در گفت‌و‌گو با رئیس انجمن زنجیره ارزش صنعت تایر ایران مطرح شد
رقابت بین‌المللی؛ نقطه ضعف صنعت تایر در پسابرجام
در همین راستا رئیس انجمن صنفی زنجیره ارزش صنعت تایر ایران، فروش سامانه‌ای را مانع اصلی تولیدکنندگان تایر دانست و با بیان مطلب فوق افزود: جهش نرخ دلار باعث شد ما در چند مرحله افزایش قیمت تایر را داشته باشیم و این در حالی است که بازار کشش این افزایش قیمت را نداشت و مردم توان خرید تایر با این قیمت را ندارند. محمدرضا تقی گنجی، خواستار حذف سامانه جامع تجارت به عنوان مطالبه اصلی فعالان صنعت تایر شد و تداوم فعالیت این سامانه را به معنی حبس سرمایه‌های تولیدکنندگان برشمرد. وی در عین حال با تاکید بر اینکه در صورت احیای برجام، صنعت تایر ایران در رقابت با لاستیک‌های خارجی دشواری‌های زیادی خواهد داشت، خواستار تجدیدنظر نهادهای متولی درجهت حمایت از صنعت تایر شد.
لطفا به حجم تولید و فروش تایر در کشور اشاره کنید. آیا شرکت‌های تولیدی از حداکثر ظرفیت تولید خود استفاده می‌کنند و این میزان تولید پاسخگوی نیاز کشور است؟
شرکت‌های تولیدی تایر از حداکثر ظرفیت خود برای تولید استفاده می‌کنند و به صورت شبانه روزی در حال فعالیت هستند. در سال ۹۹ ما شاهد افزایش ۲۰ درصدی تولید تایر در کشور نسبت به سال ۹۸ بودیم و امسال برنامه‌ریزی کرده‌ایم که نسبت به سال ۹۹ حجم تولید خود را ۱۰ درصد افزایش دهیم. این موضوع نشانگر وجود توان بالای تولید تایر در داخل کشور است و امیدواریم که بتوانیم جوابگوی نیاز مردم باشیم. ما در کل کشور ۸۰ درصد از نیاز مردم به تایر را تامین می‌کنیم و صرفا بعضی سایزهای لاستیک مربوط به اتومبیل‌های خاص و لوکس را که دارای میزان مصرف کمتری در کشور هستند، تولید نمی‌کنیم. همچنین با توجه به اینکه در زمینه لاستیک‌های OTR و نیز لاستیک‌های معدنی و صنعتی با کسری و کمبود مواجهیم، ناچاریم که برای پوشش این نیاز داخل، لاستیک‌های مذکور را از خارج وارد کنیم و این میزان واردات، به طور کلی ۲۰ درصد از نیاز کشور را شامل می‌شود.
کیفیت تایرهای تولید داخل را در چه سطحی ارزیابی می‌کنید؟
کیفیت تایرهای تولید داخل در مقایسه با تایرهای خارجی کمبودی ندارد. تایرهای داخل بر اساس استاندارد ملی ایران تولید می‌شود. ضمن اینکه ما در بخش تولید تایر SWR را هم رعایت می‌کنیم. SWR شامل سه استاندارد بین المللی در زمینه تولید تایر است که مربوط به صدا، قابلیت چنگ زنی و قابلیت ترمزگیری تایر است. ما این استاندارد را نیز به عنوان جدیدترین استانداردهای بین‌المللی رعایت کرده‌ایم و تقریبا تمام شرکت‌ها خود را آماده کرده اند که تا چند ماه آینده به این استاندارد دسترسی پیدا کرده و آن را اجرایی کنند. بعضی از شرکت‌های تایرسازی ایران E مارک اروپا را هم دارند. درحقیقت تولیدات ما در بخش تایر کمبودی نسبت به تولیدات خارجی ندارد و اگر قرار باشد از نمره یک تا ۱۰ به تایرهای تولید کشور نمره دهیم، به طور قطع باید نمره ۱۰ را در نظر بگیریم. بر این اساس توصیه من این است که مردم حتما تایر ایرانی خریداری کنند. به جهت اینکه هم باکیفیت هستند و هم نسبت به تایرهای خارجی از قیمت مناسب و ارزان‌تری برخوردارند. ضمن اینکه تایرهای تولید داخل دارای خدمات پس از فروش هستند و در صورتی که مصرف‌کننده با هر گونه مشکلی مواجه شود که مربوط به کوتاهی تولیدکننده باشد، جبران خسارت می‌شود. به این معنا که اگر خسارت مالی باشد، تایر معیوب از سوی کارخانه تولیدی تعویض و تایر نو به مشتری تحویل داده می‌شود یا اگر خسارت جانی به دنبال داشته باشد که منجر به جرح یا فوت شود، به لحاظ اینکه تایرها دارای بیمه هستند، دیه پرداخت خواهد شد.
