در سال ۱۳۹۶ موسسان و سهامداران نیک‌اندیش شرکت هم‌آوا، کارخانه نوآوری را به عنوان نخستین و بزرگ‌ترین مرکز نوآوری ایران و منطقه بنا نهادند که در نتیجه آن، کارخانه نوآوری با مساحتی بالغ بر ۱۸ هزار متر مربع با هدف رفع کلیه نیازهای کارآفرینان از مراحل استقرار، شکل‌دهی و شتاب‌دهی گرفته تا جذب سرمایه و ورود به بازارهای اولیه در یک محل برای همه فعالان اکوسیستم کارآفرینی تاسیس شد. در ساخت این زیست‌بوم همراهانی خیرخواه و دغدغه‌مند داشتیم که بدون همراهی آنها این موفقیت بزرگ برای کشورمان محقق نمی‌شد. با گذشت شش سال کارخانه نوآوری آزادی اکنون به یکی از بزرگ‌ترین مراکز نوآوری کشور در حوزه‌های استراتژیک متعددی از جمله هوش مصنوعی، سلامت و صنایع دارویی، فناوری ارتباطات و اطلاعات، خدمات مالی و بیمه، صنعت گردشگری، معماری و شهرسازی، خودروهای هوشمند، کشاورزی نوین، تولید محتوا و رسانه و موارد دیگر تبدیل شده است.

فضای کارخانه نوآوری آزادی طی یک قرارداد ۵ ساله، توسط شرکت کارخانه نوآوری هم‌آوا از شرکت صنعتی آما (مالک ملک کارخانه) تا پایان اسفند ماه ۱۴۰۱ اجاره شده بود که در دو سال پایانی آن، هیات‌مدیره هم‌آوا با هدف تمدید قرارداد اجاره، با هیات‌مدیره و سهامداران شرکت آما وارد مذاکره شد. در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ به تصمیم معاون محترم علمی و فناوری ‌ریاست‌جمهوری، پارک فناوری پردیس مسوولیت مذاکره با شرکت آما را به عهده گرفت. با این حال، در اسفند ۱۴۰۱ شرکت آما از طریق مراجع قضایی اعلام کرد که حاضر به تمدید قرارداد نبوده و قصد تغییر کاربری و فروش ملک را دارد و با وجود مذاکرات متعدد و پیشنهاد مبلغ بسیار مناسب برای ادامه اجاره، نتیجه‌ای از این مذاکرات حاصل نشد.

در تاریخ ۸ آبان ماه ۱۴۰۲، وکیل محترم شرکت آما به همراه نماینده محترم معاونت اجرایی اسناد رسمی اداره کل ثبت اسناد و املاک استان تهران، بدون اعلام قبلی، به‌منظور تخلیه کارخانه نوآوری آزادی در محل حاضر شدند. در نتیجه مذاکرات صورت گرفته، یک ماه فرصت داده شد تا کارخانه نوآوری آزادی در ۸ آذر ماه ۱۴۰۲ به صورت کامل تخلیه شود، در غیر این صورت به گفته ایشان این مکان توسط ضابطان قضایی با استفاده از یگان ویژه نیروی انتظامی تخلیه خواهد شد. این در حالی است که امکان انتقال مراکز متعدد نوآوری از جمله مرکز دانش‌بنیان دارویی یا استودیوی تلویزیونی با پخش مداوم زنده در طی این ضرب‌الاجل یک ماهه وجود ندارد. چنین اقدامی همچنین موجب بروز مشکلات زیادی در فعالیت‌های آزادکاران، فضاهای کاری مشترک، استارت‌آپ‌ها، شتاب‌دهنده‌ها و همچنین اختلال در عملیات خدمات آنلاین روزانه میلیون‌ها شهروند ایرانی که از محل کارخانه نوآوری آزادی ارائه می‌شود، خواهد شد که تخلیه در این زمان کوتاه یک ماهه را عملا غیر قابل اجرا خواهد کرد. پر واضح است که تخلیه قهری کارخانه می‌تواند صدها میلیارد تومان خسارت مادی و معنوی به اقتصاد شرکت‌ها وارد و موجبات نارضایتی میلیون‌ها شهروند را ایجاد کند که تبعات منفی و گسترده‌ای را در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها در پی خواهد داشت.

