به‌گزارش خبرگزاری فارس، کارگر گفت: در هشت‌ماه ابتدای امسال بیش از ۲۶۹ میلیون دلار فرش دستباف ایرانی از کشور به بازارهای هدف راه یافته که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر ارزشی ۳۱ درصد رشد داشته است. وی افزود: این روند افزایشی در تداوم جریانی است که در سال ۹۵ نیز رخ داد و در سال گذشته نیز با صدور ۳۵۹ میلیون دلار فرش دستباف از کشور، شاهد رشد مناسبی در صادرات نسبت به سال قبل از آن بودیم. کارگر اظهار کرد: البته باید در نظر داشت که متوسط میزان صادرات فرش دستباف ایران در دهه‌های اخیر سالانه ۵۰۰ میلیون دلار بوده است و هنوز تا رسیدن به آن میانگین فاصله داریم ولی اینکه روند کاهشی متوقف شده و روند افزایشی جایگزین آن شده مایه خرسندی است. وی درمورد کشورهای هدف صادرات فرش ایران گفت: بازارهای صادراتی ایران شامل دو دسته بازارهای سنتی و بازارهای جدید می‌شود. کارگر افزود: بازار سنتی صادرات ایران کشورهایی هستند که از دیرباز مشتری فرش ایرانی بوده‌اند و فرش دستباف در سبک زندگی آنان حضور داشته است یا به‌عنوان بارانداز محلی برای صادرات مجدد فرش بوده‌اند که برای نمونه آمریکا، برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان، ایتالیا، انگلستان، سوئیس و برخی کشورهای عربی مانند لبنان، امارات، کویت و قطر و نیز ژاپن در شرق آسیاست. وی گفت: بازارهای جدید هم کشورهایی را شامل می‌شود که در سالیان اخیر به خیل مشتریان فرش ایرانی پیوسته‌اند که برای نمونه می‌توان به چین، روسیه، آفریقای‌جنوبی و برزیل اشاره کرد. کارگر افزود: در ماه‌های ابتدایی سال‌جاری نیز حدود یک‌چهارم فرش صادراتی ایران به کشور آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده فرش در دنیا صادر شده است و پس از آن آلمان که رشد بیش از ۳۵ درصد را نسبت به سال گذشته تجربه کرده در جایگاه دوم مشتریان فرش ایرانی قرار گرفته است. وی گفت: سپس لبنان، ژاپن، انگلستان، پاکستان، امارات، سوئیس، کانادا، فرانسه، سوئد و دانمارک در رده‌های بعدی قرار دارند.

عوامل کاهنده صادرات

رئیس‌مرکز ملی فرش دستباف ایران درمورد اینکه مشکلات و موانع صادراتی فرش دستباف چیست و آیا اقداماتی برای رفع آنها انجام شده است، گفت: برخی از عوامل کاهش تدریجی صادرات در دو دهه اخیر در اختیار دولت یا فعالان فرش ایران نبوده و از محیط بیرونی به این هنر- صنعت تحمیل شده است. کارگر اظهار کرد: برای نمونه مواردی همچون تحریم مستقیم فرش ایرانی از سوی ایالات‌متحده آمریکا از سال ۲۰۱۰ موجب افت صادرات فرش ایران بوده است. وی افزود: باید در نظر داشت که آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده فرش در دنیا تا پیش از تحریم سالانه حدود ۸۰ میلیون دلار فرش از ایران وارد می‌کرد که با وقوع تحریم این واردات به صفر رسید. رئیس مرکز ملی فرش ایران گفت: در نمونه دیگر پیامدهای تحریم های اقتصادی کشور که موجب دشواری در نقل و انتقال ارز و افزایش هزینه‌ها و ریسک صادرات بوده، به صادرات فرش دستباف ایران نیز آسیب رسانده است. وی افزود: از دیگر عوامل کاهنده صادرات فرش دستباف ایرانی، وقوع رکود اقتصادی در برخی از کشورهای اروپایی به‌عنوان بازارهای هدف صادراتی بوده است. این رکود اقتصادی موجب شد تا فرش دستباف به‌عنوان کالایی لوکس از سبد خانوار مصرف‌کنندگان اروپایی کنار گذاشته شود. رئیس مرکز ملی فرش ایران بیان کرد: همچنین تغییر در سبک زندگی و تغییر سلایق مصرف‌کنندگان، ظهور و بروز کفپوش‌های صنعتی و جایگزین مانند فرش‌های ماشینی، تورم داخلی به‌ویژه در تامین مواد اولیه فرش دستباف از جمله در فاصله سال‌های ۹۰ تا ۹۲ و عواملی از این دست بر کاهش صادرات فرش ایران تاثیر گذاشته‌اند که بخش عمده آن از اختیار متولیان و فعالان این بخش خارج بوده است. وی افزود: در کنار اینها نباید از یاد برد که کاهش صادرات فرش دستباف مختص کشور ما نبوده و بازار جهانی این محصول کوچک‌تر شده است، دیگر کشورهای تولیدکننده فرش دستباف نیز وضع مشابهی دارند و ایران با وجود افت صادرات در دو دهه گذشته، همچنان بیشترین سهم را در مجموع تجارت جهانی فرش داراست.

