«علی‌بابا» و «تنسنت» قدرتمندترین سرمایه‌گذاران چین می‌شوند
هیجان سرمایه‌گذاری به سبک اژدهای سرخ
اشتیاق این شرکتها به سرمایه‌گذاری، موج تازهای از استارت‌آپ‌های جدید را متولد می‌کند
حالا «تانگ ژیائو» یکی از موسسان SenseTime می‌گوید: «گوگل و فیس‌بوک جلوتر از ما هستند، پشت ما گروهی از شرکت‌های کوچکی هستند که در فکر الگوبرداری از شرکت ما هستند و پیش رو تنها سه کوه بزرگ قرار دارند.» اشاره او به سه کوه بزرگ چینی یعنی غول جست‌وجوی اینترنتی بایدو (Baidu)، علی‌بابا و غول شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های ویدئویی تنسنت (Tencent) است که به‌طور اختصاری BAT نامیده می‌شوند. به نظر می‌رسد تعداد کمی از شرکت‌های نوپا اما خوش‌آتیه چینی امکان رسیدن به تیم‌های سیرنشدنی سرمایه‌‌گذارشان را دارند. این سه غول یا کوه چینی روی نیمی از ۱۲۴ استارت‌آپ تک‌شاخ (استارت‌آپ‌هایی با ارزش بازار یک میلیارد دلار یا بیشتر) چینی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این ۶۲استارت‌آپ تک‌شاخ چینی که بیش از ۸۰درصد از سرمایه‌شان را از شرکت‌های BAT دریافت کرده‌اند، تاکنون به ارزشی بیش از ۵ میلیارد دلار رسیده‌اند. دسترسی به این سرمایه‌گذارهای بزرگ دغدغه مهمی برای کارآفرینان چینی است، اما تنها تعدادی از این کارآفرینان آزادانه این موضوع را می‌پذیرند.
از میان این سه شرکت بزرگ چینی، دو شرکت غول‌های انکارناپذیری هستند. علی‌بابا و تنسنت حتی بعد از کاهش قیمت سهامشان در بازار بورس، همچنان ارزشی نزدیک به نیم تریلیون دلار دارند. در سال‌های اخیر هر دو شرکت تجارت‌های اصلی‌شان را به حوزه‌های مختلفی از اشتراکگذاری دوچرخه گرفته تا تاکسی اینترنتی و تحویل غذا هم گسترش داده‌اند. این دو غول بزرگ و قدرتمند چینی نه تنها با یکدیگر، بلکه با هر شرکت دیگری که در کنار رقیب ایستاده باشد، بی‌رحمانه مقابله و رقابت می‌کنند. بنابراین استارت‌آپ‌های بیشتری از طریق کاربران اینترنتی در این جنگ نیابتی درگیر می‌شوند تا در نهایت شیوه سیاست‌گذاری و رشد کسب و کارهای جدید شکل بگیرد. خطر و ریسک پیش‌رو اما این است که چین نوعی شکل مجاز کارآفرینی را توسعه می‌دهد که مبتنی بر سیاست‌های نسبتا دوقطبی است. این موضوع همان وجه ناامیدکننده برای کارآفرینان خلاق و بااستعدادی است که سال‌هاست در این کشور نادیده گرفته شده‌اند.
این موضوع احتمالا برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری آمریکایی هم کاملا آشناست. در آنجا صحبت از یک «منطقه کُشنده» در اطراف غول‌های تکنولوژی شناخته‌شده شامل آمازون، فیس‌بوک و گوگل و همچنین به‌طور عمده در حوزه محصولات مصرفی-اینترنتی است. با این همه اما گویا قدرت غول‌های چینی برای تسلط بر بازار سرمایه‌گذاری بیشتر از هم‌نوعان آمریکایی‌شان است. بررسی‌های انجام شده از سوی موسسه تحقیقاتی McKinsey در این زمینه نشان می‌دهد که غول‌های آمریکایی تنها ۵ درصد از تمام سرمایه‌گذاری‌های مخاطره‌ای داخلی را در اختیار دارند، در حالی که این رقم برای سه کوه چینی یعنی BAT نزدیک به نیمی از استارت‌آپ‌های این کشور است (اگرچه سهم بایدو نسبتا کمتر است). تنسنت در طول ۶ سال گذشته ۶۰۰ سهم از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های کوچک‌تر را خریده است که بسیاری از آنها اعلام نشده‌اند. «جک ما» موسس شرکت علی‌بابا در مقابل، به وضوح مبالغه می‌کند وقتی که می‌گوید او در نهایت امیدوار است که ببیند کارمندان قدیمی و سابق علی‌بابا ۲۰۰ شرکت از ۵۰۰ شرکت برتر چین را مدیریت می‌کنند.
