«دنیای اقتصاد» قیمت مواداولیه و فروش غذای ساده تابستانی را بررسی کرد
تابستان داغ با آب‌دوغ خیار
ما در این شماره از روزنامه «دنیای‌اقتصاد» ذره‌بین خود را برداشته‌ایم تا ببینیم یک وعده آب‌دوغ خیار چه خانگی و چه رستورانی، پای مصرف‌کننده چند در‌می‌آید.
آب‌دوغ خیار ناصرالدین شاهی چند؟
در تاریخ آمده است که روزی ناصرالدین شاه چشمه مهربانی و مردم دوستی‌‌‌‌‌‌‌‌اش به‌جوش آمد. فورا تصمیم گرفت تا یک روز هم شده در دربار همان غذایی را بخورد که رعیت میخورند.
یکی از ملازمان گفت: «قبله‌عالم من تصدقتان شوم! قوت غالب رعیت بیچاره آب‌دوغ خیار است.» سلطان لابد متحیر شد و با خودش فکر کرد مگر آب و دوغ و خیار غذاست و اصلا می‌تواند شکم همایونی را سیرکند؟
فی‌‌‌‌‌‌‌‌الجمله عزمش را جزم کرد و به آشپزباشی دربار دستور داد تا ظهر فردا برایش آب‌دوغ خیار آماده کند. آشپز‌‌‌‌‌‌‌‌ها دست به‌کار شدند و الحق برای خاطر رضایت شاه سنگ‌تمام گذاشتند تا قبله‌عالم با همه وجود مبارکش بتواند طعم غذای رعیت را زیر دندان احساس کند.
سر آشپزباشی به تدارکاتچی‌ها دستور تهیه مواد زیر را داد: ۱) ماست پر چرب اعلا ۳ کیلو ۲) خیار نازک و قلمی ورامین ۶کیلو ۳) گردوی مغز‌سفید بانه ۳کیلو ۴) پیاز اعلای همدان ۳کیلو ۵) کشمش اعلا و مویز شاهانی بدون‌هسته یک کیلو ۶) نان مرغوب مغز‌دار خاش‌خاشی دو آتیشه ۷) نعنای باغی اعلا و سبزی‌‌‌‌‌‌‌‌های بهاری یک کیلو!
وقتی ناصرالدین‌شاه یک دل سیر آب‌دوغ خیار را بر بدن مبارک زد، گفت: «این رعیت پدر‌سوخته عجب غذا‌‌‌‌‌‌‌‌های خوشمزه‌‌‌‌‌‌‌‌ای میخورند و ما بی‌‌‌‌‌‌‌‌خبر بودیم...»
حالا ما می‌خواهیم ببینیم یک وعده آب‌دوغ خیار ناصرالدین شاهی چند تمام می‌شود.
اگر قیمت ماست پرچرب را نگاهی بیندازیم با تنوعی از قیمت‌ها روبه‌رو می‌شویم به‌طوری که یک کارخانه چندین نوع ماست پرچرب با قیمت‌های بسیار متفاوت دارد. با بررسی چند تولیدکننده مطرح، این نرخ‌ها مشاهده شده است:
میهن: ماست‌یونانی پرچرب ۹۰۰گرمی ۶۵هزار تومان، ماست ست پرچرب ۹۰۰گرمی ۲۸هزار تومان، یوگوماست ۹۰۰گرمی ۳۸هزار تومان.
کاله: ماست سون پرچرب ۹۰۰گرمی ۳۸۵۰۰تومان، ماست سنتی ۹۰۰گرمی ۴۸هزار تومان، پرچرب همزده ۹۰۰گرمی ۴۲هزار تومان.
هراز: ماست پرچرب سبو ۸۰۰گرمی ۳۲۹۰۰هزار تومان، ماست تازه پرچرب پروبیوتیک ۹۰۰گرمی ۲۹۰۰۰هزار تومان.
دامداران: پرچرب ۹۰۰گرمی ۲۲هزار تومان، ماست خامه‌ای ۹۰۰گرمی ۳۵هزار تومان، ماست سنتی ۹۰۰گرمی ۴۰هزار تومان.
سری هم به چند لبنیاتی سنتی مشهور زدیم که در آنها هم با قیمت‌های متفاوتی مواجه شدیم:
لبنیات زالی: ماست گوسفندی ۵/ ۱کیلویی ۸۵هزارتومان، ماست گاوی ۵/ ۱کیلویی ۶۵هزارتومان، ماست چکیده پرچرب یک‌کیلویی ۷۵هزارتومان.
لبنیات دریانی: ماست گوسفندی ۵/ ۱کیلویی ۶۰هزارتومان، ماست سنتی یک‌کیلو ۳۰هزارتومان.
از بحث ماست بگذریم و به قیمت خیار برسیم، می‌بینیم بسته به کیفیت و منطقه از کیلویی ۱۰هزارتومان تا ۲۵هزارتومان رویت شده است.