رقبای فرش ایرانی

کارگر درمورد اینکه رقبای ایران چه کشورهایی هستند و بازارهای فرش ایران را چگونه می‌توان توسعه داد، گفت: رقیب اصلی ایران کشور هند و با فاصله بسیار زیادی کشورهای پاکستان، ترکیه، نپال و افغانستان قرار دارند. کارگر اظهار کرد: هرچند که همچنان و با وجود کاهش صادرات در دو دهه گذشته، ایران توانسته است صدرنشینی خود را در میان رقبا حفظ کند. وی افزود: یعنی با وجود تمامی مشکلات و موانع موجود بر سر راه این هنر- صنعت، ایران در رتبه یک صادرکنندگان فرش دستباف جهان قرار دارد و رقبایی مثل هند و پاکستان در رتبه‌های بعدی هستند. رئیس مرکز ملی فرش ایران اظهار کرد: بدیهی است که نباید به این رتبه و رشد صادرات خوش‌بین و راضی بود و ثبات و توسعه صادرات نیازمند رصد فعالیت رقبا، سنجش سلایق مصرف‌کنندگان و نیز تبلیغات موثر است و برای رفع مشکلات پیش روی فرش دستباف باتوجه به فرابخشی بودن این صنعت باید همه نهادهای مرتبط از جمله مجلس، سازمان تامین اجتماعی، صدا و سیما و... برای توسعه صادرات گام‌های هماهنگی بردارند. وی درباره وضعیت تولید فرش در داخل کشور و اینکه وضعیت تولید چگونه است، گفت: عوامل داخلی و خارجی زیادی بر تولید و صدور این کالا در دو دهه اخیر اثرگذار بوده است و از جمله عوامل خارجی؛ می‌توان به تحریم، ناآرامی‌های کشورهای عربی، بحران مالی اروپا، تغییر سلایق خارجیان، جایگزینی کالای مکمل و جانشین برای فرش دستباف اشاره کرد. کارگر گفت: عوامل درونی را هم می‌توان اثرات مخرب پرداخت نقدینگی مستقیم به قالیبافان (یارانه‌ها و تسهیلات مشاغل خانگی)، عدم پوشش گسترده بیمه قالیبافان، افزایش قیمت مواداولیه، افزایش قیمت تمام شده فرش دستباف، افت منزلت اجتماعی قالیبافان و... عنوان کرد. وی افزود: می‌توان گفت وقتی صادرات کاهش یابد، اثر مستقیم خود را بر تولید نشان خواهد داد با این حال به آسانی می‌توان ادعا کرد که با وجود مشکلاتی که فهرست شد، توان تولید در کشور ما وجود دارد و فعالان فرش ایران با دانش فنی و مهارت خود می‌توانند پاسخگوی حجم بالایی از سفارش‌های بازارهای هدف باشند.