شرکت هم‌آوا به عنوان مستاجر و طرف قرارداد شرکت آما، تخلیه، فروش، تمدید یا عدم تمدید قرارداد را حق قانونی شرکت محترم آما دانسته و تابع قانون است. اما لازم است نکاتی را به استحضار سهامداران و هیات‌مدیره محترم شرکت آما، فعالان اکوسیستم استارت‌آپی ایران و دست‌اندرکاران این تصمیم برسانیم. این ملک به‌هنگام تحویل، کارخانه‌ای متروکه و غیر قابل استفاده بود؛ شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر سرآوا، همراه با شرکت هم‌آوا برای بازسازی کارخانه نوآوری آزادی و شکل‌گیری اکوسیستم مربوطه، بیش از ۶۰ میلیارد تومان در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ هزینه کرده‌اند. همچنین دیگر شرکت‌های مستقر در کارخانه نوآوری نیز در طول شش سال گذشته، در مجموع رقمی قریب به ۳۴۰ میلیارد تومان را صرف بازسازی، تجهیز و ایجاد زیرساخت‌های فعلی آن کرده‌اند.

مجموعه‌ای که کارخانه نوآوری در آن احداث شده است، دهه‌ها پیش نخستین کارخانه الکترودسازی کشور به نام «آما» بود. کارخانه آما در سال ۱۳۳۸ توسط اکبر علیزاده‌راد بنا نهاده شد، اما چند دهه بعد به دلیل سیاست‌های انتقال واحدهای صنعتی به خارج از شهر تهران، برای چندین سال به یک کارخانه متروکه تبدیل شده بود. نخستین کارخانه نوآوری ایران با ایده سعید رحمانی، بنیان‌گذار سرآوا و حمایت و سرمایه‌ سهامداران این شرکت، با پشتکار و توانایی موسسان هم‌آوا و تیم اجرایی آن بازسازی و راه‌اندازی شد. کارخانه نوآوری با مشارکت شرکت «آما» مالک کارخانه و سهامداران آن (به خصوص خانواده محترم علیزاده) که با خیرخواهی در ۶ سال گذشته از این طریق، همراه و حامی جوانان کارآفرین ایران بوده‌اند و همچنین پشتیبانی معاونت محترم علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، پارک فناوری پردیس و شرکت‌های مستقر در کارخانه با سرمایه‌گذاری مادی و حمایت‌های معنوی همه آنها آغاز به کار کرد.

روزانه چهار هزار نفر جوان کارآفرین از فضای کارخانه برای توسعه کسب‌وکار استارت‌آپی و دانش‌بنیان خود استفاده می‌کنند. کارخانه نوآوری آزادی یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مراکز نوآوری در ایران و منطقه است که تبدیل به الگویی کارآمد و سرمایه ملی برای کشور شده است و با استیشن‌اف (Station F) در پاریس مقایسه می‌شود. موید این نکته، بازدید ده‌ها هیات و وزرای مختلف کشورهای جهان از این کارخانه است. افتتاح کارخانه نوآوری آزادی توسط رئیس‌جمهور و بازدید مستمر وزرا، معاونان قوای سه‌گانه و دیگر نهادها و هیات‌های خارجی، بیانگر اهمیت این مکان در زیست‌بوم نوآوری کشور است. همه تلاش موسسان و فعالان زیست‌بوم این بود که کارخانه نوآوری آزادی به یک نماد جاودانه کارآفرینی در ایران تبدیل شود. اما داستان تاسف‌برانگیز تخلیه و تخریب کارخانه نوآوری آزادی، تبدیل به الگویی برای عدم ورود سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها به حوزه‌های نوآوری و دانش‌بنیان خواهد شد، ضمن اینکه تعطیلی این مرکز در شرایط فعلی کشور، موجی از ناامیدی و سرخوردگی را در میان جوانان کارآفرین و نخبه به وجود خواهد آورد.