صادرات لاستیک ایران را در چه سطحی ارزیابی می‌کنید؟ صادرات به کدام کشورها انجام می‌شود و توسعه صادرات تایر نیازمند رفع چه موانعی است؟
متاسفانه در حال حاضر صادرات تایر ممنوع است؛ با این توجیه که گفته می‌شود در ایران تایر به اندازه کافی برای عرضه به مشتریان وجود ندارد و تولیدات داخلی باید به مصرف داخلی برسد.
این در حالی است که در سال جاری در حوزه تایرهای سواری، ۲ میلیون حلقه تایر در کل کشور به صورت مازاد و اضافی تولید شده است که این حجم از تولیدات حتما باید به کشورهای دیگر صادر شود.
در این راستا با مسوولان امر مذاکرات زیادی انجام گرفته و درخواست کرده‌ایم که به واحدهای تولید تایر اجازه دهند تا ۱۰ درصد از حجم تولیدات خود را به کشورهای دیگر صادر کنند. ما بازار بسیار خوبی در کشورهای منطقه و کشورهای حوزه خلیج‌فارس از جمله عراق، یمن، سوریه، پاکستان و افغانستان داریم و در صورتی که موانع صادرات تایر برطرف شود، می‌توانیم فعالیت خوبی در حوزه صادرات تایر به این کشورها داشته باشیم.
در حال حاضر مهم‌ترین چالش‌های تولیدکنندگان تایر در کشور چیست؟
مسائل و مشکلات موجود در حوزه تولید تایر در ایران جدا از مسائل سایر واحدهای تولیدی در کشور نیست و ما نیز مانند سایر بخش‌های تولید با مشکلات متعددی مواجهیم. در حال حاضر مهم‌ترین چالش ما مساله سرمایه در گردش است. قیمت دلار از نرخ ۴۲۰۰ تومان به یک باره به ۲۴ هزار تومان رسید افزایش قیمت ۶ برابری را تجربه کرد و بر این اساس ما امروز درحقیقت به ۶ برابر سرمایه در گردش بیشتری نیاز داریم تا بتوانیم مانند سابق به فعالیت خود ادامه دهیم.
تصور کنید یک کارخانه تولید تایر که با ظرفیت ۵ هزار تن فعالیت می‌کند، معادل با ۱۰۰ میلیون دلار مواد اولیه وارد کشور می‌کند که اگر قرار باشد با نرخ دلار ۶ برابری مواد مورد نیاز خود را وارد کند، رقم بسیار بزرگی می‌شود و این در حالی است که هیچ کارخانه‌ای چنین سرمایه در گردشی ندارد.
در این میان رقم تسهیلات بانکی که بانک‌ها ارائه می‌کنند، قابل توجه نیست و در عین حال پروسه ارائه این تسهیلات بسیار طولانی و زمانبر است و از سوی دیگر نرخ بهره آنها بسیار بالا است.
افزایش نرخ ارز در چند سال اخیر، چه تاثیراتی بر بازار داخلی لاستیک گذاشته است؟
افزایش نرخ ارز تاثیرات بسیار مستقیمی بر تولید تایر در داخل کشور به همراه داشته و موجب شده قیمت تمام شده تولید تایر بسیار افزایش پیدا کند. در چنین شرایطی ما نیز مجبور به افزایش قیمت فروش تولیدات خود شده‌ایم و در نتیجه این افزایش چند مرحله‌ای نرخ تایر، قیمت‌های ما به قدری بالا رفته که مصرف‌کنندگان به سختی لاستیک‌های داخلی را خریداری می‌کنند و این خود باعث شده‌است که میزان فروش کارخانه‌های تولید تایر با کاهش رو‌به‌رو شود.
