گزارش میدانی «دنیای‌‌اقتصاد» از خیابان ابن‌سینا
دخل ناکوک سازفروش‌ها
کاهش ۷۰ درصدی فروش
خیابان سپاه، نرسیده به میدان بهارستان؛ هنوز یک ساعتی از روز مانده و هوا خنک‌تر از ظهر شده است. چراغ ال‌ای‌دی مغازه‌های سازفروشی کنار خیابان جان تازه‌ای گرفته‌اند، اما داخل مغازه‌ها خالی است. تصویر مردمی که از جلوی ویترین شیشه‌ای و سازهای به‌دقت ردیف‌شده، بی‌توجه رد می‌شوند، روی ویترین مغازه‌ها می‌افتد. صدای قطعه سنتوری از بالای پیاده‌رو شنیده می‌شود. جواد که یکی از کسبه همین راسته است، درباره وضعیت بازار فروش ادوات موسیقی به خبرنگار «دنیای‌‌اقتصاد» می‌گوید: «باید ببندیم و برویم.» او که کمتر از ۳۰ سال دارد، پنج سال است در این مغازه کار می‌کند، می‌گوید: «تا به‌حال اوضاع را اینقدر کساد ندیده بودم. از بهمن ۹۸ که کرونا در کشور شایع شد همه وارد قرنطینه شدند، صنف هم مثل بقیه، مغازه‌ها را بستند و الان که مردم به شرایط عادت کردند بازار کمی بهتر شده است.» او درباره میزان افزایش قیمت انواع ساز می‌گوید: «بعضی از سازها ۵۰درصد و بعضی بیشتر از ۱۰۰درصد.» جواد انواع سازهای ایرانی را می‌فروشد. مشتری وارد می‌شود، از گوشه مغازه یکی از دف‌های ردیف‌شده را برمی‌دارد و کمی می‌نوازد: «قلی‌زاده است؟ چند؟» جواد جواب می‌دهد: «۸۵۰هزار تومان.» مشتری دف را سرجایش می‌گذارد و از مغازه بیرون می‌رود. جواد می‌گوید: «شرایط بازار ما همین است. فقط می‌آیند، سوال می‌کنند و می‌روند.» به گفته این فروشنده، دخل او نسبت به پیش از شیوع کرونا یعنی پاییز۹۸ بیش‌از ۵۰ درصد کوچک‌تر شده‌است. او درباره علل این کاهش درآمد به خبرنگار «دنیای‌‌اقتصاد» می‌گوید: «اول اینکه هزینه‌های تولید افزایش پیدا کرده. هزینه آن تولیدکننده‌ای که ساز می‌سازد، از چوب و سیم و چسب بگیر تا ناهارش افزایش قیمت داشته است. اگر بگویم به اندازه کافی افزایش ندادیم و فقط به اندازه کشش بازار است دروغ نگفتم. حاشیه سودمان به‌شدت کم شده‌است.» جواد بعد از تورم و قدرت پایین خرید مردم، علت دوم را کرونا می‌داند: «با شیوع کرونا عملا همه مهمانی‌‌ها و مراسم کنسل شد. بخشی از تقاضای ما گروه‌های موسیقی بودند که الان آنها هم بیکارند. بخش دیگر دخل، هنرآموزان موسیقی هستند که خرید آنها هم به‌دلیل کرونا و همین‌طور افزایش دستمزد استادان موسیقی کم شده‌است.» به گفته این فروشنده میزان تولید ساز ایرانی نسبت به دو سال پیش ۷۰درصد کاهش داشته است. او می‌گوید: «تا سفارش نگیریم ساز نمی‌سازیم.»
سازهای غربی در صدر تقاضا
شرایط در بازار سازهای غربی هم همین‌طور است. درست چند قدم بالاتر پاساژ کوچکی است که انتهای آن مغازه‌ای بزرگ با آلات چیده‌شده پشت ویترین به چشم می‌خورد؛ ترومپت، بیس، تمپو و... . فروشنده مشتری دارد و گروهی قیمت چند ساز موسیقی را می‌پرسند.
فروشنده دیگر این مغازه که پسر جوان حدود ۲۰ساله با موهای بلند است، درباره شرایط بازار سازهای خارجی به خبرنگار «دنیای‌‌اقتصاد» می‌گوید: «واردات سازهای خارجی کم شده و بعضی از سازها به‌سختی در بازار پیدا می‌شود، همین باعث شده قیمت‌شان غیرمنطقی رشد کند.» بهمن درباره افزایش قیمت سازهای خارجی می‌گوید: «کف افزایش قیمت ۵۰درصد بوده‌است، به همین میزان هم کاهش درآمد داشتیم.» به عقیده بهمن «تقاضای بازار ساز بیشتر سمت سازهای خارجی است. بعضی از مشتری‌ها چون نمی‌توانند دنبال ساز خارجی بروند نمونه ایرانی آن را می‌نوازند.» به گفته این فروشنده بیشترین افزایش قیمت در سازهای خارجی را «پیانو داشته؛ چون نمونه ایرانی ندارد. سختی‌های واردات و افزایش نرخ ارز هم دو دلیل دیگری است که بیش از ۱۰۰درصد قیمت انواع پیانو رشد کند».
با چقدر می‌توان ساز خرید؟
مشاهدات میدانی خبرنگار «دنیای‌‌اقتصاد» از راسته سازفروش‌ها در خیابان سپاه نشان می‌دهد، علاوه بر اینکه قیمت انواع کالاهای این بازار حداقل ۵۰درصد رشد داشته، فروشندگان در بازار سازهای ایرانی بیشتر از ۷۰درصد و در بازار سازهای خارجی ۵۰درصد کاهش فروش داشته‌اند. این مشاهدات نشان می‌دهد که قیمت گیتار از ۸۵۰هزار تومان، سنتور از یک‌میلیون و ۲۰۰هزار تومان، تار از یک‌میلیون و ۵۰۰ تومان و سه‌تار از ۵۰۰هزار تومان شروع می‌شود و این نرخ‌ها کف قیمتی است. البته کیفیت سازها در حدی درنظر گرفته شده که برای یک هنرآموز تازه‌کار که حداقل پنج سال با ساز کار کند، مناسب باشد.
مشاهدات میدانی همچنین نشان می‌دهد برای تهیه چند ساز غربی که گروه‌های موسیقی انتخاب می‌کنند یا به بیانی دیگر هزینه تهیه تعدادی ساز برای یک گروه موسیقی حداقل ۱۰میلیون تومان تمام می‌شود؛ اعدادی که به گفته کسبه در خرداد سال گذشته نصف نرخ کنونی بودند.
