N83251227-72916547 copy

علیرضا کتانی : بانک مرکزی به تازگی آمار تورم تولیدکننده را در دی‌ماه منتشر کرد. طبق آمارها تورم نقطه به نقطه تولیدکننده به 31.2درصد رسیده است؛ این رقم پایین‌ترین میزان تورم نقطه به نقطه تولیدکننده از خرداد1399 را نشان می‌دهد. تورم دوازده ماهه منتهی به دی‌ماه امسال در مقایسه با زمان مشابه در سال قبل نیز به 34.9درصد رسید. به گفته کارشناسان، تحولات تورم تولیدکننده که به‌عنوان تورم پیش‌نگر نیز شناخته می‌شود با مدتی تعویق در تورم مصرف‌کننده نیز خود را نشان می‌دهد.

به نظر می‌رسد در صورت ثبات شرایط و بروز نکردن تغییری در ریسک‌های مهم بازار تورم مصرف‌کننده نیز روندی کاهشی به خود خواهد گرفت.

 تورم پیش‌نگر

بررسی‌ روند آمارهای تورم تولیدکننده نشان می‌دهد بالاترین میزان تورم نقطه به نقطه تولیدکننده در چهار سال اخیر در نیمه دوم سال1399 و نیمه اول سال1400 تجربه شد. در این مدت تورم تولیدکننده حتی قله 103درصدی را نیز لمس کرد.  با توجه به وابستگی بخش زیادی از تولیدکنندگان به مواد اولیه و ماشین‌آلات خارجی می‌توان گفت تورم تولیدکننده به‌شدت وابسته به نرخ ارز است و علت بروز وضعیت شدید تورمی در این مدت را نیز می‌توان همین موضوع دانست. با این حال با بروز ثبات نسبی در نرخ ارز نرخ تورم تولیدکننده از اواسط سال1400 به تدریج وارد کریدور 40درصدی و بعدتر 30درصدی شد. این وضعیت با نوسان‌های اندکی از آن زمان تا به امروز برقرار بوده است.

با این حال این متغیر از خرداد1399 به بعد کف 31درصد را لمس نکرده بود. اگرچه نرخ ارز در دی‌ماه تلاطماتی را تجربه کرد، اما با توجه به ثبات نسبی این متغیر از آغاز امسال می‌توان یکی از عوامل کاهش تورم تولیدکننده را کنترل نسبی نرخ ارز دانست. علاوه بر این عامل دیگر موثر بر تورم تولیدکننده را می‌توان کاهش نرخ رشد نقدینگی از 39درصد در سال گذشته به حدود 26درصد در ماه‌های اخیر دانست.

p12 copy

 اهمیت تورم تولیدکننده

شاخص قیمت تولیدکننده PPI میانگین تغییرات قیمت‌هایی در طول زمان است که تولیدکنندگان داخلی برای تولید خود دریافت می‌کنند. این شاخص معیاری برای سنجش تورم در سطح عمده‌فروشی است که از هزاران شاخص اندازه‌گیری قیمت تولیدکننده بر اساس صنعت و طبقه بندی محصول گردآوری شده است.

 این شاخص به‌صورت ماهانه منتشر می‌شود و با شاخص قیمت مصرف‌کننده CPI که تغییرات قیمت کالاها و خدمات خریداری‌شده توسط مصرف‌کنندگان را می‌سنجد، متفاوت است. روند قیمت برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بعید است برای مدت طولانی متفاوت باشد؛ زیرا قیمت‌های تولیدکننده به‌شدت بر قیمت‌هایی که از مصرف‌کنندگان اعمال می‌شود، تاثیر می‌گذارد و بالعکس. در کوتاه‌مدت، تورم در سطوح عمده‌فروشی و خرده‌فروشی ممکن است در نتیجه هزینه‌های توزیع و همچنین مالیات‌ها و یارانه‌های دولتی متفاوت باشد. به گفته کارشناسان، تورم تولیدکننده به نوعی تورم پیش‌نگر شناخته می‌شود و تغییرات رخ‌داده در تورم تولیدکننده به زودی خود را در تورم مصرف‌کننده نیز نشان می‌دهد.

 روند کاهشی تورم

مدتی پیش از انتشار آمار تورم تولیدکننده توسط بانک مرکزی، مرکز آمار ایران آمار تورم مصرف‌کننده را منتشر کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد روند تحولات این دو متغیر با یکدیگر مطابقت دارد و همان‌طور که تورم تولید‌کننده روند کاهشی را طی می‌کند، تورم  مصرف‌کننده نیز روند کاهشی را طی می‌کند. «دنیای‌اقتصاد»  پیش از این در گزارشی به بررسی وضعیت تورم مصرف‌کننده در دی‌ماه پرداخته بود. طبق این گزارش در اولین ماه زمستان نرخ تورم ماهانه 2.6درصد به ثبت رسید، نرخ تورم نقطه به نقطه دی‌ماه در ارتفاع 38.5درصد ایستاد و تورم سالانه نیز در سطح 43.6درصد قرار گرفت.

با مقایسه این آمارها با گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده آذر، افت تب تورم در آغاز زمستان قابل مشاهده است. سوال مشخص این است که در پایان سال، تورم نقطه به نقطه و تورم سالانه در چه سطحی می‌ایستد؟ با توجه به میانگین 2.5درصدی تورم ماهانه در سال جاری نرخ تورم نقطه به نقطه در سه سناریوی بدبینانه، میانه و خوش‌بینانه مورد بررسی قرار گرفته است. مطابق بررسی‌ها نرخ تورم در سناریوی خوش‌بینانه به رقم 33.1درصد، در سناریوی محتمل و میانه به 34.3درصد و در سناریوی بدبینانه به 35.7درصد خواهد رسید. در نتیجه به نظر می‌رسد در صورت عدم رویداد غیرمنتظره، مسیر تورم تا پایان سال کاهشی خواهد بود.