تعامل تجاری پارلمان‌های ایران و روسیه

منوی تجاری ایرانی برای روس‌ها

مسعود خوانساری نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و رئیس اتاق بازرگانی تهران در این همایش ضمن اشاره به رویکرد مثبت روابط ایران و روسیه در دهه‌های گذشته عنوان کرد: آنچه حائز اهمیت است تلاش مسوولان بلندپایه هر دو کشور در جهت ترسیم پایه‌های مناسبات بر اساس اصول محکم و قابل اعتماد به ویژه در طول سال‌های اخیر بوده است.

او افزود: ملاقات‌های متقابل روسای جمهور دو کشور و مقامات عالی‌رتبه آنها، منجر به تبادل هیات‌های مختلف در سطوح بالا در بخش‌های تجاری و اقتصادی شده است. رویکرد اصلی ایران مشارکت سازنده با همسایگان برای تحقق نظم پایدار مبتنی بر امنیت جمعی و حمایت از کشورهای منطقه و ایجاد پیوندهای متقابل اقتصادی است. بخش‌خصوصی نیز در جهت ایجاد محیط آرام و بی‌تنش برای فضای کسب‌وکار، بر استفاده از ظرفیت‌های دیپلماسی برای ایجاد چنین محیط امن و آرامی برای توسعه روابط اقتصادی تجاری کشورها تاکید می‌کند. خوانساری لازمه همکاری‌های تجاری بیشتر بین دو کشور را فراهم آوردن امکانات و تسهیلات برای حضور عاملان اقتصادی ایرانی و روس در کشور مقابل دانست. وی گفت: متاسفانه زیرساخت‌های کنونی، به حد کافی توسعه نیافته و با ظرفیت‌های اقتصادی، تجاری و تولیدی موجود نه تنها در روسیه و ایران بلکه کشورهای مستقر در منطقه فاصله زیادی دارد. قطعا همکاری‌های دو کشور میسر نخواهد شد مگر با حمایت دولتمردان در جهت رفع موانع و مشکلات موجود و برنامه‌ریزی بلندمدت به منظور ارائه تسهیلات در راستای مدیریت و توسعه شبکه حمل‌ونقل، اهمیت به تامین امنیت حمل‌ونقل، استفاده از حمل‌ونقل ترکیبی، ساماندهی خطوط کشتیرانی مسافری دریایی، ‌ساخت و توسعه راه آهن، ترغیب سرمایه‌گذاری به منظور توسعه زیرساخت‌های دریای خزر، تاسیس صندوق مشترک تامین مالی پروژه‌های مشترک، سهولت در صدور روادید تجاری، ارتباط مستمر بانکی، ‌حفاظت از محیط‌زیست و مبارزه با آلودگی‌های زیست‌محیطی و... از سویی اهمیت ویژه به توسعه کریدورهای حمل‌ونقل بین‌المللی نیز از جمله مواردی است که باید مورد پیگیری قرار گیرد. او ادامه داد: ایجاد امکانات و تسهیلات لازم جهت گسترش حمل‌ونقل ترکیبی دریایی، ریلی و جاده‌ای در قلمرو کشورهای همسایه به استحکام روابط کمک قابل‌توجهی می‌کند اما متاسفانه زیرساخت‌های کنونی در این حوزه به حد کافی توسعه‌ نیافته است.

او سپس در مورد پتانسیل‌های اقتصادی ایران اعم از نیروی انسانی تحصیلکرده، امنیت، بازار گسترده و... سخن گفت و عنوان کرد: همکاری‌های دو کشور در زمینه ایجاد کریدور سبز گمرکی، توسعه روابط بانکی، ارائه تسهیلات صدور روادید تجاری، اکتشاف منابع آب‌های ژرف، همکاری در زمینه خدمات فنی و مهندسی، کشت فراسرزمینی،‌ صادرات محصولات کشاورزی، آبزی‌پروری، مواد غذایی و انواع کالاهای مصرفی از اقدامات قابل تقدیر در جهت تسهیل تجارت عاملان اقتصادی و بخش‌خصوصی است.

توسعه جغرافیای همکاری

ویاچسلاو والودین، رئیس مجلس دومای روسیه هم در این نشست ضمن تاکید بر توسعه جغرافیای همکاری بین دو کشور گفت: رهبران ایران کارهای زیادی را برای توسعه رابطه دو کشور انجام داده‌اند. آنچه ما در دستور کار داریم توسعه روابط اقتصادی و تجاری با ایران است. روسیه قصد دارد در کمیسیون مشترک دو کشور علاوه بر توسعه روابط سیاسی، تیم اقتصادی را نیز فعال کند.

