازی می‌کنند؛ چون مجبور هستند صاحب دفتر را یک فرد خارجی انتخاب کنند، در غیر این‌صورت نمی‌توانند کالا خریداری کنند. حال تصور کنید ما با این سختی تحریم را دور می‌زنیم تا کالا وارد کشور کنیم، ناگهان با تحریم‌های داخلی مواجه می‌شویم.
یکی از وعده‌های دولت سیزدهم از همان ابتدا پایان دادن به سیاست‌های ناگهانی بود. آیا پیش از این تصمیم اطلاع‌رسانی نشده بود؟
خیر، هیچ اطلاع‌رسانی نشده بود، به‌همین‌دلیل نیز از زمانی‌که سقف واردات برداشته شد؛ واردکننده‌ای سقف را پر نمی‌کرد چون می‌دانست نیازی ندارد دفعه بعد براساس میانگین وارداتش، ثبت‌سفارش جدید انجام دهد. برهمین اساس نیز واردکننده آنقدر صبر می‌کرد تا بتواند بیشترین تخفیف را از شرکت مادر بگیرد و در واقع کالا را با قیمت مناسب خریداری کند. با این روش هم سود خوبی خودش می‌کرد و هم با قیمت مناسب کالا وارد کشور می‌شد. با این نگاه خیلی‌ها در اسفند خرید نکردند و گذاشتند فروردین و پس از آنالیز بازار در اردیبهشت‌ماه ثبت‌سفارش را انجام دهند، چون تعطیلات عید را داشتیم و ارز هم وضعیتش مشخص نبود؛ در ضمن صحبت از توافق بود. در نهایت این واردکنندگان زمانی‌که در اردیبهشت رفتند تا ثبت‌سفارش کنند، دیدند که امکان ثبت‌سفارش ندارند. وقتی ما پیگیر شدیم که چرا امکان ثبت‌سفارش نیست؟ اعلام کردند چون سال‌گذشته خرید نداشتید. این درحالی است که برای کالای آی‌تی نمی‌توان با این روش تصمیم‌گیری کرد. شما به یاد دارید، کرونا که آمد مدارس و دانشگاه‌ها آنلاین شدند؛ درخواست وبکم شد و ما با کمبود شدید وبکم روبه‌رو شدیم. این اتفاق نشان می‌دهد ما باید با زمان زندگی کنیم، اما سیاستگذاران بدون اینکه اتحادیه را دخیل کنند؛ برای ما تصمیم می‌گیرند.
چطور یکباره بازار از وبکم پر شد؟
بازار با وبکم قاچاق پر شد، چون ما نامه زدیم نیازمند وبکم هستیم و ثبت‌سفارش را باز‌کنید؛ اما هیچ اتفاقی نیفتاد. الان هم شرایط نامساعد است، چون قیمت جهانی کالاهای آی‌تی رشد کرده است. عوارض گمرکی با تغییر نرخ ارز ۴۲۰۰ به نیما رشد کرده است. از طرفی تاجر یک‌ماه به‌دنبال ثبت‌سفارش است و یک‌ماه باید در صف بانک مرکزی باشد تا ارز بگیرد؛ همه اینها باعث می‌شود قیمت تمام‌شده کالا رشد کند. چرا انتظار برای ثبت‌سفارش و صف بانک مرکزی باید بر رشد قیمت بیفزاید. تاجر بدون سود نمی‌تواند کار کند. تجار باید درآمدی داشته باشند تا بتوانند زندگی کاریش را ادامه بدهند. وقتی قیمت کالا بالا می‌رود کالای دست‌دوم قاچاق می‌شود چون یکسری توان خرید کالای گران را ندارند. در این بین با تحریم درونی دچار مشکل می‌شویم و باز بازار به‌هم ریخته‌تر از قبل می‌شود.
الان چقدر با رشد قیمت مواجه هستیم؟
چون الان بازار در رکود است؛ ما رشد قیمتی غیر عادی از طرف اعضا نداریم، اما مساله این است که باتوجه به اینکه ارز محاسباتی ۴۲۰۰تومانی به نیما تغییر کرده است، کالا در بدو ورود ۷درصد به قیمتش اضافه می‌شود. در کنار این رشد ما افزایش ناشی از ارزش‌افزوده را هم داریم، اگرچه کالاهای ما ماخذش ۵درصد است، اما مالیات ارزش‌افزوده آن همچون سایر کالاها ۹درصد است.
الان کمبودی در بازار نداریم؟
الان کمبود بازار را قاچاقچی‌ها تامین می‌کنند، نه تجار، نه کسی که مالیات می‌دهد، نه کسی که ایجاد شغل می‌کند.
الان چند درصد کالای ما قاچاق است؟
بین ۱۵ تا ۲۰درصد کالای ما قاچاق است.
ظاهرا در این شرایط استاندارد قوانین سختگیرانه‌تری برای شما وضع کرده؛ درست است؟
بله الان استاندارد یک بخشنامه جدید داده که برمبنای آن کالایی که قبلا می‌آوردیم باید مجددا موردتایید آن قرار گیرد، در واقع باید دوباره نمونه‌گیری شود و بابتش باید ما هزینه کنیم، اما قبلا ۱۰ قلم لپ‌تاپ داشتیم، همه یک برند، با مدل‌های مختلف یک لپ‌تاپ می‌دادیم برای چک کردن اما الان همه ۱۰قلم را باید بدهیم، اینطوری ۱۰قلم لپ تاپ ما دست دوم می‌شود و واردکننده آن را باید با ضرر هنگفت بفروشد یا ضرر آن را سرشکن کند بر روی سایر کالاهایش که این موضوع مجددا به خریداران کالا فشار وارد می‌کند.
