جنگ تجاری جهان داستان جدیدی نیست. سال‌هاست که کشورها با متهم کردن یکدیگر به دستکاری در نرخ ارز درگیر جنگ تجاری هستند. به‌ویژه این موضوع در روابط آمریکا و چین طی دوره‌های ریاست‌جمهوری پیشین آمریکا اثر بسیار گذاشته بود و آمریکا دائما چین را به دستکاری در نرخ ارز برای رقابتی شدن قیمت کالاهای صادراتی‌اش متهم می‌کرد. تا جایی که گاهی سازمان تجارت جهانی نیز به موضوع وارد می‌شد و طرفین دعوی شکایت یا دفاعیه خود را به این سازمان مطرح می‌کردند.

حالا اما این جنگ تجاری از تهدید و اعتراض گذشته و چهره جدیدی به خود گرفته است. چند سالی است که کشورها با وضع تعرفه‌های گمرکی بالا بر وارداتشان امکان رقابت در بازار آزاد را سد می‌کنند تا به این طریق از تولیدکننده‌ها و صنایع داخلی خود حمایت کنند. موج حمایت‌گرایی به حدی است که دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری خود بارها به رای‌دهندگان وعده داده بود که اگر به وی رای دهند برای حمایت از تولیدات آمریکایی بر واردات کالاهای خارجی به‌ویژه چینی تعرفه‌های سنگین وضع خواهد کرد. حالا او قصد دارد به وعده‌های خود عمل کند. به گزارش «سی‌ان‌ان»، ترامپ روز دوشنبه در اقدامی تازه تعرفه واردات سلول‌های خورشیدی و ماشین لباسشویی را به شدت افزایش داد، اقدامی که به عقیده تحلیلگران بهانه خوبی برای بالاگرفتن آتش جنگ تجاری آمریکا با چین و دیگر شرکای تجاری بزرگ‌ترین اقتصاد جهان خواهد شد. مدت‌ها بود که ترامپ از تجارت یک‌جانبه‌ای که بین کشورش با چین و کره جنوبی شکل گرفته بود و آمریکا به واردکننده کالاهای چینی و کره‌ای تبدیل شده بود، گله‌مند بود. او بر این باور است که چنین وضعیتی به کارگران آمریکایی آسیب خواهد زد. در سال نخست ریاست‌جمهوری ترامپ اما بیش از آنکه شاهد هرگونه اقدام عملی از جانب وی باشیم، دیدیم که او تنها همچون روسای جمهوری پیشین آمریکا به طرح گله و شکایت و اتهام علیه این کشورها اکتفا کرد. حالا در آغاز سال دوم ریاست‌جمهوری، او تعرفه‌هایی را بر واردات وضع کرد که بنا به ادعای دولت آمریکا، شرکت‌های آمریکایی را از واردات ارزان خارجی در امان نگه می‌دارد. گفته می‌شود همچنین ترامپ قصد دارد طی ماه‌های آینده تصمیماتی  علیه واردات فولاد و آلومینیوم نیز اتخاذ کند. چین در واکنش، «نارضایتی عمیق» خود را در مورد وضع تعرفه تا ۳۰ درصدی بر واردات صفحات خورشیدی در آمریکا ابراز کرد و آن را برای فضای تجارت جهانی «مشکل‌ساز» خواند. تحلیلگران اما بر این باورند که هنوز خیلی زود است حدس بزنیم که آیا این دو به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان قصد دارند راهکارهای تجاری علیه یکدیگر را شدت بخشند یا نه. به عقیده آنها، تعرفه‌هایی که روز دوشنبه گذشته آمریکا علیه واردات وضع کرد به تنهایی نمی‌تواند بهانه‌ای برای برانگیختن چین شود.

اسکات کندی، رئیس پروژه «کسب و کار چین و اقتصاد سیاسی» از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی آمریکا می‌گوید: ‌«اگر این آغاز یک جنگ تجاری است، شلیک نخست همچون شلیک از یک اسباب‌بازی آب‌پاش بود.» وی افزود این یک اشتباه خواهد بود اگر چین موضوع وضع تعرفه‌های جدید را بزرگ کند چون هم اکنون هم بیش از ۱۵۰ راهکار تجاری دیگر از سوی آمریکا علیه کالاهای مختلف چینی روی میز قرار دارد. پیش‌بینی‌ها اما نشان می‌دهد که طی ماه‌های آینده این تنش‌ها افزایش خواهد یافت چون قرار است ترامپ تصمیم بگیرد که برای دیگر اقلام تجاری چه اقداماتی باید در پیش گرفته شود. کندی می‌گوید اگر آمریکا نتایج تحقیقات خود را در مورد اتهام دزدی مالکیت معنوی چین بررسی کند، ممکن است «اسلحه بزرگ خود را در بیاورد». شاید به همین دلیل است که برخی از صاحب‌نظران اطمینان دارند که چین در قبال اقدام اخیر آمریکا از هرگونه واکنشی اجتناب خواهد کرد، دست کم فعلا. لوئیس کویجس رئیس بخش اقتصادهای آسیایی مرکز تحقیقاتی آکسفورد اکونومیز می‌گوید: «در تئوری، چین می‌تواند تعرفه‌هایی را بر کالاهایی همچون اقلام کشاورزی آمریکایی وضع کند یا ادامه حیات را برای برخی شرکت‌های آمریکایی که در چین مشغول کسب و کار هستند، دشوار کند. چین می‌تواند به راحتی با سخت کردن شروط قانونی کسب و کار آنها، این کار را انجام دهد. اما نمی‌توان تصور کرد که چین در این مقطع بخواهد آمریکا را تحریک کند.» کویجس می‌افزاید به دلیل آنکه حجم صادرات چین به آمریکا حدود چهار برابر حجم صادرات آمریکا به چین است، گر چه هر دو اقتصاد از جنگ تجاری آسیب خواهند دید، اما بی‌تردید آسیب‌پذیر عمده، چین خواهد بود.

 

شادی آذری

اخبار مرتبط