«دنیای‌اقتصاد» به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی اجلاس جهانی تغییر اقلیم سازمان مللمتحد پرداخت
سوپر جام نفتی‌ها در کاپ ۲۸
کشورها بر سر اولویت‌دادن به حذف تدریجی زغال‌سنگ و نفت و گاز، یا توسعه فناوری‌هایی نظیر جذب کربن دچار دودستگی شده‌اند. نشست سالانه سازمان مللمتحد در حالی برگزار می‌شود که جهان در آستانه شکستن رکورد دیگری برای گرم‌ترین سال‌در سال۲۰۲۳ است و گزارش‌های جدید تایید می‌کنند که تعهدات فعلی کشورها برای جلوگیری از فجایع آب‌و‌هوایی کافی نیست. از جمله توافق‌های کلیدی که کشورها باید در دبی به آن برسند، این خواهد بود که آیا برای اولین‌بار در تاریخ زندگی بشر، امکان حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی در مقیاس جهانی و جایگزینی آنها با سایر منابع انرژی مانند خورشید و باد وجود دارد. آژانس بین‌المللی انرژی با انتشار گزارشی پیش از کنفرانس، موضع خود را مشخص کرد.
این سازمان ایده جذب گسترده کربن را یک «توهم» نامید و اعلام کرد که صنعت سوخت فسیلی باید بین تعمیق بحران آب و هوا یا روی‌آوردن به انرژی پاک، یکی را انتخاب کند. این گزارش واکنش تند اوپک را به‌همراه داشت که آژانس بین‌المللی انرژی را به توهین به تولیدکنندگان نفت متهم کرد. اوپک در بیانیه‌‌‌‌‌ای اعلام کرد: «این طرز تفکر، چارچوب بسیار محدودی از چالش‌ها را پیش‌روی ما قرار می‌دهد و مسائلی مانند امنیت انرژی، دسترسی به انرژی و مقرون‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌صرفه بودن آن در بلندمدت زیر سوال خواهد رفت.» انتشار گازهای گلخانهای ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی است.
در این اجلاس همه نگاه‌ها به سلطان‌الجابر، رئیس آینده کاپ خواهد بود که مسولیت او به‌عنوان مدیرعامل شرکت ملی نفت امارات‌متحده‌عربی ADNOC این سوال را به‌وجود آورده که؛ آیا او می‌تواند فردی صادق برای توافق‌های آب‌و‌هوایی باشد یا خیر. این نگرانی‌ها پس از انتشار گزارشی بر اساس اسناد فاش‌شده توسط بی‌‌‌‌‌بی‌‌‌‌‌سی افزایش یافت که در آن جابر قصد دارد پیش از اجلاس با بیش از ده‌‌‌‌‌ها دولت درباره گاز و سایر معاملات تجاری بالقوه بحث کند.
تعهد واقعی به کاهش سوخت‌های فسیلی
آنی داسگوپتا، رئیس موسسه منابع جهانی، یک سازمان غیردولتی آب‌و‌هوایی، گفت: «جهان امروز ما بیشترین سوخت فسیلی را در خود جای داده‌است. آنچه ما باید به‌دنبال آن باشیم تعهد واقعی به کاهش سوخت‌های فسیلی است.» جابر گفته است که کاهش تدریجی سوخت‌های فسیلی «حتمی» است، اما او همچنین استدلال می‌کند که صنعت نفت باید در مبارزه با تغییرات آب‌و‌هوایی مشارکت داشته‌باشد. او ادعا کرده حمایت غول‌های نفتی را برای تعهدات COP۲۸ با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانهای ناشی از عملیات نفت و گاز جلب کرده‌است.
گردهمایی امسال با بیش از ۷۰هزار شرکت‌کننده، بیشتر حس و حال یک نمایشگاه تجاری را خواهد داشت تا یک اجلاس. چهره‌‌‌‌‌های سرشناس مانند نارندرا مودی، نخست‌‌‌‌‌وزیر هند و چارلز، پادشاه بریتانیا نیز تایید کردند که در کاپ۲۸ شرکت خواهند کرد، اگرچه جو بایدن، رئیس‌‌‌‌‌جمهور ایالات‌متحده که سیاست‌های کربنزدایی از اقتصاد ایالات‌متحده را به اجرا گذاشته، شرکت نخواهد کرد. از جمله ماموریت‌های کشورها حاضر در COP۲۸ این خواهد بود که ارزیابی کنند تا چه حد از تحقق وعده‌‌‌‌‌ها برای محدود‌کردن گرمایش زمین به ۱.۵درجه سانتیگراد بالاتر از زمان پیش از صنعتی‌شدن، فاصله دارند.