یکی دیگر از چاشنی‌های آب‌دوغ خیار از ناصرالدین‌شاه تا الان گردو است که با بررسی چند آجیل فروشی مطرح به نتایج زیر رسیدیم.
در خشکبار ایوب مغز‌گردو خارجی ۳۴۰هزار تومان، مغز گردو دست‌چین تویسرکان ۴۳۰هزار تومان و مغز گردو اعلا ایرانی ۳۴۰هزار تومان قابل سفارش است.
در خشکبار تواضع مغز‌گردو درجه یک از ۵۲۵هزار تومان تا ۵۹۵هزار تومان مشاهده شد.
در آجیل‌فروشی برادران حسینی گردو باکیفیت از قیمت ۳۷۸هزار تومان تا ۵۵۰هزار تومان موجود بود.
اما اگر در آجیل‌فروشی‌های کوچک و کم‌نشان سطح شهر بگردید، گردو را با قیمت‌های کمی مناسب‌تر هم یعنی حدود ۳۰۰هزار تومان می‌توانید پیدا کنید.
کشمش پلویی و مویز درجه‌یک هم چه در قالب بسته‌بندی و چه در آجیل‌فروشی‌ها از کیلویی ۸۵هزار تومان قیمتشان آغاز می‌شود تا ۳۰۰هزار تومان. پیاز خوب هم این روزها در بازار از کیلویی ۱۰هزارتومان قیمتش آغاز می‌شود.
تا اینجای کار با یک حساب سر انگشتی و جدا از اینکه از قیمت اقلام دیگری که در آب‌دوغ خیار مرسوم است مانند نعنا و گل‌محمدی و نان و حتی گاهی دوغ فاکتور بگیریم، می‌بینیم یک وعده آب‌دوغ خیار خانگی برای دو نفر حداقل بالای ۱۵۰هزارتومان تمام می‌شود.
می‌بینیم اگر بخواهیم مانند دوران پدربزرگ‌هایمان هر روز ظهرتابستان آب‌دوغ خیار بخوریم باید حدود چهار و نیم‌میلیون تومان در ماه اختصاص به این غذای لوکس در ظاهر ساده بدهیم، آن‌هم برای یک خانواده دو نفره. به قول یکی از دوستان اگر ناصرالدین‌شاه هم بود با این قیمت‌ها دیگر نمی‌توانست روزی یک وعده آب‌دوغ خیار بخورد، چه برسد به رعیت جماعت.
آقای کوبیده! دست بالای دست بسیار است
شاید تا قبل از این تابستان فکر می‌کردیم قیمت یک پرس چلوکباب کوبیده رستورانی یک فاصله نجومی با آب‌دوغ خیار دارد، اما این روزها نگاهی اگر به منوی بسیاری از رستوران‌ها و کافه‌ها بیندازیم، می‌بینیم که آب‌دوغ خیار روی دست کوبیده بلند‌شده و از برج‌عاجش دارد نگاهی تمسخر‌آمیز می‌کند.
خبرنگاران ما سری به چند رستوران و کافه شناخته‌شده زده و مشاهدات خودشان را از نرخ آب‌دوغ خیار برای ما فرستاده‌اند.
در آش و حلیم سید‌مهدی می‌توانید یک پرس آب‌دوغ خیار نیم‌کیلویی را به قیمت ۶۵هزارتومان میل کنید.
کافه رستوران کوچه با محتوایات دوغ قوطی، نان خشک، گردو، سبزی، خیار و گل‌محمدی قیمت ۱۲۰هزار تومانی را برای یک وعده در منو خود گذاشته است.
در منوی کترینگ طلایی یک پرس آب‌دوغ خیار با قیمت ۱۶۴هزارتومان مشاهده می‌شود.
در رستوران ریور یک وعده شامل ۵۰۰ گرم، ماست، دوغ، خیار، سبزیجات معطر، کشمش، مغز گردو، نان‌خشک سنتی یزدی به قیمت ۹۰هزارتومان قابل‌سفارش است.
مشاهدات خبرنگار ما نشان می‌دهد که در منوی بسیار از کافی‌شاپ‌ها آب‌دوغ خیار از گران‌ترین موارد سفارشی آنها به‌حساب می‌آید. دامنه قیمتی آب‌دوغ خیار در این قبیل مراکز، بین ۸۰ تا ۱۷۰هزارتومان است. ارزان‌ترین آب‌دوغ خیار باکیفیت در تهران نیز توسط آش‌فروشی نیکوصفت در حوالی میدان‌انقلاب با قیمت ۵۵هزارتومان عرضه می‌شود.
البته اگر خواهان سفارش آب‌دوغ خیار کترینگی هستید، شرکت کاله در منوی سازمانی خود آب‌دوغ خیار با قیمت ۳۸هزارتومان عرضه می‌کند.