او آماری را از تجارت بین دو کشور ارائه کرد و گفت: روابط تجاری ایران و روسیه در سال ۲۰۱۶ به‌گونه‌ای بود که ایران چهل و دومین شریک تجاری روسیه به‌شمار می‌رفت و ۴/ ۰ درصد از تجارت روسیه را به خود اختصاص داده بود. در آن زمان روسیه نیز شریک هشتم تجاری ایران بود و ۵/ ۲ درصد از تجارت خارجی ایران با روسیه شکل گرفته بود. اما در ۲۰۱۸ این حجم تجارت کاهش یافته است و ما باید شرایطی را فراهم کنیم که روابط را توسعه دهیم. والودین عنوان کرد: باید روابط اقتصادی استان‌های دو کشور توسعه یابد و از طریق آنها کارهای اقتصادی دو کشور انجام پذیرد. روسیه درحال حاضر در زمینه نفت و گاز همکاری خوبی با ایران دارد. اما هنوز پروژه‌های زیادی وجود دارد که می‌توانیم در آن سرمایه‌گذاری کنیم. او از توافق ایران و اوراسیا ابراز خرسندی کرد و گفت: نهایی شدن این توافق از اولویت‌های ما محسوب می‌شود. از سویی برای روسیه، همکاری سیستم بانکی و تسویه حساب متقابل با روبل اهمیت زیادی دارد که درحال حاضر معاملات ایران و روسیه با روبل انجام می‌شود. البته باید سیستم بانکی را هم آماده کنیم. او ادامه داد: در این هیات شرکت‌هایی از ۱۱ منطقه روسیه حضور دارند که در بخش‌های ماشین‌سازی، انرژی،‌ کشاورزی و... فعالیت دارند.

دو مشکل عمده تجار ایرانی با روس‌ها

رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه نیز در این همایش گفت: چند مشکل وجود دارد که یکی شفاف‌سازی روابط بانکی است و دیگری آسان‌تر کردن حمل‌ونقل است. من به‌عنوان یک بازرگان نمی‌توانم اسکناس‌های خود را در چمدان بگذارم و به روسیه بیاورم بنابراین بانک‌های روسیه باید روابط کارگزاری لازم را فراهم کنند.

اسدالله عسگراولادی خطاب به رئیس مجلس دومای روسیه گفت: چرا به ما اجازه می‌دهید آن سوی دریاها روابط ۴۰ میلیارد دلاری داشته باشیم، اما روابط تجاری ما با روسیه حدود ۲ و نیم میلیارد دلار باشد؟ راه را برای تجارت باز کنید. او عنوان کرد: بسیاری از کالاهای جنوب روسیه مورد تقاضای ایران است و روسیه نباید اجازه بدهد که ما این کالاها را از مسیرهای دورتر و از کشورهای دیگر تامین کنیم. این در شرایطی است که وقتی روابط بانکی و حمل‌ونقل شفاف نباشد، مشکلات زیادی در تجارت خارجی ایجاد می‌شود. او افزود: بارهای تجاری توسط هواپیماهای روسی حمل نمی‌شود و لازم است که راه‌آهن دو طرف در اختیار حمل‌ونقل کالای تجاری باشد. این درحالی است که بسیاری از کالاهای مورد نیاز روسیه در جنوب ایران تولید می‌شود و برای این منظور باید حمل‌ونقل گسترش بیشتری پیدا کند. رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه با اشاره به اینکه چشم‌انداز تجاری ایران در پایان برنامه ششم، تجارت ۱۰ میلیارد دلاری با روسیه است، گفت: امسال مبادلات تجاری تا ۳ میلیارد دلار را پیش‌بینی کرده‌ایم.

وی همچنین در مورد مبادلات تجاری ایران و روسیه با روبل و ریال گفت: بانک مرکزی ایران در این زمینه هنوز به نتیجه نهایی نرسیده، زیرا روبل و ریال هر دو متزلزل هستند و از سوی دیگر روسیه برای برقراری تجارت با ریال نگران است و از آن طرف هم ما متقابلا همان نگرانی را داریم. بانک مرکزی درحال یافتن فرمولی است، تا راه حلی را برای برقراری مبادلات تجاری بین ایران و روسیه با روبل و ریال پیدا کند. مشکلات مربوط به تعرفه‌های بالای گمرک روسیه برای کالاهای ایرانی یکی دیگر از مشکلات فعالان اقتصادی ایران بود. آنها عنوان کردند که حداقل تعرفه برای کالاهای ایرانی ۲۰ درصد است. همچنین مشکل بارگیری کشتی‌های ایرانی در برخی از بنادر روسیه نیز از دیگر مواردی بود که دراین همایش به ان اشاره شد.

در آستانه توافق نهایی با اوراسیا

رئیس مجلس شورای اسلامی در این همایش گفت: در برخی از زمینه‌ها همچون سرمایه‌گذاری در نفت و گاز پیشرفت‌های نسبتا خوبی حاصل شده است ضمن اینکه در حوزه حمل‌ونقل ریلی نیز صحبت‌هایی صورت گرفته است و فاینانس ۶ تا ۷ میلیارد دلاری برای آن در نظر گرفته شده است. لاریجانی به اتاق بازرگانی ایران و روسیه توصیه کرد تا از گفتمان مشترکی که میان پارلمان‌های دو کشور وجود دارد، استفاده کرده و اشکالات روابط تجاری ایران و روسیه را حل‌وفصل کنند. او اعلام کرد: ظرف یک ماه آینده حقوق گمرکی ایران و روسیه با تعرفه‌های جدید دچار تغییر خواهد شد که به نظر می‌رسد در حوزه گندم نیز این توافقات اثرگذار باشد.