فائو گزارش کرد؛ چشم‌انداز بازار جهانی مواد غذایی
رونق تجارت غذا در دوران نااطمینانی
این گزارش همچنین بر این نکته اشاره دارد که جریانات تجارت در طول سال‌جاری که جهان همچنان با تاثیرات همه‌‌گیری کرونا دست و پنجه نرم می‌کند به قله‌های جدیدی رسیده است؛ در واقع تجارت مواد غذایی در سطح جهانی، بالاخص مواد غذایی کمتر فاسدشدنی، نسبت به کالاهای تجاری دیگر قدرتمندتر عمل کرده‌است. این امر باعث شده تا پیش‌بینی فائو از واردات مواد غذایی در سال ۲۰۲۱ به ۷۲/ ۱ هزار میلیارد دلار برسد که ۱۲درصد از بالاترین میزان خود یعنی ۵۳/ ۱ هزار میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰، بالاتر است. با این وجود، روند افزایشی قیمت‌ها بر نگرانی‌ها از بابت افزایش هزینه‌ها دامن زده است که می‌تواند بر روند رو به وخامت کمی و کیفی رژیم‌های غذایی در کشورهای آسیب پذیر، سایه بیندازد.گزارش چشم‌انداز بازار غذا که دو بار در سال توسط سازمان خوار بار و کشاورزی ملل متحد منتشر می‌شود، ارزیابی مفصلی از روندهای عرضه و تقاضای مواد غذایی شامل غلات، روغن‌های نباتی، شکر، گوشت، لبنیات و ماهی ارائه می‌دهد. این گزارش به روندهای بازارهای آتی و هزینه‌های حمل مواد غذایی نیز می‌پردازد.براساس یافته‌های شاخص قیمت مواد غذایی فائو، شاخص قیمت جهانی مصرف‌کننده پروتئین‌ها در ماه مه سال ۲۰۲۱ حدود ۲۳ درصد بالاتر از مدت مشابه سال گذشته بوده است؛ کالری‌ها نیز در این دوره ۳۴ درصد نسبت به سال گذشته افزایش قیمت داشته‌اند و به بالاترین قیمت خود از ماه فوریه سال ۲۰۱۳ رسیده اند. مقایسه قیمت‌ها همچنین نشان می‌دهند گندم، غلات سخت و روغن‌های نباتی نسبت به گوشت، لبنیات و ماهی با افزایش قیمت‌های بالاتری مواجه بوده‌اند.
تولید جهانی مواد غذایی در میانه همه‌‌گیری
براساس گزارش فائو انتظار می‌رود تولید جهانی مواد غذایی اساسی در سال‌جاری افزایش یابد، به غیر از شکر که پیش‌بینی شده است تولید آن برای سومین سال متوالی کاهش یابد و به کمتر از میزان مصرف جهانی برسد که نشانه‌ای از کاهش موجودی‌های انبار این کالاست. چشم‌انداز بازار برای دانه‌های روغنی و کالاهای مشتق شده از آن اما منقبض پیش‌بینی شده است، چراکه رشد تولید پیش‌بینی شده برای تامین تقاضای جهانی ناکافی خواهد بود. فائو موجودی جهانی گندم و برنج را در سال‌جاری بسیار خوب پیش‌بینی کرده است، در حالی که به رغم رکوردزنی انتظاری تولید جهانی در سال ۲۰۲۱، طبق پیش‌بینی‌ها موجودی غلات سخت کاهش خواهد یافت که منعکس‌کننده استفاده وسیعی است که برای خوراک دام و نشاسته‌های صنعتی پیش‌بینی شده است. نسبت موجودی انتظاری قابل استفاده پایان سال نیز برای گندم ۳۸ درصد، که بالاتر از میانگین پنج ساله است، برای برنج۱/ ۳۵ درصد و برای غلات سخت ۸/ ۲۰ درصد، پیش‌بینی شده است.از سوی دیگر، طبق پیش‌بینی‌های فائو میزان تولید جهانی گوشت در سال ۲۰۲۱ با ۲/ ۲ درصد افزایش به ۳۴۶ میلیون تن خواهد رسید که علت اصلی آن افزایش تولید گوشت چین است که انتظار می‌رود تولید تمامی انواع گوشت خوراکی، بالاخص گوشت خوک، در آن افزایش داشته باشد؛ رشدی که به وسیله افزایش سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش و تلاش‌ها برای کنترل تب خوکی آفریقایی تسهیل شده است. طبق برآوردهای فائو تولید جهانی ماهی نیز در سال ۲۰۲۱ مجددا رشد یافته و احتمال افزایش قیمت آن به علت بهبود تقاضا از سوی رستوران‌ها پس از یکسال محدودیت‌های کرونایی، وجود دارد. همچنین براساس این گزارش محدودیت‌های مرتبط با کرونا روند فروش را به نفع خوراک‌های دریایی کوچک‌تر، چون ساردین، ماهی‌های کولی، ماهی‌های اسقومری و ماهی تن، تغییر داده است.
