الگوی مدیریت پدر صنایع نوین ایران چه دستاوردی داشت؟
رصد دوران طلایی صنعت
اکنون با نزدیک شدن به ۱۸ آذر ماه یعنی روز درگذشت رضا نیازمند، یادمان اولین سالگرد درگذشت این چهره ماندگار اقتصاد ایران به همت انجمن اقتصاددانان و پارلمان بخش‌خصوصی پایتخت برگزار شد. در این مراسم ضمن مرور زندگی رضا نیازمند، به مهم‌ترین ویژگی‌های شخصیتی و مدیریتی او اشاره شد. علی‌اصغر سعیدی، استاد علوم اجتماعی و علی ططری، رئیس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی که به‌عنوان میهمان ویژه در این مراسم یادبود حاضر شدند، ابعاد مختلف زندگی نیازمند و شرایط اقتصاد ایران در دهه ۴۰ را مورد بررسی قرار دادند. «حفظ ارزش پول ملی»، «توجه ویژه به توسعه تولیدات داخلی» و«آموزش کادر مجرب و نیروی متخصص» به‌عنوان بخشی از دستاوردهای دوران مدیریت نیازمند در اقتصاد ایران مورد تاکید قرار گرفت. از سوی دیگر«ثبات در سیاست‌گذاری‌های مالی»، «ایجاد آرامش برای فعالان اقتصادی»، «کمک به عوامل تولید در ساختار تولید» و «ارتقا بهره‌وری ماشین‌آلات» به‌عنوان مبانی تیم مدیریت رضا نیازمند نام برده شد که توانست اقتصاد ایران را در دهه ۴۰ به موفقیتی کم‌نظیر برساند. اما در این مراسم گرامیداشت، علی‌اصغر سعیدی با مرور زندگی نیازمند، سخن گفتن درباره این شخصیت را سخت دانست. او عنوان کرد: نیازمند در زمان احمدشاه به دنیا آمد، کودکی و نوجوانی‌اش را در زمان رضا شاه گذراند، دوره میانسالی را در زمان پهلوی دوم سپری کرد و در دوران سالمندی که در زندگی‌اش دوره به‌خصوصی است، مشغول قرآن‌پژوهی بود، سال‌های آخر زندگی او به نوعی به حدیث نفس گذشت. وی ادامه داد: او همیشه دغدغه صنایع ایران را داشت و همیشه علاقه‌مند بود که تجربه‌ها و اطلاعات خود را در اختیار دیگران بگذارد. سعیدی گذری هم به خانواده نیازمند زد. این استاد دانشگاه گفت که گذشته و خانواده کارآفرینان همیشه در زندگی آنها تاثیرگذار است و وجود یک مادر دلسوز و آینده‌نگر در زندگی نیازمند بسیار موثر بوده است. سعیدی عنوان کرد: نقطه برجسته دوران فعالیت نیازمند پایه‌گذاری صنایعی بود که تا به امروز هم سرپا هستند. او نگاهش همیشه کمک کردن و زنده نگه داشتن صنایع ورشکسته بود، حتی در سال‌های اخیر کوشش ایشان باعث شد که «کارخانه ارج» کلنگی نشود. ایشان همیشه معتقد بود و می‌گفت: «تنها صداست که می‌ماند.» سعیدی افزود: یکی از دوره‌‌های مهم تاریخ معاصر ایران سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۶ است. در این دوره حفظ ارزش پول بسیار مورد تاکید قرار گرفت و با رویکرد اعتمادسازی نسبت به کارآفرینان، کار تولیدی در آن دوران بسیار برجسته شد. یکی دیگر از ویژگی‌های مشخص دوران مدیریت نیازمند، تشکیل یک تیم مدیریتی خیلی خوب بود. کسانی که در آن تیم اقتصادی بودند بسیار خوب درس خوانده بودند و در پیشبرد برنامه‌ها موثر عمل می‌کردند. وقتی آقای عالیخانی بر سر کار آمدند ابتدا همه شرط‌هایش پذیرفته شد اما روحیه شاه اینگونه بود که اگر کسی مورد توجه قرار می‌گرفت آن را بر نمی‌تابید و در حقیقت نقطه شکست آن تیم اقتصادی همین‌جا بود و دخالت‌های شاه و برکناری عالیخانی منجر به شکست پروژه این تیم اقتصادی شد. سعیدی همچنین بر این نکته تاکید کرد که مدیران آن دوره از جمله رضا نیازمند طرفدار بخش‌خصوصی بودند اما خودشان هیچ زمان وارد کار خصوصی نشدند و از امکاناتی که در اختیارشان بود استفاده نکردند. همچنین علی ططری، استاد دانشگاه و رئیس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ابعاد دیگری از ویژگی‌های نیازمند و دوران مدیریتی او را مورد توجه قرار داد. وی اظهار کرد: برنامه سوم و چهارم اقتصاد توانست یک عصر طلایی را در تاریخ معاصر ایران رقم بزند. در دهه ۴۰ و در برنامه سوم، رشد اقتصادی حدود ۱۰ درصد و تورم روی ۵/ ۱ درصد نگه داشته شد. در برنامه چهارم که مربوط به سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۱ است، رشد اقتصادی از ۱۳ درصد عبور می‌کند و تورم هم ۴/ ۳ درصد است. در دوران مدیریت آقایان عالیخانی و نیازمند قیمت نفت ۲ دلار است، یعنی در برنامه سوم و چهارم اصلا کسی نمی‌توانست حسابی روی پول نفت باز کند. اما در همین زمان هم ارزش پول ملی حفظ می‌شود و هم صادرات رشد می‌کند. همچنین در بخش دیگری از این مراسم، مسعود خوانساری، رئیس اتاق تهران با اشاره به اینکه رضا نیازمند سه توصیه را خطاب به او مطرح کرده است، درباره این سه توصیه گفت: نخستین توصیه ایشان این بود که اتاق بازرگانی روز به روز فعال‌تر شود و افراد بیشتری را به عضویت درآورد؛ چراکه هرچه اتاق اعضای بیشتری داشته باشد، اثرگذاری بیشتری دارد و توان مطالبه‌گری‌اش تقویت خواهد شد. ایشان در ادامه تشکیلات اداری و بوروکراسی را مانع توسعه کسب و کارها دانست و توصیه کرد که اتاق‌های بازرگانی باید نسبت به کاهش بوروکراسی در درون خودشان اقدام کنند و از دولت هم چنین مطالبه‌ای داشته باشند. همچنین سومین توصیه آقای نیازمند، این بود که بخش‌خصوصی باید تلاش کند تا صنایع ایران به‌نحوی به زنجیره صنایع جهان بپیوندند.
ارسال نظر