«وِن فیژانگ» موسس IT Juzi یعنی مرکز دیتابیس استارت‌آپ‌های چینی در پکن، می‌گوید: «حالا دیگر همه این موضوع را قبول دارند و پذیرفته‌اند که یک شرکت کوچک و نوپا برای رشد و تبدیل شدن به یک تک‌شاخ انتخابی ندارد به جز اینکه به یکی از دو شرکت علی‌بابا و تنسنت که مبلغ بیشتری را برای سرمایه‌گذاری پیشنهاد می‌کنند، بپیوندد.» پلت‌فرم‌های این دو شرکت بسیار قدرتمند و غیرقابل رقابت شده است. سرویس پیام‌رسان WeChat که متعلق به تنسنت است، حالا بیش از یک میلیارد نفر کاربر دارد. بازار بزرگ تجارت الکترونیک علی‌بابا هم خانه‌ای برای یک میلیون تاجر است. سرویس‌های پرداخت الکترونیکی این دو شرکت یعنی WeChat Pay و Alipay در حال حاضر ۹۴ درصد از کل تراکنش‌های مالی موبایلی چین را به خود اختصاص داده‌اند.
در آمریکا سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر از اینکه حامی استارت‌آپ‌هایی باشند که کسب و کارهای اصلی‌شان روی بخش مصرفی اینترنت متمرکز باشند، خجالت می‌کشند. درست به همین دلیل هم هست که گوگل و فیس‌بوک در این زمینه برجسته و مسلط هستند. در چین این موضوع هنوز اهمیتی ندارد و سرمایه‌گذاری‌های زیادی در این حوزه انجام می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر تلاش می‌کنند تا جسورترین استارت‌آپ‌ها در این حوزه را شناسایی کرده و پیش‌بینی کنند که بعد از خریده شدن این استارت‌آپ‌ها توسط یک غول بزرگ، سخاوتمندانه از صحنه بیرون بروند. بسیاری از شرکت‌های نوپا بعد از دریافت سرمایه اولیه با یکدیگر رقابت می‌کنند تا بتوانند نظر علی‌بابا یا تنسنت را برای سرمایه‌گذاری جلب کنند.
«گان جی» استاد و عضو هیات رئیسه شرکت بزرگ DJI که بزرگ‌ترین تولیدکننده پهپادهای پیشرفته جهان که با ارزش بازار ۱۵میلیارد دلاری هیچ سرمایه‌گذاری از علی‌بابا یا تنسنت دریافت نکرده است، معتقد است که چنین فضای رقابتی به رشد سریع‌تر جریان کارآفرینی و استارت‌آپ‌ها کمک می‌کند. او می‌گوید این غول‌های چینی به خوبی می‌توانند تعیین کنند که چه کسی برنده و چه کسی بازنده شود. برای مثال، وقتی تنسنت در تابستان سال گذشته ۶۰۰ میلیون دلار در استارت‌آپ Mobike -که در زمینه اشتراکگذاری دوچرخه فعالیت می‌کند- سرمایه‌گذاری کرد، علی‌بابا ۷۰۰ میلیون دلار در استارت‌آپ رقیب یعنی Ofo سرمایه‌گذاری کرد. به این ترتیب رقبای کوچک‌تر ناگهان از دور رقابت بیرون می‌مانند. این فضای رقابتی دوقطبی همچنین انگیزه شرکت‌های نوپا و جوان‌تر را سرکوب می‌کند. داستان استارت‌آپ تحویل غذا Ele.me (در زبان چینی به معنی هنوز گرسنه‌ای؟) که یک دهه پیش تاسیس شد، گواهی بر این مدعاست. در آن زمان انتظار می‌رفت که این استارت‌آپ رشد کرده و به یک شرکت مستقل با ارزش بازار ۲۰ میلیارد دلار یا بیشتر تبدیل شود. اما در سال ۲۰۱۵ یک ادغام باعث شد که علی‌بابا اعتمادش را به حوزه تحویل غذا از دست بدهد.
استارت‌آپ Meituan متعلق به علی‌بابا با رقیب بزرگش Dazhong Dianping که متعلق به تنسنت بود، ادغام شد. بلافاصله پس از آن Meituan-Dianping سرمایه ۳/ ۳ میلیارد دلاری از طرف تنسنت دریافت کرد تا علی‌بابا مقهور شود. در مقابل علی‌بابا تمام سهامش در استارت‌آپ Meituan را با قیمت بسیار پایینی فروخت و برای ایجاد رقابت جدید با تنسنت در Ele.me سرمایه‌گذاری کرد و در ماه آوریل تمام این پلت‌فرم را با قیمت ۵/ ۹ میلیارد دلار خرید. حالا این استارت‌آپ تنها بخشی از انبار ذخایر علی‌بابا و یکی از ۶۰سرمایه‌گذار این شرکت بزرگ از سال ۲۰۱۷ تاکنون است. در حال حاضر یکی از معاونان ارشد شرکت علی‌بابا به‌عنوان مدیراجرایی جدید Ele.me منصوب شده است.
منبع: اکونومیست
ارسال نظر