تجارت و قیمت غذا در سال ۲۰۲۱
براساس گزارش چشم‌انداز فائو صادرات جهانی محصولات کشاورزی و غذایی در سال ۲۰۲۰ حدود ۵۲میلیون دلار (۲/ ۳ درصد ) نسبت به سال گذشته رشد داشته است، به طوری‌که حدود ۴ درصد از این افزایش تولید توسط کشورهای در حال توسعه صورت گرفته است و انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۱ تجارت جهانی محصولات کشاورزی، که با صادرات اندازه‌گیری می‌شود، افزایش ۸ درصدی را تجربه کرده و به ۱۳۷ میلیون دلار برسد؛ بیشتر این رشد منعکس‌کننده افزایش تقاضا از سوی کشورهای آسیای شرقی است، گرچه انتظار می‌رود ترکیب سبد واردات این منطقه به دلیل بهبود بخش دامداری چین با تغییرات قابل ملاحظه‌ای همراه باشد. همچنین براساس این گزارش نسبت تجارت محصولات کشاورزی به محصولات غیرکشاورزی در اوایل سال ۲۰۲۰ به حدود ۱۱ درصد رسیده است که تنها یک سوم این نسبت در دهه ۱۹۶۰ و دو برابر کمترین میزان تاریخی آن در سال ۲۰۰۷ است. به گفته فائو، افزایش واردات مواد غذایی (به‌عنوان سهمی از کل واردات) می‌تواند به‌عنوان اعلام خطری برای وقوع بحرانی بالقوه در برخی مناطق تلقی شود؛ به‌عنوان مثال، به‌نظر می‌رسد واردات کشورهای کم درآمد که با کمبود مواد غذایی روبه‌رو هستند (LIFDCs) تا ۲۰ درصد افزایش پیدا کند، که پنج برابر سریع‌تر از گروه کشورهای کمتر توسعه یافته است. برای کشورهایی که درآمد صادرات آنها در اثر همه‌‌گیری کرونا به شدت آسیب دیده است نیز آسیب‌پذیری بالایی پیش‌بینی شده است.
در آخر نیز گزارش چشم‌انداز سازمان خوار بار و کشاورزی ملل متحد راهکاری ابتکاری برای محاسبه قیمت مواد غذایی که توسط واردکنندگان پرداخت می‌شود یافته است که تغییرات روندهای تقاضا را نیز در نظر می‌گیرد، تغییراتی که اغلب به علت تغییرات درآمدی اتفاق می‌افتند. این شاخص مجموعه وسیع تری از مواد غذایی را نسبت به مجموعه مواد غذایی موجود در شاخص قیمت فائو شامل می‌شود. از سوی دیگر، درحالی‌که شاخص قیمت مواد غذایی فائو بر پایه قیمت‌های صادراتی مواد غذایی اساسی استوار است، این شاخص جدید از ارزش‌های واحد وارداتی استفاده می‌کند که کشورها به طور واقعی برای واردات مواد غذایی پرداخت می‌کنند که نه تنها هزینه‌های باربری بلکه تخفیفات را نیز شامل می‌شود. این شاخص جدید براساس وزن‌های انعطاف‌پذیر است ؛ بنابراین ترکیبات در حال تغییر واردات را نیز شامل می‌شود.در نتیجه شاخص جدید قادر است تغییراتی را که ممکن است توسط مصرف‌کنندگانی که درآمدشان در طول دوران کرونا دستخوش تغییر شده صورت گرفته باشد را نشان دهد؛ تغییراتی مانند انتقال از گوشت به غلات، گوشت گاو به مرغ یا برنج باسماتی به برنج معمولی. گفتنی است این شاخص در ماه مارس به بالاترین میزان خود رسیده است.