نقش احیای برجام را بر صنعت لاستیک چگونه ارزیابی می‌کنید و پیش‌بینی شما از آینده این صنعت در کشور چیست؟
در صورتی که برجام به درستی اجرایی شود، کشور ما به سمت بازار اقتصاد آزاد پیش خواهد رفت و در اقتصاد بازار، واردات و صادرات باید به اندازه کافی آزاد باشد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، صنعت تایر ایران قابلیت رقابت با لاستیک‌های خارجی را ندارد؛ به این علت که در ایران به ما هیچ‌گونه امتیازی داده نمی‌شود. در گذشته امتیازاتی برای تولیدکنندگان تایر در نظر گرفته می‌شد که از قبیل این امتیازات می‌توان به تامین مواد اولیه پتروشیمی، دوده و نخ اشاره کرد که در ایران تولید می‌شد و با قیمت ارزان در اختیار ما قرار می‌گرفت. اما در حال حاضر این محصولات را به قیمت جهانی با ما حساب می‌کنند و ما درحقیقت مواد اولیه مورد نیاز خود را با نرخ ارز آزاد خریداری می‌کنیم. اگر قرار باشد برجام مجددا احیا شود، کشورهای پیشرفته‌تر و کشورهایی که دارای تکنولوژی‌های برتری هستند، به کشور ما می‌آیند و با قیمت تمام شده پایین‌تر، صنعت داخل کشور را احاطه می‌کنند و کالاهای خود را به فروش می‌رسانند. حتی ممکن است سرمایه‌گذاران خارجی به کشور ما بیایند و تمامی‌کارخانه‌های داخل ایران را خریداری کنند. با این اوصاف هیچ راه دیگری به جز حمایت از صنعت تایر در داخل کشور نیست و برای این منظور بهترین راهکار این است که تعرفه گمرکی را افزایش دهند تا از این طریق بتوان از صنعت داخلی حمایت کرد.
عملکرد سامانه جامع تجارت را چگونه ارزیابی می‌کنید و فروش سامانه‌ای تایر چقدر رضایت بخش بوده است؟
سامانه جامع تجارت و به وِیژه سامانه‌ای که در زیرمجموعه آن برای بخش تایر ایجاد شده است، در روزها و ماه‌های اولیه راه‌اندازی کاربرد داشت. چون در آن زمان نرخ دلار ۴۲۰۰ تومان بود و تایر به دو نرخ یعنی نرخ بازار آزاد و همچنین به نرخ دولتی عرضه می‌شد و به دلیل اینکه اختلاف قیمت زیادی بین نرخ آزاد و نرخ دولتی بود، در حق مردم اجحاف می‌شد. این سامانه که با همکاری وزارت صنعت و وزارت راه و شهرسازی ایجاد شده است، با عملکرد درست خود کمک بسیاری برای رفع این مساله و توزیع کالا می‌کرد و باعث می‌شد کالا به دست مصرف‌کنندگان نهایی برسد. اما در حال حاضر، سامانه تایر برای کل این صنعت مشکل ایجاد کرده و باید حذف شود تا بازار بتواند خود را با شرایط جدید وفق دهد. چون در حال حاضر قیمت فروش کالاهایی که توسط کارخانه‌ها در بازار عرضه می‌شود، در برخی موارد بالاتر از قیمت فروش آنها در بازار آزاد است و در بازار آزاد مشتریان می‌توانند با قیمت کمتری این کالا را خریداری کنند. بنابراین دیگر نیازی به وجود این سامانه و حواله نیست و تداوم فعالیت آن به معنی حبس بی‌دلیل سرمایه‌های تولیدکنندگان تایر و سرمایه مغازه‌دارانی است که کالاها را خریداری می‌کنند و باید منتظر حواله و این‌گونه مسائل باشند. از همین رو درخواست اصلی فعالان صنعت تایر، حذف این سامانه است.