این فرآیند که به‌عنوان «ارزیابی جامع پیشرفت جهانی» شناخته می‌شود، باید یک برنامه کامل ارائه دهد که به کشورها بگوید برای رسیدن به آن هدف چه کاری لازم است، سپس این بر عهده دولت‌ها خواهد بود که این طرح جهانی را به سیاست‌ها و اهداف ملی تبدیل کنند و بر پایه آن گزارشی را در سال۲۰۲۵ به سازمان‌ملل ارائه دهند.
سهبرابرکردن انرژی‌های تجدیدپذیر جهانی
پیش از کنفرانس کاپ۲۸، اتحادیه اروپا، ایالات‌متحده و امارات حمایت خود را از توافقی برای سهبرابرکردن انرژی‌های تجدیدپذیر جهانی تا سال۲۰۳۰ جلب کردند. مقامات به رویترز گفتند که بیش از ۱۰۰ کشور از این توافق حمایت کرده‌اند، اما کشورهایی از جمله چین و هند هنوز به‌طور کامل به این توافق نپیوسته‌اند. مقامات ایالات‌متحده و دیگران امیدوارند که توافق آب‌و‌هوایی اخیر بین ایالات‌متحده و چین نیز لحن مثبتی در مذاکرات ایجاد کند. در آن قرارداد، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گازهای گلخانهای جهان توافق کردند که انرژی‌های تجدیدپذیر را تقویت کنند و «راهکارهای تسریع یافتن جایگزینی برای زغال‌سنگ، نفت و گاز» را در اولویت قرار‌دهند. توافق ایالات‌متحده و چین از سرعت پیدا‌کردن جایگزین برای تولید زغال‌سنگ، نفت و گاز که منجر به کاهش «معنادار» انتشار گازهای گلخانهای در بخش برق می‌شود حمایت می‌کند.
از وظایف کلیدی دیگر این کنفرانس، راه‌اندازی اولین صندوق خسارت آب و هوا در جهان است که برای کمک به کشورهایی که قبلا از تاثیرات تغییرات آب‌و‌هوایی مانند خشکسالی، سیل و بالاآمدن سطح دریا آسیب‌های جبران‌ناپذیری دیده‌اند، اختصاص‌داده می‌شود. نمایندگان کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه توافق‌نامه‌ای آزمایشی در مورد طراحی آن منعقد کرده‌اند. همه کشورها این توافق را بررسی خواهند کرد و برخی ممکن است اعتراضاتی را مطرح کنند. تا زمانی‌که کشورهای شرکت‌کننده در گردهمایی کاپ۲۸ آن را تایید نکنند، این توافق نهایی نیست.گایان گابریلیان، مذاکره‌کننده ارمنستان در مورد این صندوق، به رویترز گفت؛ مهم است که توافق‌نامه صندوق «ضرر و زیان»، قبل از انتخابات سال‌آینده در ایالات‌متحده که می‌تواند اجماع سیاسی را از بین ببرد، تصویب شود.
موضوع دیگر این است که آیا کشورهای ثروتمند پولی را برای صندوق «ضرر و زیان» درنظر خواهند گرفت یا نه. اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده گفته‌اند که به این صندوق کمک خواهند کرد و کشورهایی مانند چین و امارات را تحت‌فشار قرار خواهند داد تا از آنها پیروی کنند. نجیب احمد، مشاور ملی در وزارت آب و هوای سومالی، گفت که با توجه به تجربه قبلی، متاسفانه بیشتر توافق‌های جهانی در مورد تعهدات مربوط به تغییرات اقلیمی ناتمام مانده‌اند، اما همچنان نباید امید خود را از دست بدهیم.
گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی حاکی از آن است که اوج تولید نفت و گاز نزدیک است که با تعهدات جهانی برای سرمایه‌گذاری در سهبرابرکردن تولید انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال۲۰۳۰ تقویت شده‌است. اخیرا، اتحاد معیار‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی جهانی World Benchmarking Alliance تحقیقی برای ارزیابی عملکرد واقعی ۹۹شرکت از تاثیرگذارترین بنگاه‌های اقتصادی در بخش نفت و گاز، جهت حرکت به سمت کربنزدایی انجام داده که نتایج تاسف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بار آن نشان می‌دهد که این بخش انگیزه کمی برای حرکت به سمت انرژی‌های پاک دارد.
